Sposób na szybką i łatwą korektę odliczeń VAT w gminach za 2017 r.

- Gmina i jej scentralizowane jednostki ponoszą w trakcie roku 2017 wiele wydatków mieszanych, czyli służących głównie działalności innej niż gospodarcza oraz w niewielkim zakresie (stopniu) także działalności gospodarczej. Z tytułu tych wydatków w ogóle nie odliczają VAT. Chcą zrobić to dopiero w 2018 r. lub nawet później na podstawie realnych (rzeczywistych) preproporcji i proporcji odliczeń. Czy gmina i jej scentralizowane jednostki z tytułu ponoszonych ww. wydatków mieszanych, mogą odliczyć VAT dopiero w 2018 r. lub nawet później, na podstawie rzeczywistych preproporcji i proporcji, tj. bazujących na danych z 2017 roku? Chodzi mianowicie o te jej jednostki, które wym. wskaźniki mają zarówno poniżej, jak i powyżej 2 procent i zgodnie z zarządzeniem wójta w ogóle nie odliczają VAT od zakupów w trakcie 2017 roku, choć takie prawo im przysługuje.

Gmina i jej scentralizowane jednostki, mające prawo do częściowego odliczania VAT od wydatków mieszanych (tj. związanych zarówno z działalnością gospodarczą mającą cel zarobkowy oraz z działalnością inną niż gospodarcza), poniesionych w 2017 r., nie muszą dokonywać tych odliczeń w ciągu całego 2017 r. (tj. w 12 miesięcznych deklaracjach VAT-7, czyli od stycznia do grudnia) na podstawie wstępnych preproporcji i proporcji. Tę wstępną preproporcję i proporcję oblicza się na podstawie danych z roku poprzedniego (2016 r.) lub w przypadku prewskaźnika, można go obliczyć opcjonalnie nawet na podstawie danych z roku poprzedzającego poprzedni rok podatkowy, tj. za 2015 r.

Gmina jako podatnik VAT może dokonać częściowych odliczeń za 2017 r. wyłącznie na podstawie korekty podatku naliczonego. Czyni to albo w jednej deklaracji VAT-7 za styczeń 2018 r. albo w korektach deklaracji złożonych za poszczególne miesiące 2017 r. I to tylko i wyłącznie w oparciu o wyliczone realne preproporcje i proporcje za 2017 r. Czyli na podstawie danych z faktycznego roku zakupów. W ten sposób pomija tzw. odliczenia wstępne. Od razu realizuje te ostateczne odliczenia na podstawie rzeczywistych wskaźników.

Należy zatem z całą mocą podkreślić, iż gmina i jej scentralizowane jednostki – z tytułu ponoszonych wydatków mieszanych w 2017 r. – mogą odliczać VAT dopiero w 2018 r. lub nawet później tylko na podstawie rzeczywistych wskaźników.

Wówczas tego późniejszego odliczenia VAT (poprzez jego korektę) gmina dokonuje na jeden z dwóch różnych sposobów do wyboru. Przy czym drugi z podanych sposobów jest dużo prostszy i łatwiejszy w stosowaniu od pierwszego sposobu.

Pierwszy sposób:

Na możliwość późniejszych odliczeń zezwala wprost art. 86 ust. 13 ustawy o VAT. Stanowi on, iż niedokonane na bieżąco odliczenia można zrealizować w formie korekt deklaracji (składanych za okres w którym powstało prawo do odliczenia). Należy tu uczynić nie później niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Z cytowanego przepisu wynika konieczność składania korekt deklaracji VAT-7. Jest to zatem – administracyjnie rzecz biorąc – sposób obciążający i trudny w stosowaniu, choć często opisywany jako jedyny właściwy.

Gmina i jej scentralizowane jednostki na podstawie cytowanego przepisu składają korekty deklaracji VAT-7 już złożonych za 2017 r., w których jednostki te nie wykazały podatku naliczonego do odliczenia. Także na podstawie wstępnych preproporcji i proporcji. Korekty deklaracji VAT-7 za 2017 r. składają one najwcześniej w lutym 2018 r. lub w jakimkolwiek innym miesiącu w latach 2018-2021.

Gmina i jej scentralizowane jednostki czynią to wówczas tylko i wyłącznie na podstawie znanych już, tj. realnych (rzeczywistych) preproporcji i proporcji, obliczonych na podstawie danych z roku 2017, tj. z roku, w którym właśnie dokonywane były zakupy służące sprzedaży mieszanej.

