Forum Współpracy Sędziów zwiera szeregi

Powstałe w czerwcu 2017 r. Forum Współpracy Sędziów skupia sędziów ze wszystkich szczebli sądownictwa powszechnego i administracyjnego oraz sądownictwa wojskowego z całej Polski. Ma być platformą współpracy demokratycznie wyłonionych przedstawicieli sędziów sądów wszystkich szczebli. Wczoraj podjęło 10 uchwał.

Politycy znieważyli sędziów

W jednej z nich wyraziło sprzeciw wobec sposobu prowadzenia debaty publicznej dotyczącej sytuacji polskiego sądownictwa. Sędziom nie podobały się zwłaszcza: słowa Prokuratora Generalnego – Ministra Sprawiedliwości opisujące sądy jako stajnię Augiasza, którą należy wyczyścić, kampania medialna „Sprawiedliwe Sądy", uzasadnianie w komunikatach MS odwołań prezesów oraz wiceprezesów sądów "wybiórczo i fragmentarycznie ujmowanymi danymi statystycznymi" oraz wypowiedź premiera Morawieckiego na łamach amerykańskiego czasopisma, że system polskiego sądownictwa jest opanowany przez nepotyzm, korupcję i zdominowany przez sędziów ery komunistycznej, w którym wymagane są łapówki w niektórych sprawach wyglądających na najbardziej lukratywne.

- Rozpowszechnianie takich nieodpowiadających rzeczywistości stwierdzeń oraz nieuprawnionych opinii nie tylko narusza dobre imię ciężko i uczciwie pracujących sędziów, ale przede wszystkim godzi w autorytet sądownictwa niezbędny przy sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości dla dobra obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, co jest konstytucyjnym zadaniem sądów powszechnych. W skrajnych przypadkach może też stanowić występek publicznego znieważania lub poniżania konstytucyjnego organu Rzeczypospolitej Polskiej (art. 226 § 3 Kodeksu karnego) - zauważają członkowie Forum.

Z daleka od nowej KRS

Jedna z uchwał głosi, że wejście w życie zmian dotyczących wyboru członków Krajowej Rady Sądownictwa pozbawi sędziów swojej reprezentacji zarówno w KRS, jak i w zebraniach przedstawicieli sądów.

- Niezwykle ważne zatem jest, aby zachowana została możliwość swobodnej dyskusji o istotnych problemach sądownictwa i wyrażania swojego stanowiska przez środowisko sędziowskie. W związku z tym Forum Współpracy Sędziów apeluje do Koleżanek i Kolegów z sądów rejonowych, sądów okręgowych i sądu apelacyjnego, w których nie wybrano jeszcze przedstawicieli do FWS, aby niezwłocznie zwrócili się do prezesów swoich sądów o zwołanie zebrań sędziów i dokonali wyboru odpowiednio jednego, dwóch lub trzech przedstawicieli.

Zdaniem Forum podpisana przez Prezydenta RP ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa w sposób oczywisty i rażący narusza Konstytucję i łamie wszystkie rodzaje wykładni prawa, w tym wykładnię historyczną, oraz nie respektuje wieloletniej i ugruntowanej praktyki konstytucyjnej. Narusza również zapisy Europejskiej Karty o Statusie Sędziów, której punkt 1.3 stanowi: „W odniesieniu do każdej decyzji dotyczącej naboru, rekrutacji, nominacji, przebiegu kariery zawodowej, czy zakończenie wykonywania zawodu przez sędziego, statut przewiduje udział organu, niezależnego od organów władzy wykonawczej i ustawodawczej, w którym co najmniej połowa zasiadających to sędziowie wybierani przez innych sędziów, zgodnie z zasadami zapewniającymi jak najszerszą reprezentację sędziów."

W ocenie FWS wejście w życie ustawy o KRS w jej obecnym kształcie spowoduje upolitycznienie trybu wyboru sędziów, a przez to uzależnienie sądownictwa od władzy ustawodawczej i wykonawczej, podważając jego niezależność. Dlatego Forum przestrzega wszystkich sędziów przed udziałem w procedurze wyboru i uczestnictwem w powoływanym wbrew Konstytucji organie.

