Małgorzata Zaleska

Teza 1: Polska odnosiłaby większe korzyści z członkostwa w UE, gdyby przyjęła euro.

Przyjęcie waluty euro nie gwarantuje powszechnego dobrostanu - przykładem mogą być kraje PIGS podczas globalnego kryzysu finansowego po 2007 r. Ponadto w czasach koronakryzysu posiadanie własnej waluty i prowadzenie samodzielnej polityki pieniężnej pozwalało na dostosowanie działań antykryzysowych do krajowych uwarunkowań oraz umożliwiło szybszą reakcję niż miało to miejsce w eurozonie.  

Teza 1: Aby obniżyć koszty prowadzenia polityki pieniężnej, NBP powinien obniżyć oprocentowanie środków rezerwy obowiązkowej (obecnie jest równe stopie referencyjnej NBP) . 

Wysokość oprocentowania rezerwy obowiązkowej wpływa nie tylko na koszty prowadzenia polityki pieniężnej. Ma bowiem wpływ także na cenę produktów bankowych. Banki nie są instytucjami charytatywnymi i ewentualne obniżenie oprocentowania rezerwy obowiązkowej będą próbowały sobie zrekompensować poprzez obniżenie oprocentowania depozytów i/lub wzrost oprocentowania kredytów (oraz innych opłat/prowizji związanych z kredytami). Tym samym ewentualne obniżenie kosztów prowadzenia polityki pieniężnej odbyłoby się kosztem klientów banków. 

Teza 2: Rekordowe straty NBP w latach 2022-2023* mogą ograniczyć zdolność banku centralnego do realizacji jego podstawowego celu.

Teza 1: Decyzje o skupie bądź sprzedaży papierów wartościowych przez NBP powinny być podejmowane każdorazowo przez RPP a nie Zarząd NBP, gdyż są to działania z zakresu polityki pieniężnej.

Teza 2: Dobrym sposobem na sfinansowanie ważnych inwestycji rozwojowych, takich jak budowa elektrowni atomowej lub CPK, byłaby emisja przez rząd obligacji celowych i umożliwienie Narodowemu Bankowi Polskiemu skupu tych obligacji na rynku wtórnym.

Granica między polityką pieniężną i polityką gospodarczą jest wyjątkowo cienka i łatwo tutaj o popełnienie błędu. Równocześnie nie zawsze cele polityki pieniężnej są zbieżne z oczekiwaniami polityki gospodarczej i stąd tak ważne jest zapewnienie niezależności NBP. Pytaniem otwartym pozostaje wciąż w jakim zakresie banki centralne powinny odpowiadać za politykę rządów i na jakich warunkach. Biorąc pod uwagę obecny cel działania NBP, wspieranie polityki gospodarczej jest dopuszczalne, o ile nie zagraża to stabilności poziomu cen. Występuje zatem dosyć duża swoboda w zakresie interpretowania co wolno, a czego nie wolno polskiemu bankowi centralnemu. Warto jednak rozróżnić wsparcie „systemowe” (jak w przypadku pandemii COVID-19) od finansowania konkretnych inwestycji, co byłoby precedensem w Polsce.

Teza 1: Zwiększenie udziału złota w rezerwach walutowych NBP do 20 proc. wzmocni bezpieczeństwo finansowe i wiarygodność Polski.

Rezerwy złota służą do zapewnienia wiarygodności i bezpieczeństwa finansowego, w tym walutowego państwa. Złoto jest nie tylko cennym kruszcem inwestycyjnym, ale także ważnym zasobem rezerwowym na czas niepokojów lub wojny. Posiadanie złota na adekwatnym poziomie i właściwe zarządzanie jego zasobem uznać należy za „rzecz świętą”.

Teza 2: Polityka komunikacyjna NBP osłabia jego wiarygodność i utrudnia realizację jego podstawowego celu.

Polityka komunikacyjna jest tylko jednym z instrumentów osiągania podstawowego celu NBP – ważniejszym elementem jest chociażby ustalanie wysokości stóp procentowych przez RPP. Polityka komunikacyjna ma zaś istotny wpływ na postrzeganie i wizerunek banku - jego reputację. 

Teza 1: Rozwój AI wymaga dostosowania systemu edukacji przez zwiększenie nacisku na miękkie umiejętności kosztem kompetencji STEM.

System edukacji wymaga zmian nie tylko ze względu na rozwój sztucznej inteligencji. Nowoczesny system edukacji - obok nacisku na miękkie umiejętności - powinien pobudzać potrzebę myślenia i łączenia faktów. Nie można zaś tego osiągnąć bez posiadania chociażby fundamentalnej „twardej” wiedzy. Nie powinno się ponadto kreować poczucia posiadania wiedzy na podstawie informacji zamieszczanych w Internecie. Doskonale wiadomo, że wiele treści dostępnych w sieci jest wątpliwej jakości, a czasami wręcz mają charakter propagandowy lub manipulacyjny. Należy też wspomnieć, że człowiek powinien być przygotowany do życia nie tylko w warunkach dostępu do sieci, ale także w przypadku ewentualnego jego braku.