Ułatwienia budowy domów to także groźba konieczności rozbiórki

Jeśli kontrola po wzniesieniu domu bez pozwolenia wykaże złamanie prawa, będzie on zburzony.

Aktualizacja: 21.08.2023 11:08 Publikacja: 21.08.2023 02:05

Ułatwienia budowy domów to także groźba konieczności rozbiórki

Foto: Adobe Stock

Klub PiS zgłosił 29 poprawek do rządowego projektu ustawy o zasadach udzielania przez Skarb Państwa gwarancji za zobowiązania Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego, które właśnie uchwalił Sejm.

W pierwotnym projekcie tej ustawy nie było mowy o zmianach prawa budowlanego. Aż nagle poprawkami PiS przepchnięto założenia z odrzuconego w lipcu projektu nowelizacji prawa budowlanego. Najważniejsze, dodane na szybko do projektu, to brak wymogu pozwolenia na budowę dla domów o powierzchni powyżej 70 mkw. – ale nie więcej niż dwukondygnacyjne, gdy budowa ma zaspokajać własne potrzeby mieszkaniowe inwestora. Będzie też możliwość stawiania kiosków i pawilonów ulicznych o powierzchni do 15 mkw. oraz przydomowych schronów i przydomowych ukryć doraźnych o powierzchni użytkowej do 35 mkw. jedynie na zgłoszenie.

Czytaj więcej

Sejm zmienił prawo budowlane. Chodzi o nowe domy

Bez trzech czytań

Dr Agnieszka Grabowska-Toś z Kancelarii Radców Prawnych Kania Stachura Toś, ekspertka Komitetu ds. Nieruchomości KIG, mówi, że ani Komitet, ani posłowie, ani nawet Biuro Legislacyjne nie miały możliwości przeanalizowania poprawek.

Już po uchwaleniu ustawy Krajowa Rada Izby Architektów RP w piśmie do marszałków Sejmu i Senatu przekazała, że sprzeciwia się łamaniu standardów procesu ustawodawczego, gdy poprawkami wprowadza się zmiany w przepisach, które wcześniej były procedowane w innej ustawie. Według KRIA takie wprowadzenie zmian i uniknięcie trzeciego czytania projektu ustawy budowlanej (który w lipcu poszedł do kosza) jest sprzeczne z konstytucyjną zasadą uchwalania ustaw w trzech czytaniach.

Eksperci obawiają się, że dowolnie duże domy jednorodzinne, których budowę będzie można rozpocząć po zgłoszeniu oraz zawiadomieniu nadzoru budowlanego o terminie rozpoczęcia robót, będą powstawać bez jakiejkolwiek kontroli, niezgodne z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, a kioski i pawilony sprzedaży ulicznej „zaleją” nadmorskie miejscowości. To sprzeczne z wprowadzaną reformą planowania przestrzennego, która miała przeciwdziałać rozpraszaniu się zabudowy, m.in. na tereny rolnicze, leśne i przyrodniczo cenne. A co ważne, organ administracji architektoniczno-budowlanej nie będzie mógł wnieść sprzeciwu wobec takich inwestycji.

Dr Agnieszka Grabowska-Toś uważa, że brak nadzoru nad budową domów powyżej 70 mkw. jeszcze na etapie składania dokumentów może niekiedy spowodować, że już po zakończeniu inwestycji w skrajnych przypadkach będzie musiała zostać rozebrana. Powinno się bowiem badać, czy budowa będzie zgodna z przepisami prawa budowlanego, z zakresu planowania przestrzennego, czy nie powstaje na obszarze chronionego krajobrazu, gdzie wprowadzono zakaz zabudowy.

W ustawie nie doprecyzowano także narzędzi do kontroli, czy budynek będzie realizowany na własne cele mieszkaniowe oraz nie zakazano wybudowania budynku dla siebie, a następnie jego sprzedaży.

