Sądy cywilne zawalone zbędnymi sprawami

Jak zbawienia wyglądają niewielkiej noweli, która może je odciążyć. Nie wiadomo jednak, kiedy to nastąpi.

Dodatkową, i zbędną, pracą obciążył je [b]Trybunał Konstytucyjny (wyrok z 22 listopada 2010 r., P 28/08)[/b]. Zakwestionował stosowaną od kilkudziesięciu lat uproszczoną formę nadawania wyrokom klauzuli wykonalności w postaci pieczęci na wyroku i podpisu sędziego, tylko dlatego, że jest opisana w regulaminie sądów, a nie w ustawie.

[srodtytul]Uciążliwa korekta [/srodtytul]

Uzyskanie klauzuli na wyroku (nakazie) jest niezbędne, by komornik wszczął egzekucję, np. alimentów czy nawet kosztów sądowych w sprawie karnej. Przy okazji takiej sprawy zresztą zapadł wyrok Trybunału.

Nadawanie uproszczonej klauzuli regulował § 182 regulaminu urzędowania sądów powszechnych, a formalnie rozporządzenie ministra sprawiedliwości. Trybunał uznał, że rozporządzenie wyszło poza upoważnienie ustawowe (z art. 41 § 1 prawa o ustroju sądów powszechnych), które pozwala ustanowić w regulaminie zasady wykonywania czynności urzędniczo-administracyjnych, ale klauzula to sfera raczej orzecznicza. Trybunał wskazał w uzasadnieniu, że wystarczy przenieść tę uproszczoną procedurę do ustawy, ale nie odroczył wejścia w życie skutków wyroku.

Dlatego od 6 grudnia 2010 r. na sądy cywilne spadł obowiązek traktowania klauzul jak każdego innego orzeczenia.

[srodtytul]Sędziowskie uniki[/srodtytul]

Nie wszyscy sędziowie stosują nowe rygory.

– W naszym wydziale uznaliśmy, że wyrok Trybunału nie dotyczy obecnego przepisu regulaminu, ale tego w brzmieniu sprzed 31 grudnia 2009 r. – powiedział „Rz” sędzia Paweł Duda, przewodniczący I Wydziału Cywilnego Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy. – Nowe zasady zmusiłyby nas do ogromnej dodatkowej pracy, gdyż każdy z kilku referendarzy wydaje dziennie nawet 200 klauzul.

Sędzia Duda nie chciał o tym mówić, ale widać wyraźnie, że sędziowie szukają pretekstu, by się przed nowymi rygorami jak najdłużej bronić. Zmiana regulaminu, na którą się powołują, dotyczy bowiem marginalnej kwestii (lubelskiego e-sądu).

Tak czy inaczej, Wydział Wizytacyjny warszawskiego SO zadecyduje, jak dalej mają postępować.

Z kolei w Krakowie, mówi sędzia Waldemar Żurek, rzecznik SO, prezesi tamtejszych sądów ustalili w ostatni wtorek, że będą stosować uproszczone zasady, choć czekają na ich przywrócenie już w ustawie.

[srodtytul]Czekając na zmiany[/srodtytul]

Zwykle wdrażaniem wyroku Trybunału zajmuje się Senat. Michał Napiórkowski, sekretarz Senackiej Komisji Ustawodawczej, powiedział jednak „Rz”, że tą sprawą Senat się nie zajmie, gdyż dotyczy zmian w rozporządzeniach. To zadanie dla Ministerstwa Sprawiedliwości.

Ministerstwo ma tego świadomość. Jak powiedziała „Rz” Joanna Dębek, rzeczniczka prasowa MS, rozpoczęto już wstępne prace nad stosownymi zmianami proceduralnymi. Ze względu na to, że Trybunał nie podważył istoty uproszczonego nadawania klauzuli, a jedynie fakt jej umiejscowienia w rozporządzeniu, wydaje się niezbędne przeniesienie jej na poziom ustawowy, a zmiany opracowywane będą w trybie pilnym.

– Szkoda, że Trybunał nie odroczył skutków swojego wyroku, nie mielibyśmy całego tego zamieszania – mówią nasi rozmówcy.

[ramka][b]Opinia: