Atlas ryb niejadalnych

Do Polski powoli trafia ekologiczna kampania. Do tropienia ryb namawiają nas międzynarodowe organizacje – WWF, Greenpeace, a ostatnio również ruch Slow Food. Oceanolodzy, biolodzy, ekolodzy ostrzegają: siedem z dziesięciu najważniejszych łowisk, z których pochodzi większość ryb trafiających na nasze stoły, jest „przełowionych” lub całkowicie wyeksploatowanych. Magazyn „Nature” opublikował badania, które pokazują, że w ciągu ostatnich 50 lat dziesięć z 29 najczęściej łowionych gatunków ryb zostało zredukowanych do 10 proc. początkowej liczebności. Boris Worm, biolog z kanadyjskiego Dalhousie University, ostrzega, że światowe zasoby ryb i owoców morza zmniejszą się w ciągu 40 lat o ponad 90 proc., jeżeli nie zmienimy podejścia do sposobów połowu.

Najpierw na ulicach Warszawy woluntariusze WWF przebrani za kucharzy rozdawali poradnik „Jaka ryba dziś na obiad?”. Broszura omawia najpopularniejsze w Polsce gatunki ryb. Każdy z nich oznaczony jest kolorem: zielonym („Smacznego”), żółtym („Uwaga”) lub czerwonym („Nie kupuj”), tak by ułatwić wybór przyjazny przyrodzie. – Wiele gatunków ryb jest dziś zagrożonych wyginięciem i wkrótce może ich po prostu zabraknąć – ostrzega Ewa Milewska, konsultant WWF ds. rybołówstwa. – Dlatego by w przyszłości móc cieszyć się jedzeniem ryb, musimy więcej się o nich dowiedzieć, i mamy nadzieję, że pomoże w tym nasz poradnik – dodaje. Jest on dostępny również na stronie: wwf.pl.

[srodtytul]Skąd ten halibut?[/srodtytul]

Prof. Piotr Bykowski swoje życie poświęcił rybom. Podczas spaceru po rynku w Darłowie zaszedł do sklepu rybnego. – Nie mogłem uwierzyć, przed każdym gatunkiem wszystkie oznaczenia zgodne z unijnymi wymogami – opowiada. Wyjaśnia, że to jedyny taki sklep, jaki zna.

Unia zobowiązała sprzedawców ryb do podawania minimum trzech informacji: nazwy gatunku, metody produkcji (złowione w morzu, wodach śródlądowych bądź hodowane) oraz obszaru połowu. Informacje te, które mają ułatwić konsumentom świadomy wybór, znaleźć można owszem, ale w brytyjskich supermarketach. Te działające w Polsce ignorują przepis. Na moje pytanie, skąd ten halibut, w jednym z warszawskich supermarketów słyszę: – Świeży, z dzisiejszej dostawy. Innym zaś razem zdziwiona ekspedientka odpowiada: – Jak to skąd? Z oceanu. Elisa Virgillito z włoskiego Slow Food pociesza, że we Włoszech wcale nie jest lepiej. Z ostatniej inspekcji przeprowadzonej przez włoską straż przybrzeżną wynika, że 56 proc. (na 612 kontroli) włoskich sprzedawców nie stosuje się do unijnych przepisów znakowania ryb.

[wyimek]Skąd ten halibut? – Jak to skąd, z oceanu – mówi zdziwiona ekspedientka[/wyimek]

Slow Food, promujący jedzenie lokalnych produktów, w końcu kwietnia zorganizował w Genui specjalne trzydniowe targi Slow Fish. Ich celem było zwrócenie uwagi na ginące gatunki ryb, z powodu ich zbytniej popularności na rynku, promocja mniej znanych oraz edukacja. Specjalny przewodnik Slow Fish wskazuje, które ryby – z basenu Morza Śródziemnego – można jeść, a których powinno się unikać. Do zwrócenia uwagi na rybne problemy zatrudniono włoskich kucharzy. Na specjalnych warsztatach „Teatr smaku” pokazywali, jak przyrządzać mniej znane gatunki ryb. Według ekspertów tego międzynarodowego ruchu w Morzu Śródziemnym żyje ok. 260 gatunków ryb nadających się do jedzenia, z czego, w sklepach regionu można kupić zaledwie 30, czyli niewiele ponad 10 proc.

[srodtytul]Certyfikaty dla samopoczucia[/srodtytul]

Ostatnio również Greenpeace opublikował ranking supermarketów w Polsce ocenionych pod względem strategii zaopatrywania w produkty rybne (dostępny na stronie greenpeace.org.pl). Wcześniej zaś ta międzynarodowa organizacja ekologiczna sporządziła tzw. czerwoną listę 13 gatunków, których nie należy kupować: z nadmiernie wyeksploatowanych łowisk, łowionych niedozwolonymi metodami. – Wysłaliśmy ankiety do polskich supermarketów, ale też poszliśmy tam sami i sprawdzaliśmy, co jest na półkach, podpytywaliśmy pracowników na stoiskach rybnych – opowiada Katarzyna Guzek z Greenpeace Polska. Najbardziej zaskoczyło ją to, że w polskich sklepach w ogóle nie ma oznaczeń przy rybach, a sprzedawcy nie wiedzą, skąd pochodzi ich towar.

– Handlowcy nie stosują się też do innych nakazów, jak choćby tego o podawaniu przy rybie maślanej informacji o sposobie jej przygotowania, gdyż źle przyrządzona, może powodować biegunkę u ludzi o delikatnym przewodzie pokarmowym – zaznacza profesor Bykowski z Morskiego Instytutu Rybackiego w Gdyni. Sam sceptycznie podchodzi do alarmu ekologów. – Czasami człowiek jest ważniejszy od ryby – uważa. Obowiązkowe unijne oznaczenia nazywa „certyfikatami dla sytych mieszczan, nadawanymi dla poprawy ich samopoczucia”.

[srodtytul]Ryba zza miedzy[/srodtytul]