Czytaj więcej

Wojciech Tumidalski: Fuszerka na lepsze to wciąż fuszerka

Technik projektantem

Poprawki dotyczą też uprawnień do projektowania budynków. Osoby z tytułem zawodowym magistra inżyniera budownictwa i inżyniera architekta będą uprawnione do projektowania domów jednorodzinnych, służących gospodarce rolnej, domów letniskowych, gospodarczych, a także budynków przemysłowych, w tym produkcyjnych oraz obiektów magazynowych, kolejowych czy stacji paliw do 1000 m sześc. (powierzchnia ok. 200 mkw.) bez ograniczenia lokalizacyjnego (dotychczas jedynie w zabudowie zagrodowej). Także inżynierowie budownictwa oraz absolwenci technikum lub szkoły branżowej II stopnia będą mogli projektować budynki, ale tylko w zabudowie zagrodowej, czyli w gospodarstwach rolnych, hodowlanych, ogrodniczych lub leśnych.

Inżynier Rafał Zarzycki, wiceprezes Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa i właściciel biura projektowego, uważa, że jest to dobre rozwiązanie. Jak podkreśla, magistrowie inżynierowie budownictwa są przygotowani do projektowania architektonicznego do 1000 m sześc. Nadzór nad projektami i tak będzie musiał potwierdzić magistrom inżynierom budownictwa i inżynierom budownictwa uprawniony do tego architekt, obowiązkowe będzie także zdanie egzaminu w Izbie Architektów, a później przynależność do tej izby. Inżynier Zarzycki podkreśla, że po otrzymaniu projektu katalogowego (który jest na rynku najczęściej wykorzystywany) magistrowie inżynierowie i inżynierowie budownictwa będą dostosowywać go na podstawie planu miejscowego i warunków zabudowy do pozwolenia na budowę. Jak zaznacza, przyznanie nowych uprawnień ma ułatwić Polakom dostęp do usług projektowych oraz zwiększyć konkurencyjność na rynku.

Czytaj więcej

Resort rozwoju: będą darmowe projekty dużych domów

Deweloperzy ruszą

Poprawki objęły też ustawę o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących, z której usunięto zapis obligujący deweloperów do tworzenia przy budowanych blokach miejsc postojowych w liczbie co najmniej półtora miejsca na mieszkanie, a w obszarze zabudowy śródmiejskiej – minimum tyle miejsc, co mieszkań. Patryk Kozierkiewicz z Polskiego Związku Firm Deweloperskich mówi, że deweloperzy są zadowoleni z likwidacji współczynników parkingowych wprowadzonych w maju. Liczy, że ruszy budowa obiektów z projektów, które były już przygotowane, ale realizacje zatrzymały narzucone współczynniki. Deweloperzy cieszą się też ze zniesienia wymogu minimalnej powierzchni użytkowej przeznaczonej m.in. w inwestycjach mieszkaniowych na działalność handlową lub usługową. To niejedyne zmiany ws. ułatwienia inwestycji dla deweloperów. Premier podpisał rozporządzenie w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, które zakłada ułatwienia w wydawaniu decyzji środowiskowych dla parkingów, garaży oraz fotowoltaiki. Zwiększone zostały progi dotyczące powierzchni, od której taka decyzja nie będzie wymagana. Dr Grabowska-Toś ocenia, że i nowelizacja tego rozporządzenia, i wprowadzone w pośpiechu zmiany ws. budowy domów jednorodzinnych powyżej 70 mkw. przyspieszą ich powstawanie, więc w tym aspekcie są to zmiany bardzo korzystne dla społeczeństwa i trzeba je ocenić pozytywnie.

Etap legislacyjny: trafi do Senatu

Opinia dla „Rzeczpospolitej”
Piotr Jarzyński, Kancelaria Prawna Jarzyński & Wspólnicy

