MF: nie będziemy zmieniać ordynacji dla NGO-sów

Do Rzecznika Praw Obywatelskich docierają sygnały o niedostatecznie precyzyjnych przepisach ws. odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe członków zarządów NGO-sów nieprowadzących działalności gospodarczej. Ponieważ w resorcie finansów właśnie przygotowywany jest projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej, rzecznik zwrócił się do minister Magdaleny Rzeczkowskiej o stanowisko ws. ewentualnej korekty przepisów.

Czytaj więcej:

Rachunkowość

Sprawozdania: jednostki non profit mają swój wzór raportu

Nadwyżka przychodów nad kosztami albo nadwyżka kosztów nad przychodami niezaliczona do funduszu statutowego nie zwiększa już przychodów lub kosztów kolejnego roku obrotowego NGO nieprowadzących działalności gospodarczej.

Pro

Odpowiadają całym swoim majątkiem

Zgodnie z prawem, za zaległości podatkowe innych niż spółki kapitałowe osób prawnych i fundacji rodzinnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie organów zarządzających. Odpowiedzialność ta ma charakter osobisty. Ustawodawca odsyła tu do odpowiedniego stosowania przepisów określających odpowiedzialność podatkową członków zarządów spółek kapitałowych.

Pojawiła się wątpliwość, czy tak powinno być. Problem dotyczy zwłaszcza członków zarządu organizacji np. fundacji lub stowarzyszeń non-profit, które nie prowadzą działalności ukierunkowanej na osiągnięcie zysku.

- Specyfika tych podmiotów nie pozwala w niektórych przypadkach na możliwość uwolnienia się od odpowiedzialności ich członków za zobowiązania podatkowe. Z braku prowadzenia działalności gospodarczej tego rodzaju podmioty nie mogą zostać uznane za przedsiębiorców, a co za tym idzie nie mają zdolności upadłościowej - wyjaśnia RPO.

Niektórzy prawnicy uważają, że brak możliwości zgłoszenia wniosku o upadłość należałoby traktować jako brak zawinienia w jego niezgłoszeniu. Inni idą dalej i twierdzą, że wykładnia art. 116a Ordynacji podatkowej powinna prowadzić do wniosku, że osoby zarządzające organizacjami non-profit, nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania publicznoprawne.

Jest również pogląd przeciwny, zgodnie z którym osoby zarządzające organizacjami nieprowadzącymi działalności gospodarczej mogą ponosić odpowiedzialność jako osoby trzecie - z zastrzeżeniem, że tylko część z nich może korzystać ze wskazanych w art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej przesłanek wyłączających odpowiedzialność. Tym samym, przyjmuje się, że odpowiednie stosowanie zasad z art. 116 Ordynacji podatkowej oznacza, że korzystanie ze wskazanych tam przesłanek wyłączających odpowiedzialność dopuszczalne jest jedynie wtedy, gdy są one możliwe do zrealizowania. 

Jeżeli więc osoba prawna nie ma zdolności upadłościowej, członek jej organu zarządzającego może zatem uwolnić się od odpowiedzialności jedynie wskazując mienie, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych tej osoby prawnej w znacznej części. Taki pogląd podzielają też sądy administracyjne.

Nie czują się bezpiecznie

Przedstawiciele inicjatywy społecznej „Nasz Rzecznik" zwracają uwagę, iż ustawodawca nie zapewnia odpowiedniego bezpieczeństwa prawnego osobom wchodzącym w skład zarządów organizacji nieprowadzących działalności gospodarczej.  Podkreślają, że kwestia dotyczy nie tylko zobowiązań podatkowych, ale także podlegających zwrotowi dotacji udzielonych organizacjom pozarządowym, do których stosuje się odpowiednio przepisy działu III Ordynacji podatkowej. Wskazują, że problem mógłby zostać rozwiązany poprzez jednoznaczne określenie w Ordynacji podatkowej zasad odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe członków zarządów organizacji pozarządowych nieprowadzących działalności gospodarczej - w tym przesłanek zwolnienia ich z takiej odpowiedzialności.

W związku z tym RPO zapytał minister finansów o stanowisko resortu, także pod kątem ewentualnych zmian legislacyjnych.

- Niemożność skorzystania z przesłanki przewidzianej w art. 116 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej nie wyklucza możliwości orzeczenia o odpowiedzialności podatkowej członka organu zarządzającego osoby prawnej na podstawie art. 116a. W takim przypadku członek organu zarządzającego ma możliwość skorzystania z przesłanki przewidzianej w art. 116 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej, czyli może wskazać mienie, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych osoby prawnej - brzmi odpowiedź Artura Sobonia, sekretarza stanu w MF.