Zakres wprowadzanych zmian jest bardzo szeroki i wynika w zasadniczej mierze z implementacji dyrektywy 2011/83/UE. Komisarz Viviane Reding tak skomentowała wejście w życie tej dyrektywy: dla 500 mln konsumentów w Europie to dobry dzień. Przyjęcie dyrektywy w sprawie praw konsumentów wzmocni ich prawa. Praktyki oszustów internetowych, którzy zmuszają ludzi do płacenia za rzekomo nieodpłatne horoskopy lub przepisy, zostaną uznane za nielegalne. Nabywcy nie będą nieświadomie zmuszani do zakupu niechcianego ubezpieczenia podróżnego lub wynajmu samochodu przy okazji zakupu biletów online. Każdy będzie miał możliwość zwrotu towarów zakupionych na odległość – czy to przez internet, pocztą czy też przez telefon – w ciągu 14 dni.
O skali zmian świadczy także opublikowanie na stronach KE poradnika dla przedsiębiorców omawiającego nowe przepisy – Guidance on the application of the Directive (dostępny na: http://ec.europa.eu/justice/consumer-marketing/files/crd_guidance_en.pdf).
Na odległość lub poza lokalem
Ustawa o prawach konsumenta dotyczy przede wszystkim umów zawieranych na odległość i poza lokalem przedsiębiorstwa. Uchyli w tym i zastąpi ustawę o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny. Nowa ustawa w bardzo ograniczonym zakresie dotyczyć będzie także umów o usługi finansowe (w tym kredytu konsumenckiego). To jednak nie koniec zmian. Oprócz implementacji dyrektywy 2011/83/UE dojdzie do ponownego wdrożenia do prawa polskiego dyrektywy 1999/44/WE o sprzedaży konsumenckiej. W tym zakresie uchylone zostaną przepisy ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego. Regulacja tej materii znajdzie się w k.c. W ten sposób przestaną obowiązywać krytykowane, bo de facto osłabiające pozycję konsumenta w ogólnym reżimie odpowiedzialności, przepisy o niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową.
Obowiązki informacyjne pozostaną
Zakres zmian jest więc bardzo szeroki. Najważniejsze z nich jednak dotyczyć będą kontraktowania na odległość, w szczególności przez telefon oraz internet. Nowe prawo powtarza dwa tradycyjne instrumenty ochrony konsumenta, tj. prawo odstąpienia od umowy bez podawania przyczyn oraz obowiązki informacyjne (znacząco poszerzone). Warto pamiętać, że wejście w życie przepisów nie zwolni przedsiębiorców z obowiązków informacyjnych wynikających z innych ustaw, w szczególności o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Uderzająca jest także liczba nowych oświadczeń (woli lub wiedzy), które będzie składać konsument w procesie zawierania umowy (np. w e-handlu wyraźne przyjęcie do wiadomości, że zamówienie pociąga za sobą obowiązek zapłaty).
Dla wielu przedsiębiorców dostosowanie się do nowych wymogów może się okazać bardzo trudne, a czasem wręcz nieopłacalne. Z punktu widzenia konsumentów niektóre rozwiązania mogą się okazać co najmniej niezrozumiałe, wywołując podobną irytację jak wprowadzone nie tak dawno obowiązki dotyczące plików cookies.
