W co może inwestować gmina

Art. 37 ustawy o finansach publicznych określa ogólny zakaz obowiązujący jednostki sektora finansów publicznych, a dotyczący obejmowania lub nabywania udziałów lub akcji w spółkach oraz nabywania obligacji emitowanych przez podmioty inne niż Skarb Państwa oraz jednostki samorządu terytorialnego.

Zakaz ten zaczął obowiązywać od 1 stycznia 2006 r., poprzednia ustawa o finansach publicznych pochodząca z 1998 r. nie zawierała analogicznego unormowania.

[srodtytul]Wyjątek od reguły[/srodtytul]

Ustawa przewiduje jednocześnie podmiotowe i przedmiotowe wyłączenia od obowiązywania powyższego zakazu.

Zgodnie z art. 37 ust. 1 ustawy o finansach publicznych zakaz ten nie dotyczy organów władzy publicznej, w tym organów administracji rządowej, organów kontroli państwowej i ochrony prawa, sądów i trybunałów – art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o finansach publicznych, a także gmin, powiatów i samorządu województwa oraz ich związków – art. 4 ust. 1 pkt 2. Tym samym jednostki samorządu terytorialnego mogą nabywać bądź obejmować wskazane papiery wartościowe bez ograniczeń.

Przejawem realizacji prawa do nabywania i obejmowania akcji (udziałów) spółek kapitałowych przez gminę są przepisy [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=74522]ustawy o gospodarce komunalnej (DzU z 1997 r. nr 9, poz. 43 ze zm.)[/link]. Powyższy akt prawny reguluje sposoby i formy wykonywania przez gminę zadań mających na celu zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej.

[srodtytul]Z zachowaniem należytej staranności[/srodtytul]

Zgodnie z art. 2 powołanej ustawy gospodarka komunalna może być prowadzona przez jednostki samorządu terytorialnego, w szczególności w formach zakładu budżetowego lub spółek prawa handlowego. Rozwinięciem powyższego przepisu jest art. 9, zgodnie z którym gmina może tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, a także może przystępować do takich spółek.

Szczególne kontrowersje budzi treść art. 37 ust. 4 ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którą wpływy ze zbycia tych akcji, udziałów i obligacji stanowią przychód budżetu państwa, nie zaś jednostek sektora finansów publicznych. Tym samym wpływy ze zbywanych przez jednostki samorządu terytorialnego walorów nie zasilają ich budżetów. W doktrynie zgodnie podaje się w wątpliwość zasadność tej regulacji.

Zwrócić należy uwagę, iż swoboda jednostek samorządu terytorialnego w nabywaniu papierów wartościowych nie może być utożsamiana z ich pełną dowolnością w tym zakresie. Organy zarządzające jednostek samorządu terytorialnego winny mieć na uwadze, iż lokowanie środków finansowych w akcje, udziały lub obligacje musi cechować się ostrożnością i dołożeniem należytej staranności w analizowaniu rzeczywistego stopnia ryzyka poszczególnych instrumentów. W przeciwnym razie członkowie organów mogą się narazić na zarzut działania na szkodę jednostek, którymi zarządzają, i podlegać odpowiedzialności karnej.

[i]Autor jest radcą prawnym z kancelarii Mamiński & Wspólnicy sp. k.