Zmiany w Trybunale Konstytucyjnym coraz bliżej. Sejmowa komisja za reformą

Sejmowa komisja sprawiedliwości poparła we wtorek projekty gruntownie zmieniające Trybunał Konstytucyjny. Posłowie wprowadzili jednak do reformy kilkadziesiąt poprawek.

Publikacja: 16.07.2024 16:29

Prezes Trybunału Konstytucyjnego Julia Przyłębska (na ekranie smartfona) podczas jego obrad oglądany

Prezes Trybunału Konstytucyjnego Julia Przyłębska (na ekranie smartfona) podczas jego obrad oglądanych siedzibą TK w Warszawie

Foto: PAP/Radek Pietruszka

Chodzi o dwa projekty ustaw, skierowane do Sejmu w marcu przez posłów koalicji rządzącej. Są one częścią opracowanego przez resort sprawiedliwości planu zmian w Trybunale, nazwanego „czteropakiem Bodnara”, którego celem jest odpolitycznienie tego organu i naprawa jego funkcjonowania.

Sejmowa komisja poprawia reformę TK

We wtorek sejmowa komisja sprawiedliwości i praw człowieka kontynuowała opiniowanie tych projektów. Posłowie wprowadzili do nich łącznie ponad 40 poprawek, głównie o charakterze redakcyjno-legislacyjnym. Ponad połowę z nich zgłosili wnioskodawcy, czyli posłowie koalicji rządzącej. Reszta pochodzi od Biura Legislacyjnego Sejmu.

Wśród przyjętych we wtorek poprawek są jednak też takie, które zmieniają merytoryczną treść proponowanych przepisów. Jedna z nich reguluje procedurę zgłaszania kandydatów na sędziów TK. Zmiana ta umożliwia marszałkowi Sejmu odmowę przyjęcia zgłoszenia kandydatury na sędziego w sytuacjach takich jak: zgłoszenie przez nieuprawniony podmiot, niespełnianie wymagań przez kandydata czy zgłoszenie po terminie itp.

Czytaj więcej

Reforma Trybunału Konstytucyjnego w Sejmie. Komisja poprawia projekty

Inna poprawka komisji dotyczy ślubowania składanego przez sędziów TK. Umożliwia ona dodanie przez sędziego do roty przysięgi sformułowania: „Tak mi dopomóż Bóg”. Kolejna poprawka przewiduje z kolei składanie oświadczeń majątkowych przez sędziów TK na zasadach, na których oświadczenia składają sędziowie Sądu Najwyższego.

Z proponowanymi w projektach zmianami nie zgadzali się posłowie PiS. Paweł Jabłoński apelował do autorów projektów o wykreślenie z nich przede wszystkim przepisu zakładającego uznanie za nieważne wyroków TK wydanych w składzie tzw. sędzią dublerem. - Sytuacja, w której zwykłą ustawą chcecie unieważnić orzeczenia ostateczne TK jest precedensem, który rzeczywiście może doprowadzić do chaosu prawnego w Polsce na skalę dotąd niespotykaną – mówił poseł Jabłoński.

Ostatecznie komisja opowiedziała się za projektami z wprowadzonym poprawkami. Proponowane zmiany trafią teraz do drugiego czytania na posiedzenie plenarne Izby. 

Projekty reformujące TK procedowane są w Sejmie od kwietnia, kiedy to przeprowadzono ich pierwsze czytanie. W maju sejmowa komisja zorganizowała wysłuchanie publiczne proponowanej reformy. Zdecydowana większość uczestników debaty uznała kierunek projektów za słuszny. Stwierdzono jednak przy tym, że proponowane przepisy wymagają poprawek.

Reset kadrowy w TK i zmiana prezesa

Procedowane przepisy zmierzają przede wszystkim do resetu kadrowego w TK. Po ich wejściu w życie tzw. sędziowie dublerzy musieliby ustąpić ze swoich funkcji, a reszta obecnych sędziów mogłaby w ciągu miesiąca przejść w stan spoczynku. Stanowisko prezesa TK straciłaby też Julia Przyłębska. Nowym prezesem zostałby sędzia o najdłuższym stażu sędziowskim. Przy czym Zgromadzenie Ogólne Sędziów TK w ciągu trzech miesięcy powinno wyłonić i skierować do prezydenta trzy kandydatury na prezesa. Jego kadencja trwałaby trzy lata, a nie jak dziś sześć lat. Możliwe byłoby pełnienie tej funkcji przez dwie kadencje.

Zmiany mają też ograniczyć możliwości jednoosobowego kierowania działalnością Trybunału przez prezesa. W tym celu mają zostać zwiększone uprawnienia Zgromadzenia Ogólnego Sędziów TK, które miałoby wybierać lub zmieniać składy orzekające według kolejności alfabetycznej z uwzględnieniem kolejności wpływu spraw.

Nie mniej ważne jest uznanie, że wyroki wydane w składach, w których zasiadali tzw. sędziowie dublerzy, są nieważne i nie wywołują skutków prawnych. Utrzymane mają być jednak wyroki korzystne dla obywateli.

Proponowane ustawy zmieniają też zasady wyboru sędziów TK. Zgodnie z nimi sędziami Trybunału mogłyby zostać osoby, które od co najmniej od czterech lat nie pełniły określonych funkcji politycznych. Wybierałby ich Sejm większością 3/5 głosów.

Czytaj więcej

Wysłuchanie publiczne w sprawie TK. Reforma niedoskonała, ale potrzebna

W planie reformy TK zmiana konstytucji

Procedowane dwa projekty to część szerszej reformy TK. Pierwszym krokiem w jej realizacji było przyjęcie w marcu przez Sejm uchwały, w której stwierdzono, że trzej tzw. sędziowie dublerzy nie są sędziami TK, a Julia Przyłębska nie ma uprawnień do kierowania Trybunałem.

Ostatnim elementem reformy mają być zmiany w konstytucji. Propozycje te zakładają m.in. wygaszenie trwającej kadencji sędziów, zmianę trybu ich wyboru i stworzenie podstaw dla szerszego stosowania przez sądy rozproszonej kontroli konstytucyjności. Prace nad projektem nowelizacja konstytucji toczą się w Senacie, gdzie przed kilkoma dniami przeprowadzono w tej sprawie wysłuchanie publiczne.

Chodzi o dwa projekty ustaw, skierowane do Sejmu w marcu przez posłów koalicji rządzącej. Są one częścią opracowanego przez resort sprawiedliwości planu zmian w Trybunale, nazwanego „czteropakiem Bodnara”, którego celem jest odpolitycznienie tego organu i naprawa jego funkcjonowania.

Sejmowa komisja poprawia reformę TK

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Myśliwi kontra właściciele gruntów. Rząd chce chronić prawo własności
Podatki
Zapowiada się kolorowa jesień w podatkach. Wiemy, co planuje rząd Tuska
Praca, Emerytury i renty
Dodatek do emerytury. Wielu seniorów nie wie, że ma do niego prawo
Edukacja i wychowanie
Resort edukacji przygotowuje szkoły na upały. Będą nowe przepisy
Materiał Promocyjny
Aż 7,2% na koncie oszczędnościowym w Citi Handlowy
Sądy i trybunały
Czas na reformę. Rząd odkrywa karty w sprawie Sądu Najwyższego i neosędziów
Materiał Promocyjny
Najpopularniejszy model hiszpańskiej marki