Marek Migalski: Najgorsza narracja opozycji

W następnych latach było już lepiej, ale przecież nie jest tajemnicą, że media publiczne zazwyczaj promowały partie władzy i niszczyły ugrupowania spoza mainstreamu. Trudno zresztą, żeby tak nie było, jeśli prezesami TVP zostawali po prostu politycy, jak Zbigniew Romaszewski, Wiesław Walendziak, Ryszard Miazek, Robert Kwiatkowski, Jan Dworak, Piotr Farfał, Tomasz Szatkowski; czy też osoby jawnie sympatyzujące z pewną opcją polityczną, jak Andrzej Drawicz, Janusz Zaorski, Bronisław Wildstein, Andrzej Urbański, Juliusz Braun czy Romuald Orzeł. Oczywiście, nikt z nich nie dorównywał w politycznym zaangażowaniu i nakładaniu partyjnego kagańca Jackowi Kurskiemu, ale nie można udawać, że upolitycznienie mediów publicznych zaczęło się w 2015 roku i że we wcześniejszych elekcjach zachowywały się one całkowicie uczciwie i bezstronnie w czasie kampanii wyborczych.

Wróćmy jednak do narracji o sfałszowanych wyborach. Jak zauważyłem, powinni posługiwać się nią wytrawni gracze, którzy wiedzą, kiedy można jej użyć, a kiedy należy o niej nie wspominać. Ogólna zasada jest taka, że idealnie pasuje ona do tłumaczenia poprzednich klęsk, natomiast przeszkadza w prowadzeniu nadchodzących kampanii. Donald Trump krzyczał o „ukradzionym zwycięstwie” zaraz po tym, gdy przegrał walkę o Biały Dom, ale na pewno nie będzie kładł na to nacisku w zaczynającej się batalii prezydenckiej. U nas podobnie postępował Jarosław Kaczyński – ballada o sfałszowanych wyborach była mu potrzebna do usprawiedliwienia klęski w 2014 roku czy też porażki w 2010 roku (słynne: „pan Komorowski został wybrany przez nieporozumienie”), ale przez najbliższe sześć miesięcy będzie śpiewana rzadko i z niechęcią.

Demobilizacja zamiast mobilizacji

Dlaczego? Bo de facto demobilizuje ona elektorat. W interesie liderów opozycji jest to, by głosy podobne do opinii Ochojskiej padały jak najrzadziej, ponieważ wzmacniać będą przekonanie, że na PiS nie ma silnych, że jeśli obecna władza sfałszowała poprzednie wybory, to sfałszuje nadchodzące, oraz że lepiej takiej potężnej autokracji nie wchodzić w drogę. Nie oznacza to jednak, że tym wątkiem nie należy zagrać. Można, a nawet trzeba, ale subtelniej. Otóż liderzy antypisu powinni podkreślać możliwość oszustw, ale tylko po to, by wkurzyć swój elektorat oraz zachęcić do zgłaszania się jako mężowie zaufania do komisji wyborczych. Taka narracja jest mobilizująca – gra na emocjach, wzmacnia irytację wobec rządzących i zachęca do aktywności. Nie przedstawia polityków Zjednoczonej Prawicy jako wszechmocnych władców, którzy po raz kolejny zachowają władzę dzięki jawnym fałszerstwom – prezentuje ich raczej jako tanich oszustów, których można i należy złapać na gorącym uczynku.

Podsumowując – jeśli opozycja chce odsunąć PiS od władzy, nie może przedstawiać jego liderów jako omnipotentnych mocarzy, którzy mogą bezkarnie ukraść komuś zwycięstwo, lecz jako Gang Olsena, który planuje kolejny nieudany skok, łatwy do przewidzenia i równie łatwy do udaremnienia.

Wyborcy chętnie wezmą udział w łapaniu gamoni, natomiast będą chcieli uniknąć losu rycerzy wychodzących na bój z niezwyciężonym smokiem.

Autor jest politologiem, prof. UŚ