Mroźne przyjęcie Amerykanów na Grenlandii

J.D. Vance jest pierwszym urzędującym wiceprezydentem składającym wizytę na Grenlandii, na którą Amerykanie już półtora wieku temu mieli oko. To, że towarzyszył mu prezydencki doradca ds. bezpieczeństwa Michael Waltz oraz sekretarz energetyki Chris Wright, tylko dało mieszkańcom Grenlandii oraz Danii, do której wyspa należy jako autonomiczne terytorium, do zrozumienia, że Amerykanie mają poważną chrapkę na ich tereny.

Amerykańskiego wiceprezydenta na Grenlandii przywitała nie tylko mroźna pogoda, ale też bardzo zimna postawa mieszkańców tego terytorium. – W ten sposób chcą zademonstrować swoją siłę – mówił jeszcze przed piątkiem w wywiadzie dla lokalnej gazety „Sermitsiaq” Mute Bourup Egede, odchodzący premier Grenlandii, uznając tę wizytę za „agresywną i prowokacyjną”. Wcześniej władze Danii oraz tego wyspiarskiego narodu dyplomatycznie, acz stanowczo informowały, że Grenlandia nie jest na sprzedaż i że nie jest to dobry moment na wizytę przedstawicieli rządu amerykańskiego, bo niedawno odbyły się tam wybory parlamentarne i tworzy się nowy rząd.

Czytaj więcej

Plus Minus

Irena Lasota: Pięćdziesiąty pierwszy stan USA. Może Polska?

Ani Kanada, ani Panama, ani nawet Grenlandia nie chcą stać się 51. stanem USA. Trump tego nie moż...

Początkowo delegacji amerykańskiej miała przewodniczyć Usha Vance, żona wiceprezydenta, która miała się pokazać na słynnym wyścigu psów w stolicy tej wyspy Nuuk. Jednak okazało się, że lokalni mieszkańcy planują masowe protesty w Nuuk. „Grenlandia należy do Grenlandii”, „Make America Go Away” (Niech Ameryka się od nas odczepi) – takie hasła widać było na ulicznych protestach na kilka dni przed amerykańską wizytą. Co więcej, przedstawiciele administracji Trumpa nie mogli znaleźć nikogo, kto chciałby się spotkać z Ushą Vance. W rezultacie plan wizyty zmieniono. Ushy towarzyszył mąż, a amerykańska delegacja zawitała jedynie do amerykańskiej bazy wojskowej, mieszczącej się z dala od zamieszkałych terenów. Amerykanie nie spotkali się ani z lokalnymi władzami, ani z mieszkańcami Grenlandii.

Grenlandia. Jak Donald Trump chce przejąć wyspę?

Mieszkańcy oraz władze Grenlandii i Danii z niechęcią podeszli do wizyty Amerykanów, bo Donald Trump już w pierwszej swojej kadencji mówił o tym, że chce, aby stała się terytorium Stanów Zjednoczonych. Najpierw planował zakup tej wyspy. Ostatnio stanowczo powiedział, że „zdobędzie Grenlandię, tak czy inaczej”. 

Grenlandia jest strategicznie ważnym miejscem w Arktyce. Jest bogata w różnego rodzaju surowce, w tym w ropę i gaz, a także rzadkie minerały ziemne, cenne przy produkcji baterii, telefonów komórkowych czy samochodów elektrycznych. Postępujące globalne ocieplenie i kurczenie się lodowców sprawia, że surowce te stają się łatwiejsze do wydobycia. 

Czytaj więcej

Polityka

Szef duńskiego MSZ strofuje USA: Nie podoba się nam ton naszego sojusznika

Duński minister spraw zagranicznych strofuje administrację Trumpa za „ton”, jakim krytykuje Danię...

Co więcej, dzięki topieniu się pokrywy lodowej wokół Grenlandii tworzą się szlaki handlowe, z których intensywnie korzystają Rosja i Chiny. Trasa między Azją a Europą czy Azją i Stanami Zjednoczonymi jest o 40 proc. krótsza przez Arktykę niż kanały Sueski czy Panamski – wynika z obliczeń U.S. Naval Institute. – Pytanie, kto kontroluje tamtejsze wody, staje się kluczowe, zarówno ze względów finansowych, jak i bezpieczeństwa, szczególnie biorąc pod uwagę fakt, że podmiotami zgłaszającymi roszczenia są rywalizujące ze sobą supermocarstwa geopolityczne – pisze „New York Times”. Zdobycie Grenlandii dałoby Ameryce znacznie większą siłę przebicia.

– Potrzebujemy Grenlandii dla bezpieczeństwa narodowego, a nawet międzynarodowego – mówił Trump w marcu w Kongresie. Wyspa mogłaby, na przykład, stać się częścią systemu antyrakietowego Golden Dome, który Trump chce zbudować, by bronić Stany Zjednoczone przed potencjalnymi zagrożeniami, szczególnie ze strony Chin.

Jak J.D. Vance próbuje przekonać mieszkańców Grenlandii

Nie jest pierwszym prezydentem amerykańskim, który interesuje się Grenlandią. Już w 1868 r. William Seward, sekretarz stanu w administracji Abrahama Lincolna, prowadził negocjacje, by kupić Grenlandię, wraz z Islandią, za 5 mln dol. Potem Harry Truman miał oko na tę wyspę po II wojnie światowej, bo zauważył, że jej posiadanie dałoby mu przewagę nad Sowietami. Trump jest jednak pierwszym prezydentem tak bezpośrednio mówiącym o swoich ambicjach terytorialnych od czasów Williama McKinleya, który po wojnie hiszpańsko-amerykańskiej pod koniec XIX wieku, ustanowił amerykańską kontrolę na Filipinami, Guam, Hawajami oraz Portoryko. 

Świat zastanawia się, jak daleko Trump, który straszył Grenlandię i Danię wysokimi cłami, jest gotów się posunąć, żeby osiągnąć swój cel. Piątkowa wizyta Vance’ów na Grenlandii wydawała się być wyraźnym znakiem tego, że idzie na całość.