- Decyzje podejmowane w takim organie przez sędziów mogą być uznane za naruszające Konstytucję i wprowadzające chaos prawny. Decyzje te będą zapewne także przedmiotem kontroli sądów europejskich i polskich - głosi uchwała nr 6.

W innych uchwałach Forum przypomina sędziom, że treść sędziowskiej przysięgi nakłada na nich obowiązek stania na straży prawa i wymierzania sprawiedliwości zgodnie z przepisami prawa, bezstronnie według swego sumienia, a w postępowaniu kierowania się zasadami godności i uczciwości, i to pomimo prób wywarcia na nich politycznego nacisku bądź dyskredytacji ich kompetencji.

Będziemy się przyglądać

Forum chce powołać Zespół Interwencyjny, który będzie przyjmować informacje o przypadkach zagrożeń niezawisłości sędziów i niezależności sądów, ale może też działać z urzędu w celu uzyskania niezbędnych informacji w razie dostrzeżenia takiego zagrożenia. W sprawach zgłoszonych lub zaobserwowanych zagrożeń Zespół może podejmować uchwały, które będą niezwłocznie publikowane na forum internetowym FWS. Zespół ma liczyć do 11 osób wybranych spośród członków FWS. W jego skład mogą wejść także sędziowie w stanie spoczynku.

Członkowie Forum potępili "fundamentalne uchybienia proceduralne, do jakich doszło przy rozpoznawaniu przez Trybunał Konstytucyjny sprawy o sygnaturze K 1/17".

- Wyznaczenie do orzekania w tej sprawie oraz niewyłączenie od udziału w niej dwóch osób, których statusu miało w jednym z punktów bezpośrednio dotyczyć rozstrzygnięcie, pozostawało w sprzeczności z unormowaniami nakazującymi wyłączenie od rozpoznawania sprawy osób, co do bezstronności których zachodzą wątpliwości (obecnie jest to przepis art. 39 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym). Zignorowanie tej formalnej gwarancji obiektywności osób zasiadających w składzie orzekającym spowodowało, w powszechnym odczuciu, naruszenie reguły przyjmowanej od czasów rzymskich w każdym cywilizowanym porządku prawnym, że nikt nie może być sędzią we własnej sprawie - głosi uchwała nr 5.

Trybunał stracił autorytet

Zdaniem sędziów z FWS w ten sposób podważono autorytet Trybunału Konstytucyjnego i osłabiono zaufanie obywateli do organów wymiaru sprawiedliwości. Potwierdzono też stawiane publicznie tezy o politycznej dyspozycyjności sędziów wybranych do Trybunału przez Sejm obecnej kadencji.

Forum zaapelowało do wszystkich sędziów sądów powszechnych, administracyjnych i wojskowych o samodzielne dokonywanie kontroli konstytucyjnej we wszystkich przypadkach, gdy jest to niezbędne dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy.

- Powinno to być czynione z należytą rozwagą i poprzedzone dokładną analizą norm wynikających z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz przepisów niższego rzędu, przy uwzględnieniu dorobku orzeczniczego Trybunału Konstytucyjnego sprzed grudnia 2016 roku. Tylko w taki sposób urzeczywistnić można pełną obronę praw i wolności wszystkich obywateli Rzeczypospolitej Polskiej oraz zapewnić spójność obowiązującego porządku prawnego - czytamy w uchwale.

Forum wyraziło także poparcie dla postulatów płacowych pracowników sądów i zaapelowało do podmiotów stanowiących i wykonujących prawo o podjęcie działań zmierzających do zwaloryzowania wynagrodzeń tej grupy zawodowej do poziomu wynagrodzeń godziwych w rozumieniu art. 13 Kodeksu pracy. Forum uważa, że trwająca od ponad 7 lat deprecjacja wynagrodzeń w tej grupie pracowników skutkuje odpływem z sądów dobrze wykwalifikowanej i doświadczonej kadry urzędniczej oraz zniechęca do poszukiwania w nich pracy, co wpływa negatywnie na sprawność działania sądów.

W trzech uchwałach Forum dokonało zmian w deklaracji FWS dotyczących m.in. sposobu podejmowania uchwał i wyboru Stałego Prezydium.