Powyższą możliwość późniejszych odliczeń na podstawie rzeczywistych preproporcji i proporcji, potwierdził dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 21 grudnia 2016 r. (IPTPP3.4512.691.2016.1.BM). W interpretacji tej organ podatkowy stwierdził:

„Jeżeli w momencie dokonywania w roku 2017 korekt deklaracji VAT-7 za poszczególne miesiące 2016 r., prewspółczynnik, o którym mowa w przepisach art. 86 ust. 2a-2h oraz proporcja obliczona zgodnie z przepisami art. 90 ust. 2-6 i 10 dla roku 2016 będą już znane, gmina nie będzie miała konieczności rozliczenia podatku w oparciu o prewspółczynnik obliczony w oparciu o dane za rok 2015 i wstępną proporcję obliczoną dla roku 2015, a następnie dokonania korekty odliczenia podatku w deklaracji za styczeń następnego roku. Może dokonać rozliczenia podatku z uwzględnieniem prewspółczynnika, o którym mowa w przepisach art. 86 ust. 2a-2h, obliczonego w oparciu o dane dla roku 2016 i proporcji z art. 90 ust. 3 ustawy obliczonej dla roku 2016 r.".

W cytowanej wyżej interpretacji organ stwierdził, iż gmina mogła postanowić, iż nie będzie odliczać VAT w ciągu całego 2016r. na podstawie wstępnych preproporcji i proporcji (wyliczonych z danych za 2015r.). A później dokonywać ich korekty w styczniu 2017 r. w oparciu o wyliczoną z danych za 2016 r. realną preproporcję i proporcję. Ma bowiem możliwość zastosowania – dla obliczenia podatku naliczonego w korektach deklaracji VAT-7 za poszczególne miesiące 2016 r. – realnych, tj. obliczonych za rok 2016 wskaźników preproporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a-2h oraz proporcji określonej w art. 90 ust. 3 ustawy o VAT.

Drugi sposób:

Jest jeszcze inny sposób na niedokonane na bieżąco częściowe odliczenia VAT. Jest on prostszy i łatwiejszy w stosowaniu od pierwszego sposobu. Wynika on pośrednio z przepisu art. 91 ust. 3 ustawy o VAT. Stanowi on wprost, iż dokonywane na bieżąco wstępne częściowe odliczenia wg wstępnego wskaźnika (proporcji) należy bezwzględnie poprawić na podstawie nowego realnego już wskaźnika.

Z przepisu tego wynika również to, iż niedokonywane na bieżąco częściowe odliczenia – mimo istnienia takowego prawa - wg wstępnego wskaźnika (proporcji) można zrealizować po raz pierwszy dopiero wówczas, gdy znany jest już nowy realny wskaźnik.

Korekty tego podatku (odliczonego a także nieodliczonego) dokonuje się w deklaracji VAT-7 za pierwszy okres rozliczeniowy roku następnego. W tym przypadku będzie to deklaracja składana za styczeń 2018 roku. Przepis ten ma zastosowanie również do korekt odliczeń lub ich dokonywania po raz pierwszy na podstawie prewskaźnika (art. 90c ust. 1 ustawy o VAT).

Wnioski

Sposób odliczeń VAT pozostawia się do uznania gminy. Gmina może to czynić w sposób tradycyjny i standardowy. Najpierw w ciągu całego roku na podstawie wstępnych wskaźników. Następnie poprawiając je w styczniu następnego roku, bazując na realnych już wskaźnikach. Może jednak nie dokonywać w ogóle wstępnych odliczeń na podstawie wstępnych wskaźników odliczeń. Wówczas odlicza podatek naliczony VAT zakwalifikowany do odliczeń w styczniu następnego roku na podstawie realnych i znanych już wskaźników. Tak naprawdę finansowo wyjdzie na to samo. Co prawda gmina mogłaby również nieodliczony VAT wykazywać w korektach deklaracji złożonych już za poszczególne miesiące 2017 r. Jednakże sposób ten jest bezspornie bardzo pracochłonny, uciążliwy i trudny. Wiąże się także z korektą JPK, co nie jest bez znaczenia.

Elżbieta Rogala, niezależny ekspert i wykładowca VAT

Finanse samorządu Z Życia Samorządów