Jak obliczyć podatek odroczony

Konieczność wykazywania aktywów i zobowiązań (rezerwy) z tytułu odroczonego podatku dochodowego wynika z istnienia przejściowych różnic między podstawą obliczania CIT a wynikiem finansowym

Aktualizacja: 04.03.2011 03:40 Publikacja: 04.03.2011 02:00

Jak obliczyć podatek odroczony

Foto: Rzeczpospolita

Red

Aktywa uwzględniają ponadto stratę podatkową, która może być rozliczana w przyszłych latach podatkowych.

Aby obliczyć aktywa i pasywa z tytułu podatku odroczonego, należy dokonać podatkowej i bilansowej wyceny aktywów i pasywów. Różnice przejściowe dodatnie wystąpią, gdy koszt uzyskania przychodu występuje w bieżącym, a księgowy w przyszłych okresach, ujemne na odwrót. Drugim etapem jest wyznaczenie rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego, czyli pomnożenie kwot różnic przejściowych przez obowiązującą  stawkę podatku dochodowego.

Rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego można określić jako zabezpieczenie określonej kwoty na przyszłe zobowiązania podatkowe. Analogicznie aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego to kwota, o którą jednostka w przyszłości zapłaci mniejszy podatek, niż wynikałoby to z osiągniętego zysku.

To, czy aktywa i rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego mogą się wzajemnie kompensować, zależy od przyjętej przez jednostkę polityki rachunkowości.

Przykład

Ze względu na różne stawki amortyzacyjne wartość bilansowa środka trwałego wynosi 50 tys. zł, natomiast wartość podatkowa 70 tys. zł. Powoduje to powstanie ujemnych różnic przejściowych 20 tys. zł. Kwotę tę należy pomnożyć przez stawkę CIT, czyli 19 proc.

Konsekwencją jest konieczność wykazania aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego w wysokości 3800 zł.

Jednostka kupiła od dostawcy zagranicznego towary za 10 tys. euro po kursie 4,00 zł. Na dzień bilansowy zobowiązanie wyceniono według kursu 3,70 zł.

Na skutek zmiany kursu wartość bilansowa zobowiązania zostanie zaktualizowana z 40 tys. zł do 37 tys. zł. Wartość podatkowa pozostanie bez zmian.  Spowoduje to powstanie dodatnich różnic przejściowych w wysokości 3000 zł i rezerwy z tytułu podatku odroczonego 570 zł.

Strata do odliczenia

Jednostki, które poniosły w danym okresie rozliczeniowym stratę podatkową, mają możliwość rozliczenia jej z potencjalnym dochodem w kolejnych latach, jednak nie dłużej niż w ciągu kolejnych pięciu lat.

Czy od straty podatkowej należy tworzyć aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego? Tak, ale dopiero po dokładnej analizie możliwości jej rozliczenia w następnych latach. Krajowy Standard Rachunkowości nr 2 mówi, że można tworzyć aktywa wtedy, gdy istnieją dostateczne dowody i przesłanki, że firma osiągnie dochód pozwalający na jej uwzględnienie (z prawdo-podobieństwem co najmniej 50 proc.).

Przesłankami mogą być wszelkie informacje potwierdzające, że firma osiągnie dochód, np. osiąganie dochodu w ostatnich trzech latach, zawarte umowy, których realizacja spowoduje uzyskanie dochodu, lub prognozy wynikające z budżetu finansowego. Podsumowując, to zarząd musi sam zdecydować, czy utworzyć aktywa. Niestety, najczęściej jest to dość subiektywna ocena.

Bardzo przydatnym narzędziem do kontroli poprawności i kompletności kalkulacji zarówno bieżącego, jak i odroczonego podatku dochodowego jest ustalenie efektywnej stopy podatkowej. Aby ją obliczyć, należy podzielić podatek dochodowy (bieżący i odroczony) przez wynik finansowy brutto.

W ten sposób otrzymujemy realną stopę podatkową, czyli  rzeczywiste obciążenie podatkowe zysku jednostki. Po odpowiednim skorygowaniu o trwałe różnice między podstawą opodatkowania a wynikiem finansowym powinniśmy uzyskać stopę podatkową obowiązującą w Polsce. Gdy tak się nie stanie,  oznacza to błąd w kalkulacji CIT lub podatku odroczonego.

