Gdzie głosować: w miejscu stałego zamieszkania czy zameldowania?

Mam stały meldunek, ale mieszkam na innej ulicy (to znaczy u innego sołtysa). Czy mogę głosować tam, gdzie mieszkam i czy muszę robić wpis do rejestru wyborców? – pyta czytelniczka

Do urny tam, gdzie mieszkasz na stałe

Głosowanie w wyborach lub referendum przeprowadza się w stałych i odrębnych obwodach głosowania utworzonych na obszarze gminy. Co do zasady, głosujący idą do urn w tej gminie, w której są ujęci w rejestrze wyborców. Służy on bowiem do sporządzania spisów wyborców (listy uprawnionych do udziału w wyborach lub w referendum). Wpis do stałego rejestru wyborców danej gminy powoduje automatyczne ujęcie w spisie wyborców w każdych kolejnych wyborach i referendach przeprowadzanych na obszarze tej gminy.

Można być ujętym tylko w jednym rejestrze wyborców. Jak sprawdzić, czy nasze nazwisko widnieje w rejestrze danej gminy? Rejestr wyborców jest udostępniany, na pisemny wniosek, do wglądu w urzędzie gminy. Co do zasady jednak rejestr wyborców tworzony jest i aktualizowany na podstawie danych z ewidencji ludności i obejmuje osoby stale zamieszkałe na obszarze gminy.

Co to znaczy „stałe zamieszkanie"? Zgodnie z art. 5 pkt. 9 Kodeksu wyborczego należy przez to rozumieć zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego pobytu.

Meldunek potwierdza pobyt

Pojęcie "stałego pobytu" wiąże się z obowiązkiem meldunkowym. Jak wynika z ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych każdy powinien być gdzieś zameldowany na pobyt stały lub czasowy. Zameldowanie jest urzędowym potwierdzeniem pobytu stałego lub czasowego w danym miejscu, a wymeldowanie – potwierdzeniem opuszczenia miejsca stałego pobytu. W tym samym czasie można mieć tylko jedno miejsce pobytu stałego i pobytu czasowego trwającego ponad 3 miesiące.  Obowiązku meldunkowego należy dopełnić w ciągu 30 dni od dnia przybycia do miejsca pobytu stałego lub czasowego.

Dane z ewidencji ludności to m.in. informacje o zameldowaniu w danej gminie. Są one podstawą do tworzenia i aktualizacji rejestru wyborców. W podstawowej wersji jest to zatem lista osób, które są w danej gminie na stałe zameldowane, gdyż meldunek na pobyt stały potwierdza zamieszkanie w tej gminie z zamiarem stałego pobytu. Do listy tej mogą być jednak dopisane także osoby niezameldowane, ale stale zamieszkałe pod konkretnym adresem w danej gminie. Muszą jednak zadbać o to same.

Trzeba złożyć wniosek

Jak wynika z Kodeksu wyborczego, osoby stale zamieszkałe w danej gminie, ale niezameldowane w niej na pobyt stały albo takie, które nigdzie nie mają miejsca stałego zamieszkania, ale stale przebywają na obszarze konkretnej gminy, są wpisywane do rejestru wyborców w tej gminie tylko na swój własny wniosek.

Trzeba go złożyć w urzędzie gminy (w przypadku Warszawy będzie to właściwy urząd dzielnicy). Wniosek powinien zawierać nazwisko, imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia oraz numer ewidencyjny PESEL wnioskodawcy oraz adres zameldowania na pobyt stały lub adres ostatniego zameldowania na pobyt stały w Polsce. Do wniosku dołącza się:

1) kserokopię ważnego dokumentu stwierdzającego tożsamość wnioskodawcy;

2) pisemną deklarację, w której wnioskodawca podaje swoje obywatelstwo i adres stałego zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Wyborcy stale zamieszkali na obszarze gminy, ale pod innym adresem niż adres ich stałego zameldowania w tej samej gminie, także mogą złożyć wniosek o wpis do rejestru wyborców pod adresem stałego zamieszkani. Wniosek musi zawierać wymienione wyżej dane wraz ze wskazaniem adresu ostatniego zameldowania na pobyt stały na obszarze gminy.