Szansa dla skazanych. Szykują się zmiany w sprawie warunkowych zwolnień

Mowa o propozycji legislacyjnej, która powstała w Senacie w wyniku petycji osoby prywatnej, a która zakłada uchylenie przepisu wykluczającego prawo do skargi na przewlekłość postępowania wykonawczego. Innymi słowy przepis, który ma zniknąć, ogranicza prawo do złożenia skargi na przewlekłość postępowania dotyczącego: udzielenia osobie skazanej warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbywania reszty kary, odroczenia wykonania kary czy zgody na wykonywanie kary w systemie dozoru elektronicznego.

Więźniowie stracili ważne prawo. Bez skargi na przewlekłość spraw o wcześniejsze zwolnienia

Co więcej, obowiązujące prawo wyklucza też możliwość uzyskania przez więźniów rekompensaty za przewlekłość takiego postępowania. Proponowana właśnie nowelizacja ma to zmienić i przywrócić osadzonym prawo do skargi na przewlekłość postępowania wykonawczego i ewentualnej rekompensaty finansowej. Uprawnienia te więźniowie posiadali przed laty i stracili je w 2016 r.

Czytaj więcej

Prawo karne

Maria Ejchart: to za PiS był klimat na surowe traktowanie więźniów

To za czasów PiS sposób traktowania więźniów bardzo się zaostrzył, pojawił się klimat przyzwolenia na surowe podejście do osadzonych. Ten klimat już się zmienił - mówi wiceministra sprawiedliwości Maria Ejchart pytana o przypadki tortur w polskich więzieniach.

Według autorów projektu obecne przepisy ograniczają osobom osadzonym konstytucyjne prawo do sądu i budzą wątpliwości co do zgodności z konstytucyjną zasadą równości wobec prawa. W sprawach karnych i cywilnych strony mogą bowiem składać skargi na przewlekłość takich postępowań. W konsekwencji osadzeni, którzy starają się np. o przedterminowe warunkowe zwolnienie, są w gorszej pozycji.

Z tymi zarzutami zgadza się adwokat dr Michał Zacharski. – Osoba, która złożyła np. wniosek o warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbycia reszty kary pozbawienia wolności, powinna mieć taką samą możliwość ustalenia przewlekłości postępowania jak strona w postępowaniu karnym jurysdykcyjnym czy strona postępowania cywilnego – mówi mec. Zacharski.

Jego zdaniem proponowana przez senatorów zmiana jest słuszna i potrzebna. – Nie ma obecnie żadnego uzasadnienia dla różnicowania sytuacji podsądnych w zależności od tego, czy są prawomocnie skazani, czy nie. Obecna regulacja wyłączająca skargę na przewlekłość postępowania w postępowaniu karnym wykonawczym nie wytrzymuje konfrontacji z konstytucyjnym standardem prawa do sądu i równości wobec prawa, a także konstytucyjnego prawa do wynagrodzenia szkody, jaka została wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej – podkreśla Zacharski.

Większe szanse dla więźniów na przerwę w karze albo przedterminowe zwolnienie. Co zrobi Sejm?

Podobnego zdania jest mec. Maciej Zaborowski. – Inicjatywę Senatu oceniam bardzo pozytywnie. To powrót do zasad, które powinny być zawsze obecne w prawie karnym. Każdy ma bowiem prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. Dotyczy to każdego, niezależnie od tego, czy osoba ta jest na wolności, czy przebywa w zakładzie karnym – komentuje adwokat.

Według mec. Zaborowskiego proponowane przepisy dadzą skazanym większą szansę na uzyskanie przerwy w karze i na przedterminowe warunkowe zwolnienie. – Niestety jako adwokat spotykam się z sytuacjami przewlekłych postępowań w tych sprawach i pożądaną zmianą jest umożliwienie skazanym złożenia skargi na takie postępowanie organów. Problem przewlekłości dotyczy jednak także postępowań karnych i cywilnych – zauważa prawnik.

Jego zdaniem propozycja Senatu idzie w dobrym kierunku, ale jest to jedynie zmiana doraźna i niewystarczająca. – Ustawodawca powinien skupić się na systemowym przyśpieszeniu wszystkich postępowań. Nowa władza urzęduje już ponad rok, a w tej sprawie nic się nie dzieje. Nadal czekamy na usprawnienie działań wymiaru sprawiedliwości, który znajduje się w największej zapaści od lat – mówi mec. Zaborowski.

Czytaj więcej

Prawo karne

Rząd zmniejsza liczbę więźniów. Będzie 20 tys. wakatów w celach

W polskich aresztach i zakładach karnych przebywa o ponad 5 tys. więźniów mniej niż przed rokiem. Częściej wychodzą na wolność przed zakończeniem odbywania kary. - To dobra wiadomość - chwali ekspert.

Senacką propozycję pozytywnie ocenili też m.in. minister sprawiedliwości i prokurator krajowy i rzecznik praw obywatelskich. Ten ostatni zauważa, że do jego biura trafia wiele pism od więźniów dotyczących zbyt długiego czasu rozpatrywania ich wniosków przez sąd penitencjarny.