Jan Maciejewski: Dusza w strefie mroku

Bohaterem jednego z odcinków serialu „Strefa mroku", wyświetlanego na przełomie lat 50. i 60. w amerykańskiej telewizji CBS, jest hipochondryk.

Aktualizacja: 08.01.2022 10:16 Publikacja: 07.01.2022 16:00

Jan Maciejewski

Jan Maciejewski

Foto: Fotorzepa, Robert Gardziński

Człowiek niemogący się pogodzić z faktem istnienia chorób, zarazków, bólu, a nade wszystko – śmierci. I właśnie kiedy wygłasza jedną ze swoich tyrad nad niesprawiedliwością faktu, że człowiek ledwo się urodzi i już musi umrzeć, pojawia się przy nim diabeł. Proponuje hipochondrykowi układ: dusza w zamian za nieśmiertelność. A nawet więcej – nietykalność. Nie tylko śmierć będzie mu zaoszczędzona – ból, rany i choroby również. A dusza, czy na pewno nie poczuje jej braku? W żaden sposób, nie zauważy najmniejszej różnicy – zapewnia hipochondryka diabeł. Układ zostaje zawarty, cyrograf podpisany.

Od tej chwili zaczyna się prawdziwa udręka nieśmiertelnego nadwrażliwca. Jego życie, dotąd wypełnione po brzegi lękiem przed chorobą i śmiercią, staje się puste, (nie)śmiertelnie nudne. Wskakuje pod autobusy i pociągi metra, wypija trucizny i rzuca się z dachów – wszystko w nadziei odczucia chociaż przebłysku emocji, skrawka ekscytacji, łaskotek ryzyka. Szuka śmierci, by przez moment poczuć, że żyje. Wszystko na marne. Wreszcie zabija własną żonę, a podczas procesu robi wszystko, by oczernić się w oczach wymiaru sprawiedliwości. Może krzesło elektryczne będzie jakąś przygodą, tchnie odrobinę energii w jego szare życie? I tu spotyka go największy z zawodów. Jakimś niezrozumiałym przebłyskiem miłosierdzia sędziego wyrok zostaje złagodzony. Zamiast kary śmierci – dożywotnie więzienie. Wieczność za kratkami, kara bez kresu za zbrodnię bez sensu.

Jeśli pozwoliliśmy śmierci zawładnąć naszym życiem, to znak, że jesteśmy gotowi zrezygnować z duszy

Jest więc oczywiście ów epizod „Strefy mroku" wygłoszonym z 60-letnim wyprzedzeniem proroctwem. Błyskotliwą diagnozą świata, który tak bardzo przestraszył się śmierci, że zrezygnował z życia. Zastąpił je marnej jakości wyrobem życiopodobnym. Wybrał zamknięcie i odosobnienie w zamian za złudzenie nieśmiertelności. Wieczną, zakratowaną nudę zamiast życia tkanego na przemian przez przygodę i ryzyko. I może tylko dlatego, że nasz świat jest jeszcze na etapie podpisywania swojego cyrografu, nie do końca zdał sobie z tego sprawę. Wciąż jeszcze wydaje mu się, że cena, jaką płaci, jest stosunkowo niewygórowana. Niekończące się połacie nudy i rozczarowania jeszcze przed nim. Bo chociaż nieśmiertelność jest oczywiście nieosiągalna – i w tym sensie świat nie wkroczy nigdy do końca w strefę mroku – to jednak kilka innych zapisów leżącej przed nami umowy przypomina tę podsuniętą pod nos hipochondrykowi z serialu CBS. Cena się zgadza. Za nieśmiertelność – bez różnicy, wydumaną czy faktyczną – płaci się zawsze w tej samej walucie.

Jeśli pozwoliliśmy śmierci zawładnąć naszym życiem, to znak, że jesteśmy gotowi zrezygnować z duszy. Tak paniczny lęk przed nią wprost musi przecież zakładać, że nie ma niczego, co mogłoby nas przeżyć. Nie będzie żadnego ciągu dalszego, wszystko, o co walczymy, to doliczenie czasu do ziemskiej gry. Skoro przetrwanie staje w centrum uwagi, liczy się jako ono samo, to odkręcamy właśnie pióro i pochylamy się nad cyrografem. Życie przestaje być krainą, w której można przeżyć przygodę. Bo ta ostatnia wiąże się zawsze z ryzykiem, a chodzi przecież o to, żeby je wyeliminować.

Czytaj więcej

Jan Maciejewski: Paradoksy męczeństwa

Diabeł oczywiście kłamał. Jego kontrahent poczuł różnicę, ugiął się pod nieznośną lekkością bytu pozbawionego duszy. Bo to w niej odbywa się przygoda, każda z nich. Pozostaje zawsze w drodze, nigdy – przynajmniej na tym świecie – nie jest u siebie, nie może więc wysiedzieć w miejscu. Nie przestaje się rozglądać za nowymi romansami i wyprawami. Kiedy ciało, które ją w sobie nosi, stygnie i osiada, kłuje je wyrzutami sumienia, popycha do działania. Nie ma bowiem nic do stracenia, za to Niebo do zyskania. Dlatego świat bezduszny będzie bezpieczny, czysty, higieniczny i absolutnie nienadający się do życia. Jak miejsce wiecznego odosobnienia. Jak marzenie diabła.

Człowiek niemogący się pogodzić z faktem istnienia chorób, zarazków, bólu, a nade wszystko – śmierci. I właśnie kiedy wygłasza jedną ze swoich tyrad nad niesprawiedliwością faktu, że człowiek ledwo się urodzi i już musi umrzeć, pojawia się przy nim diabeł. Proponuje hipochondrykowi układ: dusza w zamian za nieśmiertelność. A nawet więcej – nietykalność. Nie tylko śmierć będzie mu zaoszczędzona – ból, rany i choroby również. A dusza, czy na pewno nie poczuje jej braku? W żaden sposób, nie zauważy najmniejszej różnicy – zapewnia hipochondryka diabeł. Układ zostaje zawarty, cyrograf podpisany.

Pozostało 85% artykułu
Plus Minus
Bogusław Chrabota: Dlaczego broń jądrowa nie zostanie użyta
Plus Minus
„Empire of the Ants”: 103 683 zwiedza okolicę
Plus Minus
„Chłopi”: Chłopki według Reymonta
Plus Minus
„Największe idee we Wszechświecie”: Ruch jest wszystkim!
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Plus Minus
„Nieumarli”: Noc żywych bliskich