Weto czeka na grudzień

– Odetchnąłem z ulgą – oświadczył po zakończeniu dwudniowych obrad premier Donald Tusk. Zapowiada, że w grudniu nie zawaha się użyć weta, jeśli zaproponowane przepisy nie będą dla Polski korzystne. – Po to wywalczyliśmy dziś prawo weta, żeby go użyć – powiedział premier.

Dla polskich gospodarstw domowych stawka spotkania przywódców w Brukseli była ogromna. Gdyby projekt unijnego pakietu klimatycznego został zachowany bez zmian, to od 2013 roku polskie elektrownie musiałyby płacić za każdą tonę emitowanego dwutlenku węgla. A ponieważ prawie wszystkie produkują prąd z węgla, to kwoty na naszych rachunkach za prąd mogłyby wzrosnąć nawet o 70 procent.

[srodtytul]Prawo weta[/srodtytul]

Strategia polskiej delegacji była prosta. Skoro prezydent Francji Nicolas Sarkozy i przewodniczący Komisji Europejskiej Jose Barroso tak bardzo chcą, żeby ambitny pakiet klimatyczny został uzgodniony do końca roku, to muszą potraktować poważnie nasze postulaty. W tym np. okres przejściowy dla polskich elektrowni czy przyznanie im części uprawnień do emisji dwutlenku węgla za darmo. Wiadomo jednak, że tak szczegółowych ustaleń nie podejmują przywódcy na szczycie, tylko ministrowie ochrony środowiska na posiedzeniu swojej rady.

Ale na szczycie obowiązuje jednomyślność, natomiast na radzie ministrów głosowanie większościowe. Polska zgodziła się więc przyłączyć do apelu, by pakiet był uzgodniony do grudnia. Ale nie na posiedzeniu rady ministrów, lecz na wymagającym jednomyślności unijnym szczycie. Przesuwając decyzję na wyższy poziom, uzyskaliśmy prawo weta wobec ostatecznych zapisów pakietu klimatycznego. – Teraz nasze postulaty będą musiały zostać potraktowane poważnie – oświadczył Tusk.

[srodtytul]Tusk walczy z wiatrakami[/srodtytul]

Polskie racje już zresztą wczoraj zostały potraktowane poważnie, gdy Tusk groził blokadą grudniowego terminu porozumienia. Obrady zostały na moment przerwane i odbyły się dwustronne konsultacje polsko-francuskie. – Powiedziałem prezydentowi Francji, że nie nakazujemy mu zrezygnować z energii nuklearnej i budować w zamian wiatraków. Niech nikt nam więc nie każe zamykać wszystkich elektrowni węglowych i zastępować ich wiatrakami – relacjonował Tusk.

Bardziej niż to efektowne porównanie premierowi pomogło jednak poparcie większości państw naszego regionu, pozyskane przez Polskę i Węgry na miniszczycie energetycznym w środę. Wątpliwości ma także coraz więcej rozwiniętych krajów zachodnich, które boją się wysokich kosztów pakietu klimatycznego w obliczu recesji gospodarczej.

[srodtytul]Kto zapłaci za samolot[/srodtytul]

To premier prowadził negocjacje na unijnym szczycie, mimo że w niektórych momentach siedział koło niego prezydent. Lech Kaczyński w środę wyszedł ze spotkania przywódców po półgodzinie, gdy skończyła się rozmowa na temat traktatu lizbońskiego, a rozpoczęła debata o kryzysie finansowym. Podobnie w czwartek pojawił się na dyskusji na pół godziny. Potem wyszedł z budynku Rady UE, gdzie odbywał się szczyt.

[wyimek]– Jeżeli czujecie się państwo zdegustowani, przepraszam – mówił premier o kłótniach polityków[/wyimek]

Chciał się spotkać ze swoimi współpracownikami, którzy nie dostali przepustek na szczyt. Nie było ich bowiem w składzie oficjalnej delegacji, który przesłał do Brukseli polski rząd. Prezydent na salę obrad już nie wrócił, a z dziennikarzami spotkał się już w Polsce na konferencji prasowej. Wcześniej poparł premiera w jego zamiarach wetowania pakietu klimatycznego, gdyby nie udało się uzyskać spełnienia polskich postulatów.

– Niezależnie od tego, kto by prowadził negocjacje, więcej nie dałoby się osiągnąć. Sam fakt odłożenia ostatecznej decyzji w tej sprawie jest dla naszego kraju pozytywny – mówił prezydent po powrocie do Polski.

