Donald Trump grzebie globalizację. Zaporowe cła od pierwszego dnia powrotu do Białego Domu

21 stycznia wszystkie towary sprowadzane z Meksyku i Kanady zostaną objęte na granicy USA 25-procentową opłatą. Decyzja ogłoszona przez Donalda Trumpa na jego platformie Truth Social oznacza złamanie umowy łączącej trzy kraje (USMCA) podpisanej przez samego prezydenta w czasie jego pierwszej kadencji w 2018 roku w Buenos Aires.

Więcej: to przekreślenie trzech dekad strefy wolnego handlu w Ameryce Północnej zapoczątkowanej porozumieniem NAFTA w 1992 roku.

Czytaj więcej

Handel

Cła Donalda Trumpa. Jeszcze ich nie ma, ale firmy reagują

Na razie wszystko jest w fazie spekulacji i domysłów. Ale sama zapowiedź prezydenta elekta USA o wprowadzeniu 60, a nawet 100 proc. proc. ceł na cały import z Chin już wpłynęła na działalność amerykańskich korporacji.

Dodatkowo Trump ogłosił, że w tym samym momencie nałoży 10-procentowe cła na import wszystkich towarów z Chin. W tym przypadku będzie to jednak zaostrzenie już obowiązujących podobnych opłat, które miliarder wprowadził po zdobyciu pierwszy raz Białego Domu w 2016 roku i które poszerzyła administracja Joe Bidena. 

Czy Donald Trump zdoła ograniczyć przemyt narkotyków i nielegalnej imigracji?

W swoim wpisie Trump tłumaczy, że odwołanie nowych danin leży w rękach partnerów handlowych USA. Jest jego zdaniem uzależnione od dwóch rzeczy: położenia kresu przemytowi narkotyków (w szczególności fentanylu, który w ub.r. był przyczyną zgonu 75 tys. Amerykanów) oraz zatrzymaniu nielegalnej imigracji do USA. W przypadku Chin Trump wskazuje na rzekome złamanie przez Pekin obietnicy karania śmiercią przyłapanych na produkcji lub eksporcie substancji służących do produkcji fentanylu. 

Spełnienie tych warunków graniczyłoby jednak z cudem. Prowadzona od 53 lat przez Amerykę „wojna z narkotykami” (war on drugs), która kosztowała kraj łącznie ponad 1 bilion dolarów, do tej pory ponosi spektakularną porażkę. Tylko od 1999 roku liczba zgonów z powodu przedawkowania narkotyków skoczyła z 2,9 na 100 tys. mieszkańców do 21 na 100 tys., a 64 proc. Amerykanów uważa, że problem narkotyków „jest bardzo poważny”.

Tak się dzieje przede wszystkim z powodu rosnącego popytu na substancje odurzające w społeczeństwie trawionym coraz większą polaryzacją dochodów i rozlewaniem się strefy ubóstwa.

Nie lepsze są perspektywy kontroli nielegalnej imigracji przez granice USA z Meksykiem (3,1 tys. km) i Kanadą (8,9 tys. km) w sytuacji pełnego zatrudnienia w Stanach i kryzysu w wielu krajach Ameryki Łacińskiej. NAFTA była próbą rozwiązania tego problemu poprzez wsparcie rozwoju Meksyku na wzór tego, co od lat robi Unia Europejska.

Czytaj więcej

Plus Minus

J.D. Vance, czyli marna przyszłość dla bidoków

W swoim bestsellerze sprzed ośmiu lat J.D. Vance objawił światu los zapomnianych biedaków Ameryki. Paradoksalnie jako nowy wiceprezydent może ich wepchnąć w jeszcze większą nędzę.

Bardziej prawdopodobne jest więc, że zapowiedź Trumpa będzie początkiem wojny handlowej, która położy kres globalizacji. Zaraz po pojawieniu się wpisu do prezydenta elekta zadzwonił premier Kanady Justin Trudeau. Starał się być koncyliacyjny.

Jednak minister gospodarki Meksyku Marcelo Ebrard zasygnalizował, że jego kraj odpowie na inicjatywę Trumpa wprowadzeniem karnych ceł na import z USA. Chińska państwowa telewizja uznała zapowiedź płynącą z Mar-a-Lago za „nieodpowiedzianą”.

W czasie swojej pierwszej kadencji Trump też wprowadzał karne cła. Były jednak one wymierzone punktowo w wybrane kraje, przede wszystkim Chiny. Nie przyniosło to jednak zmniejszenia deficytu handlowego USA, który w 2023 r. wynosił już ponad bilion dolarów.

Tak się stało po części dlatego, że eksporterzy zaczęli przenosić produkcję do krajów jeszcze nieobjętych karnymi cłami przez Amerykę. Z tego powodu Meksyk wyprzedził Chiny, stając się najważniejszym partnerem handlowym USA. Wypracował w ub.r. nadwyżkę wymiany towarowej z sąsiadem z północy w wysokości aż 160 mld USD. 

Aby ograniczyć deficyt handlowy, Trump musiałby wymusić obniżenie konsumpcji przez Amerykanów

Przede wszystkim jednak amerykański deficyt ma charakter strukturalny. Wynika z tego, że Amerykanie od lat konsumują znacznie więcej, niż wytwarzają. To rodzi nie tylko ogromny deficyt budżetowy (1,8 bln USD w tym roku), ale i zadłużenie gospodarstw domowych. Trump musiałby więc radykalnie ograniczyć poziom życia Amerykanów, aby przekreślić deficyt handlowy kraju. 

Ekonomiści ostrzegają także przed zgubnymi skutkami ceł na ceny wielu produktów. Przykładem są auta masowo produkowane na rynek amerykański (także przez amerykańskie koncerny) – w szczególności w Meksyku.

Inwestorzy spodziewają się więc wzrostu inflacji i utrzymania przez to wysokich stóp procentowych przez Rezerwę Federalną. Dlatego kupują dolary, powodując wzrost kursu amerykańskiej waluty. To jeszcze bardziej utrudni eksport USA i wyrównanie bilansu handlowego kraju.