Mamy już w Polsce rynek pracodawcy?

Polska, obok Bułgarii i Rumunii, ma najniższy w Unii wskaźnik wakatów, który pokazuje układ sił na rynku pracy. Wielu, zwłaszcza mniejszych, firm nie stać na zwiększanie zatrudnienia.

Publikacja: 18.03.2025 18:34

Mamy już w Polsce rynek pracodawcy?

Foto: Adobe Stock

Odsetek wakatów, czyli wolnych miejsc pracy, skurczył się w IV kwartale ubiegłego roku nad Wisłą do 0,7 proc. i był najniższy od początku 2020 r., gdy pandemiczne lockdowny zamroziły rekrutacje – wynika z najnowszych danych Eurostatu. Na podobnym poziomie jak w Polsce wskaźnik ten, który mierzy liczbę wakatów w relacji do całkowitej liczby miejsc pracy (zarówno objętych, jak i wolnych), mają jeszcze tylko dwa kraje w Unii – Bułgaria i Rumunia. To znacznie poniżej średniej dla całej Unii Europejskiej, gdzie w IV kw. zeszłego roku odsetek wolnychtata miejsc pracy wyniósł 2,3 proc. i był ponad trzykrotnie wyższy niż u nas, utrzymując się na poziomie z jesieni, czyli z III kw. 2024 r. Natomiast w Polsce zmalał w tym czasie o 0,2 pkt proc.

Gdzie jest największy problem wakatów?

Oznacza to, że pracodawcy nad Wisłą mają mniejsze problemy z wypełnieniem wolnych miejsc pracy niż przedsiębiorcy z innych krajów Unii Europejskiej – w tym zwłaszcza firmy z Holandii i Belgii, gdzie wskaźnik wakatów był pod koniec zeszłego roku najwyższy i sięgał 4,1 proc. Znacznie większy niż u nas problem z nieobsadzonymi miejscami pracy mają też pracodawcy w Czechach (3,2 proc.), które są – obok Polski – krajem o najniższym wskaźniku bezrobocia w Unii. Według ostatnich danych Eurostatu, stopa bezrobocia w Polsce, liczona zgodnie z definicją Eurostatu, wyniosła w styczniu br. tylko 2,6 proc.

Skąd więc, pomimo rekordowo niskiego bezrobocia, tak niski wskaźnik wakatów nad Wisłą? Na pewno w wypełnianiu luk kadrowych pomagają uchodźcy z Ukrainy i imigranci zarobkowi z innych państw m.in. Azji i Ameryki Łacińskiej. Według danych ZUS, pod koniec 2024 r. polskim ubezpieczeniem emerytalno-rentowym było objętych prawie 1,2 miliona cudzoziemców. Ekonomiści i eksperci rynku pracy zwracają jednak uwagę, że na spadek liczby i wskaźnika wakatów wpływa widoczne od dwóch lat osłabienie popytu na pracowników.

Czytaj więcej

Poprawia się sytuacja polskich kobiet na rynku pracy

Zjazd wakatów w IT i w budownictwie

W całej Europie w ostatnich latach widać spadek popytu na pracę, będący efektem spowolnienia gospodarczego (w tym kryzysu, który dotknął część branż), a także rozwoju nowych technologii i AI, które gwałtownie ograniczyły podaż na specjalistów IT. Według danych Eurostatu, w IV kw. zeszłego roku wskaźnik wakatów w sektorze ICT skurczył się w Unii do 2,9 proc. (z 3,1 proc. rok wcześniej). Jeszcze większy spadek widać w dotkniętym przez wyhamowanie inwestycji budownictwie, gdzie odsetek wolnych miejsc pracy zmalał w ciągu roku z 3,6 proc. do 2,9 proc.

Pod koniec zeszłego roku największy problem wakatów (3,9 proc.) był w usługach związanych z administracją i wsparciem, do których zaliczają się m.in. firmy ochroniarskie, sprzątające i agencje zatrudnienia. Z kolei unijną średnią wakatów obniżał sektor komunalny (1,5 proc.) i szybko automatyzujący się finansowy (1,7 proc.).