Prezydent Kaczyński przyleciał z Brukseli wyczarterowanym wcześniej samolotem LOT, chociaż rano szef MSWiA Grzegorz Schetyna mówił, że powrót jednym samolotem jest kwestią „do ustalenia“. Pałac Prezydencki potwierdził, że oferta wspólnego powrotu padła, ale zbyt późno.

Wcześniej premier nie zgodził się na użyczenie rządowego samolotu prezydentowi, który mimo sprzeciwu rządu postanowił wziąć udział w szczycie.

Jak poinformował dziennikarzy szef Kancelarii Prezydenta Piotr Kownacki, wyczarterowanie samolotu Boeing 737 kosztowało około 150 tys. zł. Kownacki nie chciał ujawnić, czy jego kancelaria zamierza tymi kosztami obciążyć Kancelarię Premiera.

[srodtytul]Politycy przepraszają[/srodtytul]

Premier przepraszał wczoraj dziennikarzy za zachowanie polityków. – Jeśli czuliście się państwo trochę zdegustowani, to bardzo przepraszam. Ale przyjechaliśmy tu walczyć o piekielnie ważną sprawę. Dlatego zaryzykowałem także swoją reputację – podkreślił.

Zapowiedział też, że po powrocie do kraju będzie się starał przekonać wszystkich, łącznie z prezydentem, aby z pomocą Trybunału Konstytucyjnego ustalić jednoznacznie, jakie kompetencje mają najważniejsi urzędnicy w państwie. Również prezydent wyraził nadzieję, że sytuacja, jaka miała miejsce w Brukseli, więcej się nie powtórzy. Poinformował też, że 11 grudnia weźmie udział w kolejnym szczycie.

[ramka][srodtytul]Opinie dla „Rzeczpospolitej” [/srodtytul]

[b]Jacek Saryusz-Wolski, przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych europarlamentu (PO):[/b]

W sprawie, na której najbardziej nam zależało, czyli pakiecie klimatyczno-energetycznym, Polska wraca z tego szczytu z tarczą. Pozyskaliśmy sojuszników, co daje gwarancje, że nasze postulaty przynajmniej częściowo zostaną uwzględnione.

Z tarczą wychodzi także cała Unia Europejska. Najważniejszą sprawą szczytu był kryzys finansowy. Unia pokazała, że w czasach kryzysów się mobilizuje i potrafi działać szybko i skutecznie. Tak było po kryzysie na Kaukazie i tak jest teraz.

Przyjęto model Browna – wzmocnienie systemu kontroli nad bankami, zastrzyk finansowy. W porównaniu do działania Stanów Zjednoczonych jest to reakcja modelowa. Pamiętajmy, że Unia Europejska ciągle nie ma kompetencji do takich działań i musi to robić przez swoich poszczególnych członków.

Kryzys przyćmił naszą propozycję solidarności energetycznej, ale została ona odnotowana. Chociaż chciałoby się więcej, to i tak jest powód do zadowolenia, bo w konkluzjach znalazł się zapis, że trzeba przyspieszyć prace nad bezpieczeństwem energetycznym.

A to oznacza, że możemy do naszej propozycji wrócić na następnym unijnym szczycie. Z decyzjami dotyczącymi konfliktu o Abchazję i Osetię Południową Unia Europejska czeka na zakończenie specjalnego szczytu w tej sprawie, który ma się odbyć w Genewie.

[i]—not. lor[/i]

[b]Marek Cichocki, ekspert Centrum Europejskiego w Natolinie:[/b]

Nie dostrzegam takich różnic w poglądach prezydenta i premiera, które by uniemożliwiały uzgodnienie wspólnego stanowiska przed szczytem. Ze względu na naszą wewnętrzną politykę i brak kultury politycznej jednak tego nie zrobiono. Dlatego trzeba było improwizować.

Moim zdaniem to MSZ i otoczenie premiera zachowało się nieprofesjonalnie. To, że urzędnik niższego szczebla z MSZ nie chciał poinformować Pałacu Prezydenckiego o programie szczytu, wskazuje, że po stronie rządu nie było chęci wypracowania wspólnego stanowiska.

A takie podziały można bardzo łatwo wykorzystać przeciwko nam i mogła to zrobić na przykład Francja. Na szczęście tym razem wielkiego zagrożenia nie było, bo na szczycie, wbrew temu, co mówi rząd, nie rozgrywały się sprawy fundamentalne dla Polski.

Pakiet klimatyczno-energetyczny nie podobał się wielu krajom, nie tylko Polsce. A o traktacie lizbońskim prawie w ogóle się nie dyskutowało, przywódcy wysłuchali jedynie relacji irlandzkiego premiera.