Chwalone zmiany prawa budowlanego uwzględniają jedynie część dużej nowelizacji tego aktu prawnego, którą w lipcu 2023 r. odrzuciła komisja sejmowa i zdjęto ją z porządku obrad parlamentu. Mimo wielu postulatów nie zmieniono przepisów ws. uproszczonego zgłoszenia na specjalnych zasadach budowy domów mieszkalnych jednorodzinnych o powierzchni zabudowy do 70 mkw., a rozszerzono ich zastosowanie o budynki o powierzchni zabudowy powyżej 70 mkw. Dodanie przepisu, że tej procedury nie stosuje się w przypadku niedołączenia do zgłoszenia budowy wymaganej dokumentacji, a organ administracji architektoniczno-budowlanej na podstawie przedłożonych dokumentów nie ustalił, że planowany do realizacji obiekt budowlany spełnia wszystkie przesłanki dla takiego budynku, nie rozwiązuje pojawiających się problemów z jej stosowaniem. Nie wskazano, co ma zrobić organ administracji architektoniczno-budowlanej z takim zgłoszeniem – np. poinformować inwestora, że zgłoszenie nie spełnia wymogów czy procedować je jak „zwykłe” zgłoszenie budowy.
Przy okazji omawianej zmiany nie zaproponowano wzmocnienia uprawnień organów nadzoru budowlanego, aby skuteczniej walczyć z samowolami budowlanymi, które już się pojawiły i będą występować w związku z uproszczonym zgłoszeniem.

WRZUTKA LEGISLACYJNA
Kredyt 2 proc. w tej samej ustawie

Poprawkami do projektu ustawy o zasadach udzielania przez Skarb Państwa gwarancji za zobowiązania Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego wprowadzono zmiany do ustawy o rodzinnym kredycie mieszkaniowym i „Bezpiecznym kredycie 2 proc.”, zgodnie z którymi „Bezpieczny kredyt 2 proc.” nie zostanie udzielony kredytobiorcy, który zaciągnął inny kredyt hipoteczny na budowę domu lub kupno domu czy mieszkania w okresie 36 miesięcy przed dniem złożenia wniosku o kredyt 2 proc., chyba że rozwiąże umowę przed uruchomieniem środków tego kredytu.
Dotychczas dostępny od lipca kredyt 2 proc. mogła uzyskać osoba do 45. roku życia nieposiadająca prawa do nieruchomości. Po zmianie przepisów, gdy kredyt ma być przeznaczony na zakup lokalu, w którym kredytobiorca mieszka na podstawie umowy najmu instytucjonalnego z dojściem do własności, kryterium wieku będzie ustalane na dzień podpisania takiej umowy najmu, a nie wieku w momencie starania się o kredyt. Chodzi m.in. o osoby, które otrzymały lokale w ramach programu „Mieszkanie+”.
Doprecyzowano także, że rodzinnego kredytu mieszkaniowego ani „Bezpiecznego kredytu 2 proc.” nie udziela się, gdy środki z niego mają być przeznaczone wyłącznie na nabycie udziałów w prawie własności lub spółdzielczym prawie do mieszkania lub domu, chyba że kredytobiorca posiada udział w tym prawie uzyskany wyłącznie w drodze dziedziczenia.

Klub PiS zgłosił 29 poprawek do rządowego projektu ustawy o zasadach udzielania przez Skarb Państwa gwarancji za zobowiązania Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego, które właśnie uchwalił Sejm.

W pierwotnym projekcie tej ustawy nie było mowy o zmianach prawa budowlanego. Aż nagle poprawkami PiS przepchnięto założenia z odrzuconego w lipcu projektu nowelizacji prawa budowlanego. Najważniejsze, dodane na szybko do projektu, to brak wymogu pozwolenia na budowę dla domów o powierzchni powyżej 70 mkw. – ale nie więcej niż dwukondygnacyjne, gdy budowa ma zaspokajać własne potrzeby mieszkaniowe inwestora. Będzie też możliwość stawiania kiosków i pawilonów ulicznych o powierzchni do 15 mkw. oraz przydomowych schronów i przydomowych ukryć doraźnych o powierzchni użytkowej do 35 mkw. jedynie na zgłoszenie.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Hybrydy
Skoda Kodiaq. Co musisz wiedzieć o technologii PHEV?
Materiał Promocyjny
Stabilność systemu e-commerce – Twój klucz do sukcesu
Czym jeździć
Skoda Kodiaq. Mikropodróże w maxisamochodzie
Prawo karne
"Budda" w areszcie. Sąd podjął decyzję także w sprawie innych podejrzanych
Praca, Emerytury i renty
Pracownik na L4 ma ważny obowiązek. Za niedopełnienie grozi nawet dyscyplinarka
Administracja państwowa
Koniec z pracą urzędów od 8.00 do 16.00. Co chce zrobić rząd?