Sondaż IBRiS: Ukraina powinna zamknąć sprawę ekshumacji. Polska stawia warunki

Z badania przeprowadzonego przez IBRiS na zlecenie „Rzeczpospolitej” wynika, że brak reakcji Ukrainy na podjęcie tematu ekshumacji ofiar rzezi wołyńskiej powinien mieć wpływ na to, czy państwo to w przyszłości zostanie członkiem struktur sojuszniczych lub UE. Taki warunek stawiali też niektórzy politycy, np. wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz oraz kandydat PiS na prezydenta RP Karol Nawrocki. Zdystansował się od takiej postawy premier Donald Tusk w czasie wizyty w Warszawie prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego.

Wprawdzie strona ukraińska wyraziła zgodę na dokończenie prac w miejscu zbrodni UPA we wsi Puźniki koło Tarnopola, ale nie ma jasności, jaki będzie dalszy los kolejnych wniosków. Przedstawiciele rządu milczą na ten temat.  

Członkostwo Ukrainy w UE i NATO a ekshumacje ofiar rzezi wołyńskiej

Foto: Paweł Krupecki

Kto stawia warunek wejścia Ukrainy do NATO i UE

Z badania IBRiS wynika, że tylko 34,8 proc. pytanych wskazuje, że takiego warunku nie musi spełnić państwo ukraińskie przed podjęciem decyzji o integracji wojskowej i gospodarczej z krajami Unii Europejskiej. Przeciwną opinię prezentuje 50,2 proc., a nie ma zdania 14,9 proc. W grupie, która „warunkuje” udział Ukrainy w UE i NATO od podjęcia ekshumacji, przeważają zwolennicy opozycji (PiS, Konfederacja, Razem) – 67 proc., oraz niezdecydowani – 52 proc. To głównie 40-latkowie (76 proc.), osoby ze średnim wykształceniem (51 proc.), widzowie TV Republika (90 proc.).   

Czytaj więcej

Historia

W kwietniu ruszy ekshumacja ofiar zbrodni UPA we wsi Puźniki

W kwietniu 2025 roku Fundacja Wolność i Demokracja wraz z ekspertami z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego oraz z IPN, a także archeologami ukraińskimi rozpocznie prace ekshumacyjne w Puźnikach w Ukrainie.

Podobne wnioski można wyciągnąć z raportu dotyczącego postaw Polaków wobec Ukrainy, który w środę został opublikowany przez Centrum Mieroszewskiego. Sondaż został przeprowadzony w listopadzie i grudniu 2024 roku przez ARC Rynek i Opinia. „Blisko połowa badanych uważa, że w relacjach polsko-ukraińskich konieczne jest rozwiązanie trudnych tematów historycznych, takich jak ekshumacje ofiar Zbrodni Wołyńskiej” – uważają jego autorzy. „Ekshumacje to nasz moralny obowiązek. Bez tego nigdy nie zbudujemy prawdziwego pojednania” – przywołują opinię uczestnika badania z Łowicza.

Dlaczego Ukraina unikała zamknięcia problemu ekshumacji ofiar UPA

Ponad połowa badanych (52 proc.) uważa, że Ukraina unikała przeprowadzenia ekshumacji, ponieważ temat ten „jest dla niej trudny i niewygodny”. Z kolei 20 proc. uznało, że to Polska nie chce zaakceptować warunków związanych z ekshumacjami, a 18 proc. wskazało na brak wystarczającego zaangażowania polskich władz w rozwiązanie tej sprawy.

Z badania Centrum Mieroszewskiego wynika też, że najważniejszym zadaniem dla rządu w relacjach z Ukrainą jest właśnie zamknięcie kwestii ekshumacji i doprowadzenie do pochówku ofiar rzezi wołyńskiej. Tak wskazywało 8 proc. badanych. „Taki rezultat nie zaskakuje w świetle ożywionych dyskusji na tematy o podłożu historycznym w mediach w okresie poprzedzającym badanie” – komentują autorzy raportu.

Czytaj więcej

Społeczeństwo

Koniec miesiąca miodowego. Co Ukraińcy myślą o Polsce i Polakach?

Protesty polskich rolników i towarzyszące wojnie emocje mają poważny wpływ na nastroje, Rosja zaś wykorzystuje historyczne lęki – to główne wnioski z raportu Centrum Mieroszewskiego „Polska i Polacy oczami Ukraińców”.

Jednocześnie 43 proc. Polaków uważa, że w historii stosunków polsko-ukraińskich miały miejsce wydarzenia, za które Ukraińcy powinni dziś czuć się winni wobec Polaków. Tyle samo Polaków popiera umieszczanie na cmentarzach w Polsce informacji o sprawcach zbrodni popełnianych na miejscowych Ukraińcach, pod warunkiem że w Ukrainie zostaną zamieszczone analogiczne informacje na cmentarzach, na których spoczywają zamordowani Polacy.

Polacy nie zgadzają się na kult UPA i Bandery

Najbardziej rozpoznawalną ukraińską postacią historyczną w XX w. pozostaje Stepan Bandera, którego wskazało blisko 64 proc. badanych. Co trzeci respondent wiedział też coś o Symonie Petlurze oraz Romanie Szuchewyczu. „Polacy w większości opowiadają się za stanowczą postawą wobec kultu UPA na Ukrainie. Ponad 42 proc. respondentów uważa, że Polska powinna domagać się od Ukrainy zaprzestania gloryfikowania tej formacji” – wskazują analitycy Centrum Mieroszewskiego.