Opiekujesz się chorym dzieckiem lub rodzicem? Masz prawo do zasiłku

Choroba dziecka, zamknięcie przedszkola lub pobyt w szpitalu małżonka to nieprzewidziane sytuacje, które wymagają zwolnienia z pracy z uwagi na konieczność opieki. W takich przypadkach rodzic ma prawo ubiegać się o zasiłek opiekuńczy.

Publikacja: 25.03.2025 07:11

Zasiłek opiekuńczy przysługuje m.in. rodzicowi, który z powodu opieki nad dzieckiem, nie może pracow

Zasiłek opiekuńczy przysługuje m.in. rodzicowi, który z powodu opieki nad dzieckiem, nie może pracować

Foto: Adobe Stock

Prawo do zasiłku przysługuje zarówno matce, jak i ojcu dziecka. Wsparcie może jednak otrzymać tylko jeden z rodziców – osoba, która złoży wniosek. Warto wiedzieć, że prawo do zasiłku dotyczy nie tylko opieki nad dzieckiem, ale również nad innym członkiem rodziny. Zasiłek nie przysługuje, jeśli dziecko ma powyżej 2 lat i może opiekować się nim inny członek rodziny, z którym mieszka rodzic.

Kto ma prawo do zasiłku opiekuńczego?

Zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, które spełniają łącznie dwa warunki – nie mogą pracować, ponieważ opiekują się chorym dzieckiem lub członkiem rodziny oraz mają ubezpieczenie chorobowe w ZUS. Jeśli chodzi o przyczynę opieki, w przypadku dziecka, które nie ukończyło 8 lat, kwalifikują się następujące sytuacje:

  • nieprzewidziane zamknięcie żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły (nieprzewidziane zamknięcie oznacza, że rodzic został powiadomiony o tym fakcie w terminie krótszym niż 7 dni przed ich zamknięciem),
  • konieczność izolacji dziecka, które jest podejrzewane o bycie nosicielem choroby zakaźnej,
  • choroba niani, z którą rodzic zawarł umowę uaktywniającą lub choroba dziennego opiekuna,
  • poród lub choroba małżonka/rodzica dziecka, który stale opiekuje się dzieckiem i obecnie nie ma możliwości opieki z jednej z tych przyczyn,
  • pobyt w szpitalu lub innej placówce medycznej małżonka/rodzica dziecka, który stale opiekuje się dzieckiem.

Czytaj więcej

Czy liceum i studia wliczają się do emerytury?

O zasiłek można ubiegać się również wtedy, gdy rodzic musi opiekować się dzieckiem niepełnosprawnym, które nie ukończyło 18 lat, chorym dzieckiem niepełnosprawnym, które nie ukończyło 18 lat, chorym dzieckiem oraz innym niż dziecko chorym członkiem rodziny (małżonkiem, rodzicem, rodzicem dziecka, ojczymem, macochą, teściami, dziadkami, wnukami, rodzeństwem lub dzieckiem w wieku ponad 14 lat, pod warunkiem że w czasie opieki osoba pozostaje z nim we wspólnym gospodarstwie domowym). Zasiłek przysługuje na własne dzieci, dzieci małżonka, dzieci przysposobione oraz dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie.

Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje za okres, w którym rodzic ma prawo do wynagrodzenia na podstawie przepisów szczególnych, korzysta z urlopu bezpłatnego lub urlopu wychowawczego, jest tymczasowo aresztowany lub odbywa karę pozbawienia wolności oraz za okres, gdy był objęty zwolnieniem lekarskim, w czasie którego pracował lub wykorzystywał zwolnienie niezgodnie z jego celem, co zostało stwierdzone w czasie kontroli.

Czytaj więcej

Jeszcze w marcu do koszyka darmowych badań dołączą dwa kolejne. „To przełom”

Przez jaki czas można korzystać z zasiłku opiekuńczego?

Ze świadczenia można korzystać tylko przez określoną liczbę dni w roku. Jak wygląda to w praktyce?

