Zmysłowe fotele i seksbomby w Muzeum Narodowym

Muzeum Narodowe w Warszawie otwiera w czwartek nową galerię stałą, jakiej nie miało.

Aktualizacja: 14.12.2017 06:30 Publikacja: 13.12.2017 16:49

Jest to Galeria Wzornictwa Polskiego, która przybliży widzom jego rozwój w ciągu stu lat, od początku XX wieku do dzisiaj. Zbiory do niej powstawały 40 lat, ale dotychczas były przechowywane w magazynach w Otwocku.

Walka o stałą ekspozycję toczyła się latami. W 2011 roku udało się zorganizować w gmachu głównym głośną wystawę, która przyciągnęła tłumy: „Chcemy być nowocześni. Polski design 1959–1968”. A teraz w staraniach o miejsce dla niezwykłej kolekcji mebli, ceramiki, szkła, tkanin, ubiorów, zabawek, codziennych sprzętów i produktów przemysłowych, zaprojektowanych przez najlepszych twórców, nastąpił wreszcie przełom.

Galeria Wzornictwa Polskiego zajęła reprezentacyjne, choć niezbyt rozległe miejsce, na piętrze Muzeum Narodowego. – Kolekcja liczy obecnie 25 tysięcy obiektów, a oddana nam powierzchnia galerii, mającą 300 mkw., pozwala nam na pokazanie obecnie 600 z nich – mówi „Rzeczpospolitej” Anna Maga z zespołu kuratorskiego. – Mieliśmy trudne zadanie, należało wybrać obiekty najbardziej charakterystyczne dla wszystkich okresów rozwoju polskiego wzornictwa. W przestrzeni, w której w 2011 roku zmieściliśmy tylko jedną dekadę, obecnie prezentujemy całe stulecie.

– W galerii używamy wymiennie słów „wzornictwo” i „design”, ale w jej nazwie zdecydowaliśmy się na pierwsze z nich. To efekt ankiety przeprowadzonej wśród osób zajmujących się tą dziedziną – tłumaczy też kuratorka. – W naszej opowieści staramy się wyjść poza stereotypy i nie ograniczać do modnych ikon designu, chociaż są i one. Przede wszystkim pokazujemy przedmioty dobrze zaprojektowane, niekoniecznie dobrze znane.

Galerię zaaranżowali Paulina Tyro-Matosek i Piotr Niezgoda. Pod ścianami w gablotach rozmieszczono przedmioty zgodnie z podziałem chronologicznym etapów polskiego wzornictwa, a pośrodku sali zestawiono większe obiekty. Nawiązują do wyodrębnionych okresów, ale możliwe są dialogi ponad czasem. Słynny awangardowy poliestrowo-szklany fotel RM 58 Romana Modzelewskiego (wersja czarna) z drugiej połowy lat 50., który był pionierskim dziełem w skali światowej, znalazł się obok tapicerowanego czerwonego fotela „Tulipan” Teresy Kruszewskiej z lat 70., kuszącego zmysłowo miękkimi kształtami.

Jest też sporo multimediów – tabletów i ekranów, które prezentują zdjęcia i filmy. Kroniki z przełomu lat 50. i 60. przypominają ówczesną modę. Modelki prezentują ją na warszawskiej ulicy. W innym filmie Wanda Telakowska, założycielka Instytutu Wzornictwa Przemysłowego, podziwia pierwszą serię jedwabnych tkanin produkowanych w Milanówku. Te same tkaniny zobaczymy wśród eksponatów galerii, a obok nich biżuterię z naturalnych materiałów: z drewna i nasion, zaprojektowaną zgodnie z hasłem Telakowskiej: „Piękno niewiele kosztuje”.

Ośrodek Wzornictwa Nowoczesnego powstał w Muzeum Narodowym w 1978 roku, gdy dyrektor Stanisław Lorentz przejął wzorcownię Instytutu Wzornictwa Przemysłowego.

A przegląd stulecia wzornictwa polskiego w nowej galerii zaczyna się od stylu zakopiańskiego, pierwszej próby stworzenia stylu narodowego, inspirowanego ludową sztuką Podhala. Jego inicjatorem był Stanisław Witkiewicz. Można tu zobaczyć projekty willi jego autorstwa, a także serwis śniadaniowy wykonany według jego rysunków.

Dalej przechodzimy do Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana, powstałego w 1901 roku, które dążyło do rozwoju rodzimej twórczości opartej na tradycji i sztuce ludowej, oraz do Warsztatów Krakowskich (1913).

Polski udział w wystawie paryskiej z 1925 roku dokumentują zdjęcia. Był to wielki sukces naszych twórców, potwierdzony nagrodami, m.in. dla Józefa Czajkowskiego, Zofii Stryjeńskiej, Wojciecha Jastrzębowskiego. Ta wystawa dała początek polskiej odmianie art déco, łączącej geometrię z motywami ludowymi.

Kiedy twórcy Warsztatów Krakowskich przenieśli się do Warszawy, założyli w 1926 roku Spółdzielnię Artystów Ład, która w następnej dekadzie zyskała mocną pozycję. To w niej powstały znakomite autorskie projekty, takie jak prezentowane krzesło „Piórko” Jana Kurzątkowskiego czy porcelanowy serwis kawowy Kula Bogdana Wendorfa, produkowany w Ćmielowie. Ład reaktywowano po wojnie i przetrwał do lat 70.

Z powojennych lat 40. pochodzi tkanina zaprojektowana przez Władysława Strzemińskiego we wzór unistyczny. Najwszechstronniej i kolorowo pokazano przełom lat 50. i 60. poprzez ceramikę, szkło, tkaniny, modę. Lata 70. i 80., były ubogie w materiały, także zdarzały się ciekawe pomysły, choćby kolekcje Barbary Hoff. Z czasów najnowszych pochodzą m.in. stołek Plop Oskara Zięty, fotel Mula Piotra Kuchcińskiego czy krzesło gnu Tomka Rygalika.

– Druga część Galerii Wzornictwa Polskiego ma charakter problemowy – opowiada nam kuratorka Anna Demska. – Mówimy w niej o projektowaniu dla przemysłu, dla dzieci, o etnoprojektowaniu inspirowanym folklorem. Mamy tu też filmy opowiadające, na czym polega proces projektowania.

Nowa galeria będzie dostępna dla publiczności od 15 grudnia.

Rzeźba
Ai Weiwei w Parku Rzeźby na Bródnie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Rzeźba
Ponad dwadzieścia XVIII-wiecznych rzeźb. To wszystko do zobaczenia na Wawelu
Rzeźba
Lwowska rzeźba rokokowa: arcydzieła z muzeów Ukrainy na Wawelu
Sztuka
Omenaa Mensah i polskie artystki tworzą nowy rozdział Biennale na Malcie
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Rzeźba
Rzeźby, które przeczą prawom grawitacji. Wystawa w Centrum Olimpijskim PKOl