Gmina odliczy VAT od dzierżawy

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach rozstrzygnął w interpretacji z 5 kwietnia 2016 r. (IBPP3/4512-29/16/KG) kwestię opodatkowania usługi dzierżawy. Sprawa dotyczyła gminy, która jako podatnik VAT czynny ponosi od 2014 r. wydatki inwestycyjne na budowę infrastruktury wodno-kanalizacyjnej. Gmina otrzymuje wystawione na nią faktury z naliczonym podatkiem VAT. Otrzymała też dotację netto z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW).

Po zakończeniu inwestycji gmina zamierza wydzierżawić infrastrukturę Przedsiębiorstwu Usług Komunalnych sp. z o.o. i pobierać z tego tytułu wynagrodzenie. Ta spółka kapitałowa, w której gmina jest jedynym udziałowcem, jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. Wybudowana infrastruktura sanitarna pozostanie własnością gminy. Za jej pomocą spółka będzie świadczyć na terenie gminy odpłatne usługi doprowadzania wody i odprowadzania ścieków.

Spółka będzie miała prawo do pobierania opłat za te usługi. Gmina będzie wystawiać na spółkę faktury VAT ze stawką podstawową.

Gmina zapytała, czy usługa dzierżawy będzie podlegać opodatkowaniu VAT, czy będzie miała prawo do odliczenia VAT z faktur dokumentujących wydatki na budowę infrastruktury oraz za jaki okres.

Dyrektor izby skarbowej przypomniał, że w myśl art. 693 § 1 ustawy – Kodeks cywilny przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić umówiony czynsz. Z przepisów ustawy o VAT wynika z kolei, że dzierżawa infrastruktury stanowi świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu.

Jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami VAT jedynie w zakresie czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. realizowanych na podstawie umów cywilnoprawnych. Są to m.in. czynności sprzedaży, wynajmu i dzierżawy. Bowiem tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Tym samym odpłatne udostępnianie infrastruktury na podstawie umowy cywilnoprawnej, skutkujące uzyskiwaniem korzyści majątkowej po stronie gminy, podlega opodatkowaniu VAT.

Z przepisów ustawy o VAT wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje pod warunkiem, że odliczenia dokonuje podatnik VAT oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Wyklucza to możliwość odliczenia związanego z towarami i usługami, które są wykorzystywane do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi. Na podstawie art. 86 ust. 10 pkt 1 ww. ustawy o VAT prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy.

Z przepisów ustawy o VAT oraz orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wynika, że jeśli towary i usługi, przy nabyciu których naliczono podatek, są (mają być) wykorzystywane w całości do prowadzenia działalności opodatkowanej, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia całości podatku.

Dyrektor izby skarbowej uznał na tej podstawie, że w sytuacji, gdy gmina od początku realizuje inwestycję z zamiarem jej wydzierżawienia spółce, przysługuje jej prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupów towarów i usług związanych z budową infrastruktury. Spełniona została bowiem podstawowa pozytywna przesłanka, jaką jest związek zakupów z wykonywaniem czynności opodatkowanych, wynikająca z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.

Jeśli gmina nie dokonała odliczenia za okres, w którym wystąpiło prawo do odliczenia (art. 86 ust. 10 ustawy) lub w jednym z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (art. 86 ust. 11 ustawy), może skorygować deklarację za okres, w którym powstało prawo do odliczenia. Może tego dokonać nie później niż w ciągu pięciu lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego, o czym stanowi art. 86 ust. 13 ustawy. Gmina może dokonać korekty deklaracji jedynie za ten miesiąc, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego, nie mając wyboru złożenia korekty za kolejne dwa okresy rozliczeniowe.

Komentarz eksperta

Wojciech Kotowski, doradca podatkowy w Kancelarii Ożóg Tomczykowski