PIT od umowy dożywocia: o podatku decyduje cena rynkowa nieruchomości

Umowa dożywocia w zamian za mieszkanie ma charakter odpłatny i fiskus może ustalić jej wartość. Jest to wartość rynkowa przekazywanej nieruchomości

Publikacja: 12.12.2011 07:58

PIT od umowy dożywocia: o podatku decyduje cena rynkowa nieruchomości

Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek JD Jerzy Dudek

Aleksandra Tarka

Tak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygnatura akt II FSK 1101/10)

w sprawie podatniczki, która zamierza zbyć udział 1/2 części nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie. Udział ten nabyła na podstawie dziedziczenia testamentowego po zmarłym mężu.

We wniosku o interpretację kobieta podkreśliła, że mieszkanie kupiła wraz z mężem w 2002 r. Stanowiło ono majątek wspólny. Zapytała, czy w tej sytuacji zbycie udziału na podstawie umowy dożywocia jest opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W jej ocenie transakcja nie powinna mu podlegać.

Fiskus nie podzielił tego stanowiska. Podkreślił, że odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części albo udziału w niej przed upływem pięciu lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, jest źródłem przychodu. Umowa o dożywocie ma charakter umowy zobowiązującej, odpłatnej i wzajemnej. Przedmiotem świadczenia zbywcy (dożywotnika) jest przeniesienie własności nieruchomości w zamian za dożywotnie utrzymanie. W ocenie urzędu pięcioletni termin nabycia udziału liczy się od śmierci męża. Dlatego w wypadku podatniczki powstanie przychód, który należy określić na podstawie wartości rynkowej tej nieruchomości.

Sąd I instancji orzekł na korzyść podatniczki. Jego zdaniem fiskus nieprawidłowo zakwalifikował dożywocie jako umowę odpłatną.

Urząd zaskarżył to rozstrzygnięcie do NSA, który oddalił jego skargę kasacyjną. Sędziowie uznali, że samo rozstrzygnięcie sądu I instancji w sprawie było prawidłowe, ale skrytykowali jego uzasadnienie. Co do zasady NSA potwierdził stanowisko fiskusa, że umowa dożywocia ma charakter odpłatny. W razie ustanowienia dożywocia w zamian za lokal mieszkalny można ustalić wartość świadczenia.

– Jest to wartość rynkowa nieruchomości przekazywanej w zamian za dożywocie – podkreślił sędzia NSA Bogusław Dauter. Dlatego jeżeli nie można ustalić wartości świadczenia na podstawie umowy, to organ podatkowy ma prawo określić ją, opierając się na cenach rynkowych.

Jednocześnie NSA uznał, że w wypadku podatniczki fiskus nie miał prawa żądać podatku. Nieruchomość została nabyta przez małżonków w 2002 r. i w chwili ustanawiania dożywocia od jej zakupu minęło już pięć lat. Wspólność majątkowa małżeńska jest niepodzielna i nie można było uznać, że podczas spadkobrania przez żonę wystąpiło nowe nabycie części mieszkania. Sporne zbycie w drodze dożywocia, które nastąpiło po upływie pięciu lat od końca roku, w którym doszło do nabycia mieszkania, nie podlegało już opodatkowaniu.

Wyrok jest prawomocny.

Podatki PIT Orzecznictwo Sądów i Trybunałów Umowy Własność Nieruchomości

Tak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygnatura akt II FSK 1101/10)

w sprawie podatniczki, która zamierza zbyć udział 1/2 części nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie. Udział ten nabyła na podstawie dziedziczenia testamentowego po zmarłym mężu.