Cietrzewie wróciły na poligon

Na byłym mazurskim poligonie zamieszkało dziewięć młodych cietrzewi. To kolejny etap ratowania przez mazurskich leśników tych zagrożonych wyginięciem ptaków.

Publikacja: 19.09.2013 11:35

Foto: arch. Nadleśnictwa Jedwabno

Karolina Sawicka, Iwona Trusewicz, Ksawery Wardacki

Młode cietrzewie uczą się życia na wolności na terenie byłego poligonu Muszaki pod Nidzicą. To tradycyjne miejsce ich występowania. Siedem młodych kogutów i dwie kury wykluło się w Parku Dzikich Zwierząt w Kadzidłowie. Do zlokalizowanego na terenie nadleśnictwa Jedwabno byłego poligonu Muszaki cietrzewie przyjechały ze swoimi matkami.

Urodzone do wolności

- Dwie dorosłe kury mieszkają w specjalnych, przesuwanych klatkach, a młode mogą się swobodnie poruszać poza klatkami – tłumaczy Mariusz Górski-Kłodziński, naczelnik Wydziału Ochrony Ekosystemów w Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Olsztynie.

Metoda, którą nadleśnictwo Jedwabno i RDLP w Olsztynie chcą odbudować populację cietrzewi na dawnym poligonie nazywa się z angielskiego „born to be free" (urodzony, by być wolnym). Opracował ją dr Andrzej Krzywiński z Kadzidłowa. Młode cietrzewie będą przebywały na poligonie wraz z matkami aż do połowy listopada. Po tym czasie powinny być gotowe do w pełni samodzielnego życia na wolności.

Przez cały okres usamodzielniania będą dokarmiane, ale też mają możliwość swobodnego poruszania się poza wolierami oraz pobieranie naturalnej karmy. Dzięki temu ptaki są sprawniejsze i mają lepszą kondycję od tych odchowanych w niewoli.

Odstraszacze drapieżników

Żeby jednak zwiększyć szanse młodych ptaków na przeżycie konieczne jest jak najlepsze zabezpieczenie ich przed drapieżnikami. A w Muszakch ich nie brak, są nie tylko listy czy kuny ale i wilki. Dlatego woliery, w których przebywają kuraki zostały otoczone fladrami i pastuchem elektrycznym. Dodatkowo cała powierzchnia została uzbrojona w elektroniczne odstraszacze akustyczne, które mają zniechęć do odwiedzin dziki, jeleniowate, lisy i kuny.

Korzystając z doświadczeń doktora Krzywińskiego leśnicy zabezpieczyli też „obóz" przy pomocy środków zapachowych wydzielanych przez rysie i wilki. Wokół miejsca, w którym mieszkają cietrzewie rozrzucili więc wilcze odchody i ściółkę z wolier, w których w Parku Dzikich Zwierząt w Kadzidłowie mieszkają rysie.

Zeszłoroczne doświadczenia pokazują, że tego typu zabezpieczenia przed drapieżnikami naziemnymi okazały się wystarczające. Problem są jednak jastrzębie gołębiarze. Z siedmiu młodych cietrzewi, które leśnicy wypuścili na wolność jesienią zeszłego roku, aż trzy padły ofiarami jastrzębi.

– Z tego powodu chcemy dokonać prewencyjnego odłowu jastrzębi – dodaje Mariusz Górski-Kłodziński.

Do 2015 roku olsztyńscy leśnicy planują wypuścić na terenie byłego poligonu Muszaki 40-70 młodych cietrzewi - podaje Adam Pietrzak, rzecznik RDLP w Olsztynie.

Można też podglądać co dzieje się w wolierze

Cietrzew (Tetraotetrix) to jeden z najbardziej zagrożonych wyginięciem ptaków w Polsce. Szacuje się, że jego całkowita liczebność w kraju wynosi obecnie około 500-700 osobników. Z danych historycznych wynika, że jeszcze w latach 60-tych cietrzew zasiedlał cały kraj, a jego liczebność wahała się w granicach 30-40 tys. osobników. Gwałtowny i silny spadek liczebności tak w Polsce jak i w większości krajów Europy rozpoczął się od lat 70-tych. Istotne jest przy tym, że nie były to kilkuletnie fluktuacje liczebności, które są częstym zjawiskiem u tego gatunku, lecz był to już trwały trend spadkowy. Drastyczny spadek liczebności tego kuraka nie ominął także byłego poligonu Muszaki, gdzie znajduje się druga co do wielkości populacja w województwie warmińsko-mazurskim.

Populacja ta wyznacza północno-zachodnią granicę występowania w Polsce. Pierwsze cietrzewie pojawiły się na tych terenach w latach sześćdziesiątych, niedługo po utworzeniu poligonu Muszaki, który funkcjonował od 1953 do 1993 roku. Nieobecność ludzi, a także tylko okresowe użytkowanie tych terenów przez wojsko stworzyło dogodne warunki dla ptaków. Do końca 2000 roku jego liczebność wahała się w granicach 130 - 140 osobników i była raczej stabilna. Po tym okresie nastąpił silny spadek, połączony z rozrywaniem zasięgu i izolacją szczątkowych populacji. Całoroczne obserwacje prowadzone na poligonie przez leśników i myśliwych pozwalają na śledzenie tego niepokojącego trendu, najgorsze były ostatnie dwa lata, kiedy na terenie ostoi obserwowano pojedyncze osobniki.