Przykład

Rok podatkowy spółki zakończył się zyskiem 1 mln zł. Podatek bieżący to 220 tys. zł, a odroczony 30 tys. zł.

Efektywna stopa podatkowa:  (220 tys. zł + 30 tys. zł)  : 1000 tys. zł = 25 proc.

Przyjmijmy, że różnice trwałe (koszty niepodatkowe) wyniosły 315 tys. zł.

Skorygowana efektywna stopa procentowa wynosi więc:

(220 + 30) : (1000 + 315) = 19 proc.

Ułatwienia dla małych firm

Zgodnie z art. 37 ustawy o rachunkowości jednostki, których sprawozdanie finansowe nie podlega obowiązkowi badania i ogłaszania, mogą odstąpić od ustalania podatku odroczonego i wykazywania go w sprawozdaniu. W celu zachowania wiernego i rzetelnego obrazu kondycji jednostki warto jednak obliczyć te dane.

Bardzo często od jednostki będącej częścią grupy finansowej wymaga się wyliczenia podatku odroczonego na potrzeby skonsolidowanego sprawozdania finansowego grupy.

Kiedy rozliczenia się komplikują

Przejściowe różnice między wynikiem finansowym a podstawą opodatkowania wynikają najczęściej z:

- zastosowania różnych stawek amortyzacyjnych dla celów bilansowych i podatkowych (efektem jest różna wartość netto środków trwałych),

- niezrealizowanych różnic kursowych (powoduje to aktualizację wartości bilansowej zobowiązań i należności, podczas gdy wartość podatkowa pozostaje niezmieniona),

- aktualizacji wartości instrumentów finansowych na dzień bilansowy do wartości godziwej,

- istnienia naliczonych, lecz niezapłaconych odsetek od zobowiązań (handlowych, jak i kredytów i pożyczek),

- utworzenia rezerw na przyszłe zobowiązania,

- dokonania odpisu aktualizującego należności nieściągalnej, który nie spełnia kryteriów zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów.

Nie tworzy się aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego, gdy różnica przejściowa dotyczy wartości firmy, której amortyzacja lub odpisanie nie powoduje obniżenia podstawy opodatkowania.

Adam Pawlicki jest biegłym rewidentem, menedżerem w zespole Tax Management & Accounting Services w biurze PwC w Warszawie,

Konrad Pazorek jest konsultantem w tym zespole

Czytaj więcej o: odroczony podatek dochodowy

 

Konsekwencje przejściowych różnic wartości bilansowej i podatkowej

 

Różnice przejściowe dodatnie

Różnice przejściowe ujemne

Aktywa

wartość bilansowa > wartość podatkowa

wartość bilansowa

Pasywa

wartość bilansowa

wartość bilansowa > wartość podatkowa

Skutek

rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

 

 

Aktywa uwzględniają ponadto stratę podatkową, która może być rozliczana w przyszłych latach podatkowych.

Aby obliczyć aktywa i pasywa z tytułu podatku odroczonego, należy dokonać podatkowej i bilansowej wyceny aktywów i pasywów. Różnice przejściowe dodatnie wystąpią, gdy koszt uzyskania przychodu występuje w bieżącym, a księgowy w przyszłych okresach, ujemne na odwrót. Drugim etapem jest wyznaczenie rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego, czyli pomnożenie kwot różnic przejściowych przez obowiązującą  stawkę podatku dochodowego.

Pozostało 90% artykułu
Prawo karne
Wypadek na Trasie Łazienkowskiej. Nowe, szokujące informacje ws. Łukasza Żaka
Prawo dla Ciebie
Chronili swoje samochody przed powodzią. Policja wzywa ich na komendę. Będą mandaty?
Prawo karne
Ekstradycja Sebastiana M. Pomoże interwencja Radosława Sikorskiego?
Prawo dla Ciebie
Pracodawcy wypłacą pracownikom wynagrodzenie za 10 dni nieobecności
Materiał Promocyjny
Wpływ amerykańskich firm na rozwój polskiej gospodarki
Prawo pracy
Powódź a nieobecność w pracy. Siła wyższa, przestój, czy jest wynagrodzenie