Państwa członkowskie UE nie mają obowiązku pobierania opłat od pojazdów korzystających z ich dróg. Jeżeli jednak się na to zdecydują, będą musiały przestrzegać nowych przepisów unijnych.
Zmieniają one model opłat drogowych oparty na czasie przejazdu, na system oparty na pokonanej odległości lub rzeczywistej liczbie kilometrów, aby lepiej odzwierciedlić zasady "zanieczyszczający płaci" i "użytkownik płaci".
Posłowie doprowadzili do wycofania przez państwa członkowskie "winiet" (opłat drogowych uzależnionych od czasu) w całej sieci bazowej TEN-T od 2030 roku dla pojazdów ciężarowych (ciężarówek, tirów i autobusów), zastępując je opłatami za przejazd (uzależnionymi od odległości). Jak zaznaczono w komunikacie, państwa członkowskie będą jednak nadal mogły zachować winiety dla określonych części tej sieci, jeśli udowodnią, że nowy sposób pobierania opłat generuje koszty administracyjne nieproporcjonalne do spodziewanych przychodów.
Aby zachęcić do szerszego korzystania z pojazdów bardziej przyjaznych dla środowiska, od 2026 r. państwa UE będą musiały ustalić różne stawki opłat drogowych w oparciu o emisje CO2 dla ciężarówek i autobusów oraz w oparciu o efektywność środowiskową dla vanów i minibusów. Będą też musiały znacznie obniżyć opłaty dla pojazdów zero- lub niskoemisyjnych.
Zgodnie z nowymi przepisami winiety będą ważne przez krótszy okres (jeden dzień, tydzień lub 10 dni) i będą posiadały pułapy cenowe, które będzie można nałożyć na samochody osobowe, aby zapewnić sprawiedliwe traktowanie okazjonalnych kierowców z innych państw UE.
