Mocne wsparcie dla innowacyjności firm

Materiał powstał we współpracy z PARP

Jak Pani ocenia poziom innowacyjności w polskim biznesie?

To nie jest coś, co można określić jednym słowem. Na poziom innowacyjności wpływa bardzo wiele czynników, jedne firmy można uznać za innowacyjne, inne mają z tym kłopoty. Jednak z danych statystycznych wynika, że coraz więcej firm w Polsce zajmuje się wprowadzaniem innowacji. Ten wskaźnik znacząco wzrósł w ostatnich latach, z poziomu około 15 proc. do 30 proc., czyli jedna trzecia przedsiębiorców wprowadziła w ostatnich trzech latach jakiś innowacyjny produkt, albo innowację w swojej działalności. To wywołuje reakcję łańcuchową – kolejne firmy też stają się innowacyjne, bo obserwując rynek, starają się dostosować swoją ofertę do tego, co ma konkurencja.

PARP uruchamia Ścieżkę SMART, czyli program, który ma właśnie wspomóc rozwijanie innowacyjności w polskich firmach. Czym jest Ścieżka SMART?

To program wsparcia dla przedsiębiorców z sektora MŚP, którzy mogą otrzymać środki finansowe na wprowadzenie do swojej działalności innowacji, które wynikają z prac badawczo-rozwojowych. Chcemy, żeby w ramach projektów wspomóc takie firmy, które chcą opracować nowe produkty, nowe procesy, i te procesy czy produkty wdrożyć do swojej działalności, wprowadzić je na rynek. Oferujemy środki finansowe, dotacje dla firm, które bazują na pracach badawczo-rozwojowych, które będą mieć wysoko innowacyjne projekty, i które są w stanie te projekty wdrożyć do swojej działalności.

Program jest adresowany do firm z sektora MŚP. W jaki sposób definiujecie te przedsiębiorstwa?

To firmy, które zatrudniają mniej niż 250 pracowników oraz mają maksymalnie 50 milionów euro obrotu rocznie lub suma bilansowa wynosi maksymalnie 43 mln euro.

Czym powinny się charakteryzować firmy, które zamierzają złożyć wnioski? Jakie powinny mieć doświadczenie?

W programie nie ma konkretnych warunków minimalnych dotyczących doświadczenia w obszarze prac badawczo-rozwojowych czy innowacji. Najistotniejsze jest to, żeby projekt, dotyczył działalności badawczo-rozwojowej, czyli – powtórzę – działań zmierzających do tego, żeby opracować nowe rozwiązanie, nowy produkt. Ale również sprawdzić, czy ten nowy produkt ma lepsze właściwości (cechy, funkcjonalności) niż produkty konkurencyjne. To są takie działania, które będą wymagały zaangażowania odpowiedniej kadry, albo u siebie w firmie, albo naukowców z jednostek badawczo-rozwojowych.

To pierwszy główny typ projektu. Natomiast drugi typ dotyczy już opracowanej innowacji, do wdrożenia której potrzebujemy środków produkcji. Maszyny, urządzenia, linii technologicznej czy dodatkowej hali – chodzi o finansowanie środków trwałych.

Czy polskie przedsiębiorstwa z sektora MŚP mają potencjał, żeby prowadzić prace badawczo-rozwojowe?

To nie są projekty proste i nie są one możliwe do realizacji przez każdego przedsiębiorcę z sektora MŚP. Program Ścieżka SMART jest jednak adresowany do tego rodzaju firm, które potencjał badawczo-rozwojowy posiadają. Nie jest to wymóg formalny, ale z samej logiki tego instrumentu wynika, że firma, która do tej pory prowadziła prostą działalność produkcyjną czy usługową, nie będzie naszym docelowym klientem.

Chcemy wspierać te firmy, które mają potencjał, bo zakładają je osoby, które wcześniej zajmowały się już podobną działalnością i nabyły odpowiednie kompetencje. Albo do takich podmiotów, które taką działalność prowadziły wcześniej i mają w tym doświadczenie. Ścieżka SMART nie jest prostym programem. Musimy mieć już świadomą ścieżkę rozwoju w oparciu o poszukiwanie innowacji. Aplikujący przedsiębiorca musi mieć cel – wyprzedzenie rynku. Musi przemyśleć swoje działania i zacząć pracować nad rozwiązaniem. Te działania nie trwają krótko, czasem zajmują kilka lat.

Czy Ścieżka SMART dotyczy również startupów?

Ten typ firm nie jest w żaden sposób formalnie wykluczony. Ale startup musi mieć odpowiedni potencjał merytoryczny i finansowy.

Co określacie jako potencjał finansowy? Jak wysoki musi być wkład własny przy dofinansowaniu projektu?

Wartość projektu musi wynieść co najmniej 3 mln złotych. Dofinansowanie maksymalne jest spore – nawet 50 milionów złotych, ale może pokrywać najwyżej 80 proc. kosztów projektu. W dodatku przedsiębiorca powinien mieć środki na realizację projektu, gdyż nasze dofinansowanie jest wypłacane w większości przypadków w formie refundacji. Cały montaż finansowy firma musi mieć przemyślany już w momencie składania aplikacji.

