Postępowanie administracyjne: sprzeciw można złożyć od decyzji a nie od postanowienia

W przypadku, gdy organ II instancji wyda, na podstawie art. 138 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego (KPA) w związku z art. 144 KPA postanowienie o uchyleniu postanowienia organu I instancji i o przekazaniu sprawy organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia, to na takie postanowienie organu II instancji stronie nie przysługuje sprzeciw, lecz skarga do sądu administracyjnego.

Czytaj także: Sprzeciw – nowy środek w sądzie administracyjnym

Takie wnioski wynikają z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25 września 2018 r. (II OSK 2595/18), w którym sąd ten uchylił wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z 4 maja 2018 r. (sygn. II SA/Sz 362/18) i przekazał sprawę temu sądowi do ponownego rozpatrzenia.

Odmowa wznowienia postępowania

Wyrok NSA został wydany w następującym stanie faktycznym. Inwestor uzyskał decyzję o warunkach zabudowy dla zamierzenia budowlanego. Następnie dla tej inwestycji uzyskał pozwolenie na budowę, które zostało wydane w listopadzie 2017 r. Pismem z grudnia 2017 r. oponenci inwestycji złożyli wniosek o wznowienie postępowania w przedmiocie warunków zabudowy. Wskazali oni, że bez swojej winy nie brali oni udziału w tym postępowaniu, zaś o planowanej budowie dowiedzieli się w listopadzie 2017 r.

Postanowieniem ze stycznia 2018 r. burmistrz odmówił wznowienia postępowania. Uzasadnił to tym, że wnioskodawcom nie przysługiwał przymiot strony postępowania w przedmiocie ustalenia warunków zabudowy. Zdaniem burmistrza krąg stron postępowania wyznaczony został w postępowaniu zakończonym wydaniem decyzji o warunkach zabudowy, a wnioskodawcy do tego kręgu nie należą.

Wnioskodawcy nie zgodzili się z tym rozstrzygnięciem i złożyli na nie zażalenie do samorządowego kolegium odwoławczego (SKO). Po rozpatrzeniu zażalenia SKO na podstawie art. 138 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego w związku z art. 144 KPA uchyliło zaskarżone postanowienie i przekazało sprawę organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia. Zdaniem organu II instancji zaskarżone postanowienie było błędne, ponieważ organ I instancji na etapie badania przesłanek formalnych wniosku o wznowienie postępowania nie był uprawniony do zbadania, czy wnioskodawcom przysługuje status strony postępowania. W postanowieniu SKO zawarło także pouczenie, że strona niezadowolona z treści postanowienia może wnieść sprzeciw do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie.

Zgodnie z ww. pouczeniem, inwestor złożył do WSA sprzeciw od postanowienia SKO. Na posiedzeniu niejawnym WSA w składzie jednego sędziego wydał wyrok o oddaleniu tego sprzeciwu. Sąd w całości podzielił argumentację SKO.

NSA: przesłanka nieważności postępowania

Od wyroku WSA inwestor złożył skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie. NSA uznał, że wyrok WSA jest błędny, a skarga zasługuje na uwzględnienie, lecz z innych powodów niż podano w jej uzasadnieniu.

Zdaniem NSA w sprawie zaszła przesłanka nieważności postępowania, ponieważ skład sądu orzekającego (WSA) był sprzeczny z przepisami prawa. Było tak dlatego, że WSA błędnie zakwalifikował pismo inwestora jako sprzeciw, a zatem sprawę rozpatrywał w składzie jednego sędziego na posiedzeniu niejawnym, mimo że ten sąd powinien był pismo inwestora uznać za skargę i w rezultacie sprawę rozpoznać w składzie trzech sędziów.

Jak wskazał NSA, zgodnie z art. 64a ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi od decyzji, o której mowa w art. 138 § 2 KPA skarga nie przysługuje, jednakże strona niezadowolona z treści decyzji może wnieść od niej sprzeciw. Przedmiotem kontroli WSA było jednak postanowienie SKO, a nie decyzja administracyjna. Wprawdzie postanowienie to zostało wydane na podstawie art. 138 § 2 KPA w zw. z art. 144 KPA, tym niemniej zgodnie z cyt. wyżej przepisem 64a ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi sprzeciw może zostać złożony wyłącznie od rozstrzygnięcia w formie decyzji, a nie od postanowienia.

W konsekwencji, WSA powinien był zakwalifikować pismo inwestora jako skargę i rozpoznać sprawę w składzie trzech sędziów. ?