Wśród zwierząt zachowania typowo ludzkie

Wydłuża się lista zachowań ludzkich występujących także u zwierząt

Publikacja: 15.12.2011 18:26

Wśród zwierząt zachowania typowo ludzkie

Foto: ROL

Nie trzeba motywować szczura przyjemnym bodźcem lub pożywieniem, także bez takiej zachęty usiłuje on wyswobodzić współplemieńca zamkniętego w klatce. Przy czym istotne jest to, że był z nim wcześniej zamknięty. Co więcej, jeśli jest w trakcie szukania sposobu na otwarcie klatki i podczas tych prób otrzymuje porcję czekolady, najpierw otwiera klatkę, a potem dzieli się czekoladą z uwięzionym.

Doświadczenie przeprowadzone przez naukowców z uniwersytetu w Chicago (Inbal Ben-Ami Bartal, Jean Decety i Peggy Mason) trwało siedem dni. Spośród 40 zwierząt  23 prędzej czy później zdołały się wyswobodzić i wszystkie podejmowały próby uwolnienia towarzyszy. Zdaniem badaczy z Chicago eksperyment ten dowodzi, że działania szczurów były powodowane empatią, wczuwaniem się w położenie drugiej istoty, co powszechnie uważa się za zachowanie właściwe jedynie ludziom. Opis eksperymentu zamieszcza pismo "Science".

Źródła altruizmu

– To badanie jest przełomowe, pokazuje, że gryzonie nie tylko odczuwają emocje innych, ale że empatia skłania je do altruizmu. Zamiast wyjaśniać altruizm przez kalkulację kosztów i zysków, jak to lubią robić biolodzy i ekonomiści, wkraczamy teraz w wyraźnie psychologiczną dziedzinę emocji zwierząt i reakcji na emocje innych. To tutaj ludzki altruizm znajduje swoje motywacje, a jak sugeruje to badanie, także altruizm zwierzęcy – powiedział, komentując wyniki tych badań, znany amerykański prymatolog Frans de Waal z Uniwersytetu Atlanty.

Nie jest to pierwszy przypadek ujawnienia altruistycznych zachowań wśród tych gryzoni.

W 959 r. psycholog Russel Church nauczył szczura, by naciskał dźwignię, aby otrzymać pokarm. Podłączył ją do zelektryfikowanej podłogi klatki z innym szczurem. Gdy pierwszy szczur naciskał dźwignię, drugi odczuwał ból. Ale gdy pierwszy szczur widział cierpienie drugiego, rezygnował z pożywienia, nie dotykał dźwigni.

Opublikowanie wyników eksperymentu wywołało lawinę podobnych badań. Jednak początkowo świat nauki nie wiedział, jak je interpretować, dlatego zostały zarzucone.

W 2006 r. Dale Langford z McGill University powróciła do prac Churcha i znalazła (inni również) więcej dowodów na odczuwanie empatii przez zwierzęta. Na przykład wykazała, że myszy stają się wrażliwsze na ból, kiedy widzą obolałych współmieszkańców klatki.

Zwierzętom nie obce są też inne ludzkie odczucia. Potrafią się mścić. Doświadczył tego kierowca w Arabii Saudyjskiej, który wjechał w stado pawianów, część z nich zabijając i raniąc. Ocalałe małpy ułożyły na drodze kamienie, aby samochody w tym miejscu zwalniały. W ten sposób mogły się przyglądać kierowcom. Gdy zabójca wracał tą samą trasą, stado opadło jego samochód, rozbiło szyby, wyrwało wycieraczki.

"American Journal of Primatology" zamieścił relację o szympansicy, której młode zmarło w wieku 16 miesięcy. Matka nosiła jego zwłoki, co jakiś czas kładła dłoń na szyi dziecka, sprawdzając, czy nie ma pulsu.

Zemsta na wroga

Japońscy badacze zaobserwowali w Tajlandii makaki czyszczące sobie szpary między zębami włosami. Inne zachowanie uważane za typowo ludzkie zaobserwowano także wśród mangust: gdy młode zwierzę, jeszcze nieodporne na jad węża, zostaje ukąszone i przez kilka dni choruje, nie mogąc polować, inne mangusty robią to za nie, utrzymują je przy życiu.

Społeczne zachowania dokumentowano wielokrotnie wśród delfinów, zarejestrowano ich "mowę", w której występuje rodzaj składni, czyli powtarzające się, uporządkowane sekwencje dźwięków. Delfiny potrafią się rozpoznawać, są empatyczne, a nawet uprawiają seks dla przyjemności, a nie tylko dla prokreacji. Jeśli wierzyć relacjom naocznych świadków, przekonała się o tym amerykańska aktorka Jennifer Garner podczas przygotowywania telewizyjnego show "Fantasy Island", w którym miała wystąpić z delfinem.

Wymienione sytuacje są przedmiotem zainteresowań etologii – dziedziny zajmującej się badaniami zachowań zwierząt, dziedziczonych i nabytych, ich zachowaniami społecznymi. Twórcą etologii jest noblista Konrad Lorenz.

Nauka
Kiedy wypada pierwszy dzień zimy 2024? Zima kalendarzowa i astronomiczna
Nauka
Nauka bez uczenia się? To nie sci-fi, a nowe odkrycie
Nauka
Najkrótszy dzień i najdłuższa noc w 2024 roku. Kiedy wypada przesilenie zimowe?
Nauka
Pełnia Księżyca w grudniu. Zimny Księżyc będzie wyjątkowy, bo trwa wielkie przesilenie księżycowe
Nauka
W organizmach delfinów znaleziono uzależniający fentanyl
Materiał Promocyjny
Nest Lease wkracza na rynek leasingowy i celuje w TOP10