Wikingowie obawiali się katastrofy klimatycznej

Przedstawiono nową interpretację napisów runicznych umieszczonych na słynnym kamieniu Rök.

Aktualizacja: 10.01.2020 15:55 Publikacja: 10.01.2020 15:52

Wikingowie obawiali się katastrofy klimatycznej

Foto: fot. Helge Andersson

Kamień runiczny Rök, ustawiono w Östergötland około 800 roku naszej ery. Jest on najbardziej znanym na świecie kamieniem runicznym z epoki Wikingów, ale okazał się również jednym z najtrudniejszych do interpretacji. Kamień pozbawiony jest jakiejkolwiek ornamentyki, a cała jego powierzchnia pokryta jest runami, których interpretacja okazała się problemem dla badających go naukowców. Głównie z powodu tego, że nie jest jasne, od którego miejsca i w którym kierunku należy czytać tekst. Ponadto autor nie oddzielał słów, nie powtarzał runów nawet jeśli wymagały tego reguły językowe, a część wersów została zaszyfrowana.

Kilka fragmentów inskrypcji sugeruje, że napis dotyczy bitew. Jednak nie jest to oczywiste bo od ponad stu lat badacze nieudolnie starają się połączyć napis z heroicznymi czynami wojennymi. Teraz, dzięki interdyscyplinarnemu projektowi badawczemu, prezentowana jest nowa interpretacja napisu. Z badań wynika, że napis dotyczy zupełnie innego rodzaju walki: konfliktu między światłem a ciemnością, ciepłem a zimnem, życiem a śmiercią.

„Kluczem do odblokowania napisu było podejście interdyscyplinarne. Bez tej współpracy pomiędzy specjalistami od analizy tekstowej, archeologii, historii religii i runologii nie udałoby się rozwiązać zagadek kamienia runicznego Rök” - mówi Per Holmberg, profesor Uniwersytetu w Göteborgu, który prowadził badania.

Opracowanie opiera się na nowych badaniach archeologicznych opisujących, jak bardzo Skandynawia ucierpiała w wyniku ochłodzenia klimatu, a w konsekwencji nieurodzaju, głodu i masowych śmierci.

Bo Gräslund, profesor archeologii na Uniwersytecie w Uppsali, wskazuje na wydarzenia, które mogły napawać ludzi przerażeniem i według nich mogły zwiastować kolejną katastrofę.

„Zanim wzniesiono kamień runiczny Rök, miało miejsce wiele wydarzeń, które musiały wydawać się niezwykle złowieszcze: potężna burza słoneczna zabarwiła niebo w dramatycznych odcieniach czerwieni, plony ucierpiały na skutek ekstremalnie zimnego lata, a później nastąpiło zaćmienie słoneczne. Nawet jedno z tych wydarzeń wystarczyłoby do wzbudzenia obaw przed kolejną zimą Fimbulvinter [„Wielka Zima” – według wierzeń nordyckich straszliwa zima poprzedzająca Ragnarök]”, mówi Gräslund.

Według nowej, interpretacji napisów na kamieniu, napis składa się z dziewięciu zagadek. Jedna z nich pyta o to, kto nie żył, a teraz żyje ponownie. Naukowcy uważają, że odpowiedzią na pięć z nich jest „Słońce”. Pozostałe cztery zagadki dotyczą Odyna i jego wojowników.

Olof Sundqvist, profesor Historii Religii na Uniwersytecie Sztokholmskim, wyjaśnia związek między Słońcem, Odynem i wojownikami:

„Elita epoki Wikingów widziała siebie jako gwarantów dobrych zbiorów. Byli oni przywódcami kultu, który utrzymywał delikatną równowagę między światłem a ciemnością. To oni u boku Odyna walczyli w Ragnarök w ostatecznej walce o światło”.

Według badaczy, jest też kilka punktów w napisie, wyraźne podobnych do innych tekstów staronorweskich, na które nikt wcześniej nie zwrócił uwagi.

Nauka
Nowy gatunek ptasznika australijskiego. Naukowcy radzą: nie dotykać
Materiał Promocyjny
Gospodarka natychmiastowości to wyzwanie i szansa
Nauka
Badacze odbyli „podróż” do wnętrza Ziemi. Natknęli się na coś nieznanego
Nauka
Tajemniczy wulkan, który ochłodził klimat Ziemi. Naukowcy wreszcie go zlokalizowali
Nauka
Superwulkan Yellowstone: Gdzie może dojść do wybuchu? Najnowsze ustalenia naukowców
Materiał Promocyjny
Suzuki Vitara i S-Cross w specjalnie obniżonych cenach. Odbiór od ręki
Nauka
Naukowcy o możliwym wybuchu potężnego wulkanu. Świat nie jest przygotowany
Materiał Promocyjny
Wojażer daje spokój na stoku