Skuteczna ochrona swoich praw podczas rekrutacji

Rozmowa z głównym specjalistą Okręgowego Inspektoratu Pracy w Krakowie, Tadeuszem Nyczem.

Publikacja: 28.07.2012 16:00

Skuteczna ochrona swoich praw podczas rekrutacji

Foto: Fotorzepa, BS Bartek Sadowski

Czy pracodawca bez ustnej lub pisemnej zgody kandydata może sprawdzić " na tzw. własną rękę" jego referencje oraz opinie o nim w poprzednim jego miejscu pracy?

Przepisy Kodeksu pracy nie przewidują sporządzania oficjalnych opinii o pracowniku, dlatego tzw. poufne opiniowanie pracowników uznać należy za nielegalne. Formalna dopuszczalność opiniowania jest legalna wówczas, gdy przepisy szczególne to przewidują, na przykład w niektórych jednostkach administracji publicznej.

Czy pracodawca może żądać od kandydata do pracy zaświadczeń o niekaralności, jeśli wymóg taki nie wynika bezpośrednio ze szczególnych przepisów (np.nie jest to praca w Policji czy urzędach publicznych itd.) dotyczących danego stanowiska pracy?

Informacje o niekaralności kandydata do pracy można żądać tylko wówczas, gdy przepis ustawy na to zezwala (art. 22

1

§ 4

Kodeksu pracy

)

Czy przeprowadzając proces rekrutacji, pracodawca ma zawsze obowiązek dotrzymania zasady poufności ? Czego może domagać się kandydat do pracy, jeśli zostanie zwolniony z dotychczasowej pracy w następstwie uczestniczenia w procesie rekrutacji u innego pracodawcy?

Dane o kandydacie do pracy pozyskane w procesie rekrutacji podlegają ochronie prawnej na podstawie ustawy o ochronie danych osobowych (art. 22

1

§ 5 Kodeksu pracy). Konstytucja zapewnia wolność podejmowania pracy, a zatem również wolność jej zmiany. W przypadku, gdyby jedyną przyczyną zwolnienia pracownika z pracy był jego udział w rekrutacji do pracy u innego pracodawcy, to takie rozwiązanie stosunku pracy powinno zostać przez sąd pracy uznane za nieuzasadnione.

Czy list intencyjny jest dokumentem wiążącym pracodawcę? Jak dochodzić swoich praw, gdy pracodawca nie chce dotrzymać warunków zawartych w takim liście?

Likwidacja opiniowania pracowników nie wyklucza możliwości posługiwania się przez kandydata do pracy z jego inicjatywy listem intencyjnym, czyli pozytywną opinią o wykonanej pracy u poprzedniego pracodawcy. Drugi problem łączy się z zawarciem tzw. umowy przedwstępnej, na mocy której pracodawca zobowiązuje się do zawarcia umowy przyrzeczonej. W zależności od struktury rzeczowej tego przyrzeczenia kandydat do pracy, z którym nie zawarto umowy przyrzeczonej, może dochodzić odszkodowania z tytułu poniesionej z tego powodu szkody.

A co może zrobić aplikujący do pracy kandydat w sytuacji, kiedy pracodawca podaje mu kwoty netto wynagrodzenia w czasie rozmowy kwalifikacyjnej, a następnie w umowie o pracę pojawiają się one jako kwoty brutto?

Negocjacje mają charakter wstępny, stąd trzeba się liczyć z taką możliwością. Jedyną skuteczną formą przeciwdziałania jest podjęcie pracy dopiero po otrzymaniu pisemnej umowy o pracę.

Czy pracodawca ma prawo pytać w czasie rozmowy kwalifikacyjnej o: wiek, stan zdrowia, stan cywilny i liczbę posiadanych dzieci? Czy można uchylić się od odpowiedzi na te pytania?

Strukturę treści żądanych informacji wymienia enumeratywnie art. 22

1

§1 Kodeksu pracy. W tym zakresie mieści się m.in data urodzenia, tak więc pracodawca ma prawo wiedzieć, ile lat liczy kandydat do pracy. Stan zdrowia pracownika będzie sprawdzany w wyniku wstępnych profilaktycznych badań lekarskich. Stan cywilny i liczba posiadanych dzieci mogą mieć znaczenie tylko wówczas, gdyby pracownik chciał skorzystać z określonych świadczeń np. z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych i wówczas ujawnienie tych danych zależy od pracownika. Przy przyjęciu do pracy pracodawca, z własnej inicjatywy takich danych żądać nie może. W konsekwencji kandydat do pracy może odmówić wypełnienia np. ankiety zawierającej taką strukturę treści.

Autorka jest redaktorem naczelnym portalu www.centrumrekrutacji.pl

Sądy i trybunały
Reforma w sprawie statusu tzw. neosędziów gotowa. Wiemy, jak rząd chce naprawić sądy
Materiał Promocyjny
Przed wyjazdem na upragniony wypoczynek
Nieruchomości
Nowy obowiązek działkowców. Nadchodzą zmiany na ROD
Praca, Emerytury i renty
Nowe terminy wypłat emerytur w lutym 2025. Zmiany w harmonogramie
Służby mundurowe
Ile wyniosą podwyżki w służbach mundurowych w 2025 r. i jak będą rozdzielane?
Praca, Emerytury i renty
Zmiany w terminach wypłat 800 plus w lutym 2025. Można też składać nowe wnioski