Co powinni zrobić przedsiębiorcy, którzy zainteresowali się Ścieżką SMART?

Przede wszystkim muszą się zapoznać z zasadami programu, które są zamieszczone w dokumentacji konkursowej. To jest regulamin wyboru projektów oraz szereg załączników. Mamy kryteria wyboru projektów, które trzeba znać i trzeba zrozumieć.

Które są najważniejsze?

Wymóg innowacji - przede wszystkim firmy, które aplikują, powinny w swoich projektach oferować rozwiązania, które są innowacyjne co najmniej na skalę kraju. Tak naprawdę odnosić się do najlepszych rozwiązań dostępnych czy produkowanych w Polsce. Ponadto powinny wykazać, że rozwiązanie czy produkt, który chce opracować aplikująca firma, będzie lepsze od najlepszego dostępnego na rynku. Poprzeczka jest umieszczona wysoko.

Nasze doświadczenie z poprzednich programów wskazuje, że z tym właśnie przedsiębiorcy mieli największy problem. Ich projekty albo nie dotyczyły innowacji na poziomie kraju albo nie dotyczyły działalności badawczo-rozwojowej. Co oznacza, że nie spełniały dwóch podstawowych wymogów merytorycznych. Te kryteria będą brane pod uwagę w pierwszym etapie oceny w naborze. Jeżeli oba te warunki są spełnione, to projekt będzie mógł przejść do drugiego etapu oceny i będzie tam podlegał już pełnej ocenie w pozostałych kryteriach.

Czy przedsiębiorcy mogą liczyć na doradztwo przy konstruowaniu wniosku?

Jeśli chodzi o ocenę projektu wnioskodawcy, to Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości takiej preusługi nie świadczy. Natomiast przekazujemy przedsiębiorcom informacje i wyjaśnienia, jeśli chodzi o zasady naboru. Mamy uruchomioną infolinię czy kanał mailowy, gdzie można zadawać pytania w kwestii zasad naboru (www.parp.gov.pl/kontakt). Pytania, które pojawiają się najczęściej, publikujemy na naszych stronach internetowych.

Gdzie można znaleźć wniosek?

Na naszej stronie internetowej (www.parp.gov.pl). Jako wzór. Natomiast samo złożenie wniosku będzie następowało w dedykowanym systemie informatycznym (lsi.parp.gov.pl). Trzeba tam założyć konto, utworzyć wniosek i wypełnić po kolei we wszystkich wymaganych polach. System jest w stanie wysłać sygnał, gdy pojawi się jakaś nieprawidłowość dla podstawowych informacji.

Od samego wniosku ważniejsze jest odpowiednie przygotowanie projektu, a także przygotowanie się do sytuacji, kiedy firma uzyska finansowanie. Ten projekt trzeba realizować, sprawozdawać postęp prac, występować o płatność i na końcu oczywiście osiągnąć rezultat, o który nam chodzi. Dla nas jest bardzo ważne, żeby projekty zostały zrealizowane, gdyż podniesie to poziom innowacyjności przedsiębiorców i całej gospodarki.

Czy dofinansowanie projektów jest bezzwrotne?

Generalnie tak, ale…. Zawsze jest jakieś „ale”. Nasze wsparcie jest zaprojektowane w formie modułowej. Z dwóch najważniejszych modułów – opracowanie innowacyjnego rozwiązania (moduł B+R) albo środki do jego wprowadzenia na rynek (moduł wdrożenie innowacji) – przedsiębiorca zawsze musi wybrać co najmniej jeden lub oba jednocześnie. Istnieje natomiast możliwość rozszerzenia projektu o tak zwane moduły fakultatywne. Jest ich pięć, przedsiębiorca może wybrać dowolną liczbę. To są moduły inwestycyjne (infrastruktura B+R, cyfryzacja, zazielenienie przedsiębiorstw), inne bardziej miękkie dotyczące poprawy funkcjonowania (kompetencje, internacjonalizacja). To bardzo szeroki wachlarz wsparcia.

Jednak moduł inwestycyjny (wdrożenie innowacji) nie jest finansowany dotacją bezzwrotną, tylko warunkową. Wsparcie jest przyznawane w formie dotacji, która jest wypłacana w 100 proc. Natomiast po czterech latach od zakończenia projektu przedsiębiorca musi nam sprawozdać przychody z tego wdrożenia – w zależności od wielkości przychodów ma oddać odpowiednią część dotacji. To dosyć skomplikowany system, który ma dopingować przedsiębiorców.

W przypadku przedsiębiorców mikro i małych część zwrotna dotacji wynosi 50 proc., czyli połowę zawsze zachowuje przedsiębiorca, a zwrot pozostałej części zależy od przychodów. Im są wyższe, tym zwrot niższy. Z kolei przedsiębiorstwa średnie mają część bezzwrotną na poziomie 40 proc. Jeżeli firma ma bardzo wysokie przychody z wdrożenia, to zwrot warunkowej części dotacji wynosi tylko 5 proc.

Do kiedy można składać wnioski ?