Źródło wszystkich boomów bije coraz mocniej

Przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, który obejmuje firmy z co najmniej dziesięcioma pracownikami, wzrosło w styczniu nominalnie o 12,8 proc. rok do roku, do 7768 tys. zł brutto, zamiast o 10,9 proc., jak szacowali przeciętnie ekonomiści. Nieco szybciej wynagrodzenia rosły poprzednio w pierwszych miesiącach 2023 r., ale było to w warunkach ponadczterokrotnie wyższej inflacji.

W grudniu, gdy tempo wzrostu płac po raz pierwszy od stycznia 2022 r. zmalało poniżej 10 proc. rocznie, przedsiębiorstwa szykowały budżety na wzrost kosztów pracy z początkiem 2024 r., związany z podwyżką płacy minimalnej (o 21,5 proc. rok do roku i niemal 18 proc. w stosunku do grudnia). Ale skala wyhamowania wzrostu wynagrodzeń, większa od oczekiwań ekonomistów, sugerowała, że jego źródeł można upatrywać też gdzie indziej. Wydawało się, że szybki spadek inflacji tłumi żądania płacowe pracowników, szczególnie w sektorach, które zmagają się z dekoniunkturą, jak przemysł przetwórczy. Zaskakująco mocne styczniowe odbicie wzrostu płac, podważa taką interpretację.

Spłaszczanie piramidy

O ile przyspieszenie wzrostu płac w ujęciu nominalnym nie było gwałtowne, o tyle w ujęciu realnym było spektakularne. Dzięki spadkowi inflacji z 6,2 proc. rok do roku w grudniu do 3,9 proc. w styczniu, siła nabywcza przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw wzrosła w minionym miesiącu o 8,6 proc. rok do roku, najbardziej od kwietnia 2008 r., po 3,2 proc. miesiąc wcześniej.

Czytaj więcej

Rynek pracy

Solidne podwyżki wynagrodzeń. Rynek pracy jest rozgrzany

Przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw wzrosło w styczniu o 12,8 proc. rok do roku po zwyżce o 9,6 proc. w grudniu. Przyczyniła się do tego podwyżka płacy minimalnej o 21,5 proc. rok do roku.

Nawet jeśli gospodarstwa domowe będą dążyły do odbudowania nadwątlonych w ostatnich latach oszczędności, jak zakłada większość ekonomistów, to i tak można oczekiwać, że tak szybki wzrost siły nabywczej płac zwiększy popyt konsumpcyjny. Szczególnie że za sprawą podwyżki płacy minimalnej najbardziej rosną dochody najgorzej sytuowanych gospodarstw domowych, które mają najwyższą skłonność do konsumpcji (tzn. przeznaczają na wydatki największą część swoich dodatkowych dochodów).

W styczniu płaca minimalna sięgała już niemal 55 proc. przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, gdzie – co do zasady – uposażenia są nieco wyższe niż w szerokiej gospodarce. Rok temu ten stosunek wynosił niespełna 51 proc., w 2019 r. – gdy rozpoczęły się szybkie podwyżki płacy minimalnej – 46 proc., a w 2008 r. zaledwie 38 proc.

Stagnacja zatrudnienia

Gdy poprzednio realne wynagrodzenia rosły w tempie przewyższającym 8 proc. rocznie, sprzedaż detaliczna towarów zwiększała się realnie w tempie dochodzącym nawet do 20 proc. rocznie, a szeroko rozumiana konsumpcja, z uwzględnieniem usług, w tempie przewyższającym 6 proc. rok do roku. Dzisiaj takiego boomu konsumpcyjnego w prognozach ekonomistów w zasadzie nie ma, choćby dlatego, że w kolejnych miesiącach wzrost realnych wynagrodzeń prawdopodobnie nieco zwolni za sprawą odbicia inflacji, oczekiwanego szczególnie w II połowie roku. Dodatkowo – przynajmniej w sektorze przedsiębiorstw – w miejscu stoi zatrudnienie, co ogranicza wzrost funduszu płac (sumy wynagrodzeń ogółu pracujących).

Czytaj więcej

Rynek pracy

W których województwach mieszkańcy zarabiają najgorzej?

Wielkie miasta podnoszą średnie płace w regionach. Gorzej zarabia się wciąż w województwach położonych na wschodzie Polski.

W styczniu przeciętne (przeliczone na pełne etaty) zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wzrosło wprawdzie o 21 tys. etatów, ale to głównie efekt aktualizacji próby firm. GUS co roku w styczniu dodaje do niej te podmioty, których zatrudnienie w poprzednim roku przekroczyło dziesięć osób i odejmuje te, których zatrudnienie zmalało poniżej tego progu. Zmiana przeciętnego zatrudnienia w wyniku tej operacji tym razem nie skompensowała nawet spadku zatrudnienia w trakcie 2023 r. W rezultacie w porównaniu ze styczniem ub.r. liczba etatów stopniała o 14 tys.

Zachęta do ostrożności

Mimo to solidne przyspieszenie wzrostu konsumpcji, który w II połowie ub.r. utrzymywał się poniżej 1 proc. rok do roku, wydaje się pewne. Takie okoliczności mogą zaś utwierdzić większość członków Rady Polityki Pieniężnej w przekonaniu, że w tym roku nie będzie przestrzeni do obniżek stóp procentowych. Jak tłumaczył w poniedziałkowym wywiadzie dla „Rzeczpospolitej” prof. Ireneusz Dąbrowski, członek RPP, jego zaniepokojenie budzi właśnie ryzyko, że szybki wzrost płac ośmieli firmy do podwyższania cen.