Podatki od cukru i "małpek" raczej legalne

Czy proponowane nowe daniny od alkoholi w małych opakowaniach, reklam suplementów diety i słodkich napojów są zgodne z systemem podatkowym UE? Mają być bowiem naliczane od sprzedaży – tak jak VAT. Tymczasem europejska dyrektywa regulująca ten podatek (2006/112/WE) co do zasady zabrania nakładania podatków o podobnych skutkach. To dlatego podatek od sieci handlowych – też naliczany od wartości sprzedaży – stał się przedmiotem sporu Polski z Komisją Europejską.

Tym razem poprawnie

Wygląda jednak na to, że rząd wyciągnął wnioski z tamtych doświadczeń. Przepisy o nowych opłatach sformułowano tak, by trudno było podważyć ich legalność. Potwierdzają to eksperci podatkowi. Jak tłumaczy Tomasz Michalik, doradca podatkowy i partner w kancelarii MDDP, aby zakwestionować legalność podatku, który obciąża obrót, musiałby on wykazać wszystkie cechy, jakie ma VAT.

– Chodzi np. o proporcjonalność do ceny, możliwość odliczenia od VAT należnego czy pobieranie go w każdej fazie obrotu. Proponowane przez Ministerstwo Zdrowia opłaty nie spełniają wszystkich tych cech – ocenia i dodaje, że w niektórych krajach UE (np. w Irlandii) już wprowadzono podatki od słodkich napojów i nie spotkało się to ze sprzeciwem KE.

Czytaj też:

Będą podatki: od cukru, reklam suplementów i alkoholi "małpek"

Polacy pokochali małpki. Rząd chce na tym zarobić

Nowe daniny zyskały też dobrą ocenę ekspertów ds. ochrony zdrowia. Zastrzegają oni jednak, że spełnią swą rolę, o ile wpływy z nich przeznaczy się na profilaktykę zdrowotną.

– W wielu produktach żywnościowych mamy ogromne, nieuzasadnione żywnościowo ilości cukru. Jeżeli producenci, by nie wpaść w sidła podatku, zredukują cukier w produktach, będziemy krok do przodu – mówi dr nauk med. Krzysztof Chlebus z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, były wiceminister zdrowia.

Z kolei prof. Piotr Jankowski z Instytutu Kardiologii Collegium Medicum UJ zauważa, że w części państw, w których wprowadzono podatek cukrowy, producenci napojów słodzonych obniżyli w nich zawartość cukru.

– Wiadomo, że bodźce fiskalne obok zmian organizacyjnych są najskuteczniejszym sposobem wpływania na styl życia społeczeństwa. Powinniśmy dążyć do zmiany relacji cenowych między produktami zdrowymi a niezdrowymi. Dziś zdrowa żywność jest droższa niż jej niezdrowe odpowiedniki – mówi prof. Jankowski.

Łatanie budżetu?

– Obawiam się, że pod pozorem motywacji prozdrowotnych wprowadzany jest kolejny podatek, który ma załatać problemy budżetowe, a zdrowie populacji to pretekst. Uwierzyłbym, gdyby tak uzyskane pieniądze przeznaczono np. na sfinansowanie stomatologów i edukacji prozdrowotnej w szkołach – mówi dr Chlebus.