Spór o ścianę graniczną można załatwić polubownie. Potrzebna zachęta prawna

Propozycje resortu rozwoju tylko w niewielkim stopniu rozpowszechnią mediacje i ugodowe załatwianie spraw.

Publikacja: 16.04.2024 07:13

Spór o ścianę graniczną można załatwić polubownie. Potrzebna zachęta prawna

Foto: Adobe Stock

Przygotowany przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii obszerny projekt deregulacyjny zawiera m.in. nowe przepisy dotyczące mediacji. Zakładają one zmiany w procedurze administracyjnej i cywilnej. W kodeksie postępowania cywilnego ma się np. pojawić przepis zachęcający sędziów do kierowania do mediacji niektórych spraw z zakresu prawa pracy, a także gospodarczych.

W takich sprawach mediacja jest szansą

Jednak w opinii ekspertów zaproponowane rozwiązania mogłyby być śmielsze. Jak zauważa Agnieszka Zemke-Górecka, adwokat i mediator, prezes Centrum Mediacji przy KIG, zawarta w nim zmiana dotycząca mediacji w postępowaniu administracyjnym, w praktyce jest iluzoryczna. Odwołuje się bowiem do spraw, gdzie wykorzystuje się instytucję uznania administracyjnego, a powinna ułatwiać np. porozumienie stron w sprawach inwestycyjnych.

– Na przykład przy zajęciu gruntu sąsiedzkiego w związku z modernizacją ściany budynku na granicy dwóch posesji mediacyjnie można ustalić czas i sposób dokonania czynności – sugeruje ekspertka.

W projekcie wyłączono z kierowania do mediacji spraw np. o wyrzucenie z pracy.

– Tymczasem to właśnie w takich sprawach mediacja jest szansą na to, aby pracodawca i pracownik wyjaśnili wzajemnie powód zwolnienia oraz ustalili, czy istnieje możliwość kontynuowania stosunku pracy, a gdy doszło do naruszenia prawa, ustalili wysokość odszkodowania – zauważa mec. Zemke-Górecka.

Jakie sprawy najlepiej nadają się do mediacji

Jak wskazuje Monika Włodarczyk, sędzia Sądu Rejonowego w Chrzanowie i wiceprezes Europejskiego Stowarzyszenia Sędziów na rzecz Mediacji GEMME, najlepszym rozwiązaniem byłoby uprzednie praktyczne przetestowanie w sądach, jakie sprawy najlepiej nadają się do mediacji. – W wybranych sądach można przeprowadzić pilotaż, identyfikujący kategorie spraw, które wykazują największy potencjał mediacyjny – uważa sędzia.

Zdaniem Moniki Włodarczyk oprócz proponowanych przepisów należałoby wprowadzić dalsze zachęty fiskalne, polegające na zmniejszeniu opłat w przypadku próby rozwiązania konfliktu w ramach mediacji przed wszczęciem procesu.

– Upowszechnianiu mediacji powinny towarzyszyć także specjalistyczne szkolenia dla sędziów, dzięki którym zrozumieją, że najpiękniejszą pracą, jaką mogą wykonać, jest godzenie ludzi – uważa sędzia.

W ocenie Agnieszki Zemke-Góreckiej nowe przepisy powinny określić m.in. termin dla sądu na zatwierdzenie ugody mediacyjnej, jeśli w wyniku mediacji do niej doszło. Dziś zdarza się, że jest ona zatwierdzana nawet po pół roku od jej podpisania, a wtedy często pozostawia to strony w niepewności co do jej realizacji.

– W przepisach warto też wyraźnie zaznaczyć, że próbą dojścia do ugody nie jest samo tylko wysłanie wezwania do zapłaty. W ten sposób wyeliminowana zostałaby patologia uznawania takiego wezwania za próbę porozumienia – przewiduje Zemke-Górecka.

Etap legislacyjny: konsultacje i opiniowanie

Nieruchomości
Sąd Najwyższy wydał ważny wyrok dla tysięcy właścicieli gruntów ze słupami
Konsumenci
To koniec "ekogroszku". Prawnicy dla Ziemi: przełom w walce z ekościemą
Edukacja i wychowanie
Nie zdał egzaminu, wygrał w sądzie. Wykładowcy muszą przestrzegać zasad
Prawo w Polsce
Ile zapłacimy za abonament RTV w 2025? Oto stawki od 1 stycznia i lista zwolnionych z opłaty
Materiał Promocyjny
W domu i poza domem szybki internet i telewizja z Play
Podatki
Ulga podatkowa dla pracujących seniorów. Czym jest i kto może z niej skorzystać?
Materiał Promocyjny
„Nowy finansowy ja” w nowym roku