  • Jeśli rodzic opiekuje się zdrowym dzieckiem do 8. roku życia lub chorym dzieckiem do 14. roku życia (w tym dzieckiem niepełnosprawnym), zasiłek przysługuje maksymalnie przez 60 dni w roku kalendarzowym.
  • Jeśli rodzic opiekuje się chorym dzieckiem powyżej 14. roku życia lub innym chorym członkiem rodziny,  zasiłek przysługuje maksymalnie przez 14 dni w roku kalendarzowym.
  • Jeśli rodzic opiekuje się chorym dzieckiem niepełnosprawnym, które ukończyło 14 lat, ale nie ukończyło 18 lat lub dzieckiem niepełnosprawnym, które ukończyło 8 lat, ale nie ukończyło 18 lat, a w wyniku porodu, choroby albo pobytu w szpitalu małżonka lub rodzica dziecka, który stale opiekuje się dzieckiem, nie jest on w stanie zapewnić mu opieki,  zasiłek przysługuje maksymalnie przez 30 dni w roku kalendarzowym.

Bez względu na liczbę dzieci lub członków rodziny, którzy wymagają opieki, łączny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego nie może przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym.

Czytaj więcej

W ten sposób też można stracić prawo jazdy. Muszą być spełnione trzy warunki

Ile wynosi zasiłek opiekuńczy i jak złożyć wniosek?

Miesięczny zasiłek opiekuńczy wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku. W przypadku pracowników podstawa wymiaru zasiłku to przeciętne miesięczne wynagrodzenie (brutto) z ostatnich 12 miesięcy przed miesiącem, w którym konieczna jest opieka nad chorym dzieckiem. Od tej kwoty konieczne jest odjęcie składek na ubezpieczenia społeczne w tej części, którą pracownik opłaca. W przypadku osób, które nie są pracownikami podstawę wymiaru stanowi przeciętny miesięczny przychód z ostatnich 12 miesięcy przed miesiącem, w którym konieczna jest opieka nad chorym dzieckiem, pomniejszony o 13,71 proc.

Zasiłek jest wypłacany za każdy dzień sprawowania opieki, również za dni ustawowo wolne od pracy. Aby otrzymać świadczenie, należy złożyć dokumenty u płatnika składek (czyli np. u pracodawcy), a w razie prowadzenia działalności gospodarczej, w jednostce ZUS odpowiedniej dla siedziby płatnika składek. Wniosek składa się na druku Z-15A w przypadku sprawowania opieki nad dzieckiem lub na druku Z-15B w przypadku sprawowania opieki nad innym niż dziecko chorym członkiem rodziny. Jeśli przyczyną opieki jest choroba, należy dołączyć do wniosku zwolnienie lekarskie. Szczegółowy wykaz dokumentów potrzebnych w zależności od sytuacji (przyczyny opieki) można znaleźć na stronie ZUS.

Zasiłek opiekuńczy jest wypłacany w ciągu 30 dni kalendarzowych od złożenia wszystkich dokumentów na konto wskazane we wniosku. Jeśli ZUS odmówi wypłaty zasiłku, wyśle decyzję w tej sprawie. Wnioskodawca ma prawo odwołania do rejonowego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w ciągu miesiąca od otrzymania decyzji. Odwołanie następuje za pośrednictwem oddziału ZUS, który wydał decyzję.

Prawo do zasiłku przysługuje zarówno matce, jak i ojcu dziecka. Wsparcie może jednak otrzymać tylko jeden z rodziców – osoba, która złoży wniosek. Warto wiedzieć, że prawo do zasiłku dotyczy nie tylko opieki nad dzieckiem, ale również nad innym członkiem rodziny. Zasiłek nie przysługuje, jeśli dziecko ma powyżej 2 lat i może opiekować się nim inny członek rodziny, z którym mieszka rodzic.

Pozostało jeszcze 92% artykułu
Praca, Emerytury i renty
Czy liceum i studia wliczają się do emerytury?
Materiał Promocyjny
Berlingo VAN od 69 900 zł netto
Spadki i darowizny
Kto dziedziczy po bracie kawalerze lub niezamężnej siostrze?
Nieruchomości
Ważny wyrok Sądu Najwyższego w sprawie służebności przesyłu
Nieruchomości
Jak blisko granicy działki sąsiada można sadzić drzewa? Oto co mówi prawo
Materiał Promocyjny
Warunki rozwoju OZE w samorządach i korzyści z tego płynące
Oświata i nauczyciele
Nauczyciele nie będą tracić wynagrodzenia przez wycieczki
Materiał Promocyjny
Suzuki Moto Road Show już trwa. Znajdź termin w swoim mieście