Sędzia może pobierać emeryturę nie rezygnując z orzekania

Sędzia nie musi przechodzić w stan spoczynku, by ZUS podjął wypłatę emerytury uzyskanej z tytułu wykonywania pracy naukowo-dydaktycznej na uniwersytecie - orzekł Sąd Okręgowy w Łodzi.

Publikacja: 19.10.2023 09:00

Sędzia może pobierać emeryturę nie rezygnując z orzekania

Foto: PAP/Adam Warżawa

Zakład Ubezpieczeń Społecznych we wrześniu przyznał sędziemu NSA emeryturę , a w grudniu zawiesił jej wypłatę. Z decyzji wynikało, że brak jest podstaw do wypłaty emerytury, ponieważ ubezpieczony nadal jest pracownikiem - wprawdzie rozwiązał umowę o pracę z uniwersytetem, ale nadal jest zatrudniony na stanowisku sędziego na podstawie mianowania. ZUS poinformował, że podejmie wypłatę, jeśli sędzia przedstawi świadectwo pracy lub zaświadczenie potwierdzające fakt rozwiązania stosunku zatrudnienia w sądzie.

Jako podstawę prawną ZUS wskazał art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z tym przepisem prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z każdym pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je pośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego.

Czytaj więcej

Stan spoczynku sędziego nie jest emeryturą

Dwa systemy emerytalne

Sędzia zaskarżył decyzję wskazując, że przyjęta w niej interpretacja art. 103a nie uwzględnia istnienia od 1997 r. odmiennego dla sędziów systemu zaopatrzenia społecznego. Sędziowie nie przechodzą na emeryturę, lecz w stan spoczynku.  A uposażenie, które jest wówczas wypłacane nie jest emeryturą z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, lecz jest świadczeniem ze sfery Skarbu Państwa. Wynosi 75% wynagrodzenia zasadniczego i dodatku za wysługę lat, pobieranych na ostatnio zajmowanym stanowisku. W razie zbiegu prawa do uposażenia w stanie spoczynku z prawem do emerytury lub renty z FUS, co do zasady wypłaca się wyłącznie uposażenie.    

Sędzia M.S. podkreślił, że do sytuacji aktywnego sędziego, który nabył prawo do emerytury z FUS, odnosi się wprost art. 100 § 8 ustawy o sądach powszechnych, która jest lex specialis wobec   przepisu art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Ustawodawca stwierdza, że wynagrodzenie z tytułu pracy na stanowisku sędziego oraz uposażenie przysługujące w stanie spoczynku jest osiąganiem przychodu, powodującym zawieszenie prawa do emerytury lub renty albo zmniejszenie tych świadczeń w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z FUS. Przy czym limity przychodu powodujące zmniejszenie lub zawieszenie prawa do świadczenia emerytalnego dotyczą tylko osób, które nie osiągnęły jeszcze powszechnego wieku emerytalnego. W przypadku sędziego M.S. nie ma to miejsca, gdyż skończył już 65 lat.

Sędzia może być na emeryturze

Sąd zgodził się z sędzią, że skoro ustawodawca przewidział wystąpienie u sędziego zbiegu prawa do świadczeń, to możliwe jest nabycie prawa do emerytury i uposażenia w stanie spoczynku. Do nabycia prawa do emerytury potrzebny jest zaś odpowiedni staż ubezpieczeniowy w powszechnym systemie ubezpieczeń. Sędzia może go osiągnąć poprzez zatrudnienie na stanowisku dydaktycznym, naukowo-dydaktycznym lub naukowym i jednocześnie kontynuować służbę sędziowską, do czasu przejścia w stan spoczynku.

Potwierdza to  treść art. 100 § 8 ustawy o sądach powszechnych.  Zgodnie z nim wynagrodzenie z tytułu pracy na stanowisku sędziego oraz uposażenie przysługujące w stanie spoczynku jest osiąganiem przychodu powodującym zawieszenie prawa do emerytury lub renty z FUS albo zmniejszenie tych świadczeń.

"W świetle wykładni celowościowej i systemowej stanowisko odwołującego M.S. co do możliwości pobierania emerytury uzyskanej przez sędziego z tytułu wykonywania pracy naukowo - dydaktycznej, aż do czasu przejścia w stan spoczynku, jest uzasadnione. W obecnym stanie prawnym emerytura ta może być zawieszona lub zmniejszona w takim stanie rzeczy z uwagi na limity przychodów, chyba że uprawniony ma określony w przepisach wiek wykluczający to ograniczenie [tj. 60 lat - kobiety, 65 lat - mężczyźni - red.] " - czytamy w uzasadnieniu. 

 Sygn. akt VIII U 87/23

Ochrona zdrowia
Aborcja w dziewiątym miesiącu ciąży. Izabela Leszczyna komentuje dla "Rz"
Praca, Emerytury i renty
Lawinowy wzrost L4 z powodu krztuśca. Alarmujące dane ZUS
W sądzie i w urzędzie
Lex ciągnik na wstecznym. Komornik łatwiej zajmie ruchomości?
Matura i egzamin ósmoklasisty
Szef CKE: W tym roku egzamin ósmoklasisty i matura będą łatwiejsze
Sądy i trybunały
Sąd: prokuratura ma przeprowadzić śledztwo ws. Małgorzaty Manowskiej