Nowelizacja prawa karnego: szybciej z subsydiarnym aktem oskarżenia

Obywatel będzie mógł łatwiej dochodzić swoich praw przy drobnych sprawach karnych, które prokurator uparcie umarza.

Aktualizacja: 08.03.2020 15:33 Publikacja: 08.03.2020 15:07

Nowelizacja prawa karnego: szybciej z subsydiarnym aktem oskarżenia

Foto: Fotorzepa, Rafał Guz

Senacka Komisja Ustawodawcza złożyła właśnie dwa projekty zmian w procedurze karnej. Pierwszy dotyczy prywatnych aktów oskarżenia, drugi zniesienia obowiązku łączenia przez sąd więzienia i ograniczenia wolności. Co proponują senatorowie? Skrócić drogę do złożenia subsydiarnego aktu oskarżenia.

Przed nowelizacją z lipca 2019 r., jeśli prokurator umorzył postępowanie przygotowawcze lub odmówił jego wszczęcia, pokrzywdzony mógł zaskarżyć jego postanowienie do sądu. Kiedy sąd uchylił postanowienie prokuratora, a ten po raz drugi umorzył postępowanie, niezadowolony pokrzywdzony mógł wnieść swój prywatny akt oskarżenia.

Po lipcowej nowelizacji droga do wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia została wydłużona.

Czytaj także: Będą kolejne zmiany w nowelizacji kodeksu karnego

Teraz, kiedy prokurator ponownie wyda postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania lub jego umorzeniu, postanowienie to powinno zostać zaskarżone do prokuratora nadrzędnego. Dopiero kiedy on utrzyma je w mocy, pokrzywdzony może sam walczyć o swoje racje przed sądem.

To generuje dodatkowe koszty – twierdzą autorzy noweli i przypominają, że prywatny akt oskarżenia musi napisać profesjonalny pełnomocnik (adwokat lub radca prawny).

Na tym nie koniec. Takie wydłużenie drogi formalnej może doprowadzić także do przedawnienia karalności. Ogranicza też uprawnienia pokrzywdzonego co do uzyskania naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem, w tym dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia. Sprawa jest poważna, ponieważ takich aktów w sądach przybywa. Dowód?

Z najnowszych statystyk Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że w 2018 r. do sądów rejonowych wpłynęło 1451 spraw z oskarżenia subsydiarnego, 254 osoby zostały skazane. W pierwszym półroczu 2019 r. do sądów rejonowych wpłynęły 832 takie sprawy, 100 osób zostało skazanych. Do sądów okręgowych wpłynęło 101 spraw.

O jakie sprawy chodzi? B

– Pobicie, usiłowanie zabójstwa, kradzież roweru z włamaniem do piwnicy, fizyczne znęcanie się nad członkami rodziny czy zniesławienie – to sprawy, w których do tej pory do sądów trafiały prywatne akty oskarżenia.

Drugi z projektów należy do grupy „naprawczych" po orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z 11 czerwca 2019 r. Ten uznał, że kodeksowy obowiązek łączenia przez sąd kar: pozbawienia i ograniczenia wolności oraz wymierzenia kary łącznej – więzienia, jest niezgodny z konstytucją.

Jednym z najważniejszych środków ochrony wolności jednostki przed nieuzasadnionym jej pozbawieniem jest pełna, realna kontrola przez sądy przesłanek pozbawienia wolności. Tym samym wykluczona jest dopuszczalność pozbawienia wolności z mocy prawa. Rola sądów została zatem w tym wypadku sprowadzona do „roli notarialnej" –uzasadniał Trybunał Konstytucyjny.

Senatorowie proponują więc, aby w razie skazania za zbiegające się przestępstwa na kary pozbawienia i ograniczenia wolności sąd mógł wymierzyć karę łączną więzienia. Będzie to możliwe, kiedy ze względu na okres kary pozbawienia wolności pozostałej sprawcy do odbycia wykonanie kary ograniczenia wolności mijałoby się z celem. Orzekając karę łączną więzienia, przyjmuje się, że miesiąc ograniczenia wolności jest równy 15 dniom osadzenia. TXT - Krotko - 8.25 - L: Etap legislacyjny: przed pierwszym czytaniem

Prawo w Polsce
Sprawa dotacji dla PiS. Czy PKW wybrnie z impasu?
Podatki
Ważny wyrok ws. prawa do ulgi przy darowiźnie od najbliższej rodziny
Konsumenci
Obniżka opłat za abonament RTV na 2025 rok. Trzeba zdążyć przed tym terminem
Nieruchomości
Dom zostawiony rodzinie w kraju nie przechodzi na własność. Sąd Najwyższy o zasiedzeniu
W sądzie i w urzędzie
Duże zmiany dla wędkarzy od 1 stycznia. Ile trzeba zapłacić w 2025 na łowiskach Wód Polskich?