To sedno najnowszej uchwały Sądu Najwyższego, wypełniającej lukę dotyczącą honorariów za wygasające w trakcie postępowania pełnomocnictwo. Kwestia ta wynikła przed sądem rejonowym w Łasku w sprawie o podział majątku wspólnego małżeńskiego. Ma ona jednak znaczenie dla innych tzw. spraw działowych, jak podział spadku, w których wynagrodzenie pełnomocnika jest powiązane z wysokością majątku jego klienta, który do zakończenia sprawy nie jest ustalony.
Mocodawca zmarł, co z pieniędzmi dla pełnomocnika?
Po pół roku prowadzenia tej konkretnej sprawy zmarł jej uczestnik i jego pełnomocnik z urzędu – adwokat - złożył wniosek o przyznanie zwrotu kosztów pomocy prawnej. SR przyznał pieniądze na podstawie wskazanej przez wnioskodawczynię wartości sporu (zrobiła to na początku sprawy). Pełnomocnik zaskarżył to postanowienie, zarzucając, że wnioskodawczyni podwyższyła wartość swego udziału w majątku dorobkowym o nakłady na wspólny majątek i z tego powodu wartość udziału mężczyzny została zaniżona, a w efekcie także jego honorarium. I z tą kwestią SR (sędziowie Filip Morawski, Elżbieta Kwaśniak i Michał Hendzlik), zwrócił się w pytaniu prawnym do SN wskazując na specyfikę postępowań o dział spadku lub podział majątku wspólnego.
Choć we wniosku wszczynającym postępowanie należy wskazać wartość sporu, to nie jest ona wiążąca dla sądu, który zobowiązany jest ustalić skład majątku podlegającego podziałowi, jak też jego wartość według cen z chwili orzekania. Mogą być także zgłaszane wnioski wpływające na procentowy udział uczestnika, częste są wnioski o ustalenie nierównych udziałów byłych małżonków, gdyby więc przyjąć, że sąd ma orzec o wynagrodzeniu pełnomocnika przed zakończeniem postępowania, dokonywałby swego rodzaju przedsądu. Z kolei przyjęcie, że o kosztach dla pełnomocnika należy orzekać dopiero w orzeczeniu kończącym, mogłoby oznaczać, że adwokat lub radca musi długo czekać na wynagrodzenie.
Czytaj więcej
Wprowadzenie możliwości udzielania porad zdalnie ma pomóc bardziej równomiernie obciążyć punkty NPP, oraz dać im możliwość specjalizacji. Pojawiają się też obawy, że będzie to nadużywane i doprowadzi do przeciążenia systemu, który już ma problemy.
Pieniądze dla pełnomocnika niezwłocznie, po wniosku. Jest luka?
SN w składzie sędziowie Marta Romańska, Grzegorz Misiurek i Dariusz Zawistowski rozstrzygnął te kwestię uchwałą. W razie wygaśnięcia umocowania do reprezentowania uczestnika postępowania o podział majątku wspólnego na skutek jego śmierci, o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej należnych adwokatowi lub radcy prawnemu za pomoc prawną udzieloną temu uczestnikowi z urzędu, sąd orzeka niezwłocznie po złożeniu wniosku przez pełnomocnika.