Bariera kosztów pracy

W Polsce dodatkowym czynnikiem, który ograniczył popyt na pracowników, był silny wzrost kosztów pracy, podbijany przez dynamiczny wzrost płacy minimalnej. Jak przypomina Andrzej Kubisiak, zastępca dyrektora w Polskim Instytucie Ekonomicznym (PIE), nigdy wcześniej od czasu naszego wejścia do Unii koszty pracy nie rosły w Polsce tak szybko, jak w ostatnich dwóch latach. Ten problem pokazują kolejne odczyty Miesięcznego Indeksu Koniunktury PIE, według których koszty pracownicze są barierą najczęściej utrudniającą działalność firm (w marcu br. narzekało na nią 69 proc. przedsiębiorstw). Barierą dużo bardziej uciążliwą niż niedostępność pracowników – wskazywaną przez 42 proc. firm.

Prof. Maria Drozdowicz-Bieć, ekonomistka i szefowa Biura Inwestycji i Cykli Ekonomicznych (BIEC) zwraca uwagę na trend do rezygnacji z wypełniania wakatów po pracownikach, którzy odchodzą na emeryturę, albo do innej firmy (ich zadania są wtedy rozdzielane na pozostałych pracowników). Jak ocenia Krzysztof Inglot, ekspert rynku pracy i założyciel agencji zatrudnienia Personnel Service, nawet firmy, które się rozwijają i powinny tworzyć nowe miejsca pracy, nierzadko rezygnują z rekrutacji nowych pracowników.

Zamiast tego inwestują w automatyzację i robotyzację, choć Krzysztof Inglot dostrzega też dużą popularność tzw. cichych rekrutacji, gdy firma szuka kandydatów wśród obecnych pracowników. – Koszt rekrutacji i wdrożenia nowej osoby jest zwykle znacznie wyższy niż wydatki na przeszkolenie czy przekwalifikowanie (upskilling czy reskilling) obecnego pracownika, który nie oczekuje też zwykle tak dużej podwyżki jak przy zmianie pracy – wyjaśnia ekspert Personnel Service.

Odsetek wakatów, czyli wolnych miejsc pracy, skurczył się w IV kwartale ubiegłego roku nad Wisłą do 0,7 proc. i był najniższy od początku 2020 r., gdy pandemiczne lockdowny zamroziły rekrutacje – wynika z najnowszych danych Eurostatu. Na podobnym poziomie jak w Polsce wskaźnik ten, który mierzy liczbę wakatów w relacji do całkowitej liczby miejsc pracy (zarówno objętych, jak i wolnych), mają jeszcze tylko dwa kraje w Unii – Bułgaria i Rumunia. To znacznie poniżej średniej dla całej Unii Europejskiej, gdzie w IV kw. zeszłego roku odsetek wolnychtata miejsc pracy wyniósł 2,3 proc. i był ponad trzykrotnie wyższy niż u nas, utrzymując się na poziomie z jesieni, czyli z III kw. 2024 r. Natomiast w Polsce zmalał w tym czasie o 0,2 pkt proc.

Pozostało jeszcze 84% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Rynek pracy
Nadchodzi pikselizacja pracy?
Rynek pracy
Nie będzie już powrotu do pracy w otwartych biurowych halach
Rynek pracy
Poprawia się sytuacja polskich kobiet na rynku pracy
Rynek pracy
Donald Trump otwiera drzwi migrantom z Afryki. Obiecuje szybką ścieżkę do obywatelstwa
Materiał Promocyjny
Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów
Rynek pracy
We władzach dużych firm wciąż za mało kobiet. Kto nie chce zmian?
Materiał Promocyjny
Sezon motocyklowy wkrótce się rozpocznie, a Suzuki rusza z 19. edycją szkoleń