Witold M. Orłowski: Naddunajska zagadka

Węgry zadziwiają świat, wciąż entuzjastycznie wspierając polityka oskarżanego o zapędy dyktatorskie.

Publikacja: 04.07.2024 04:30

Viktor Orban i Wołodymir Zełenski na spotkaniu w Brukseli

Viktor Orban i Wołodymir Zełenski na spotkaniu w Brukseli

Foto: OLIVIER HOSLET/Pool via REUTERS/File Photo

Viktor Orbán po raz kolejny zadziwił Europę, tym razem odwiedzając Kijów i proponując „uczciwe” rozwiązanie konfliktu: niech Ukraina powstrzyma się od walki, a wtedy na pewno z jego przyjacielem Putinem można będzie negocjować.

Nie wspomniał tylko, czy po zaprzestaniu obrony negocjacje te będą dotyczyć przyszłości Ukrainy, czy też harmonogramu wcielenia jej do Rosji jako jednej z autonomicznych republik, a także czy prowadzić je będzie obecny rząd, czy też marionetki, które Kreml zainstaluje w Kijowie.

Orbán zadziwia zresztą Europę od lat. Czterokrotnie wygrał wybory, zyskując od 45 do (ostatnio) 54 proc. głosów, zdobywając za każdym razem zdecydowaną większość miejsc w parlamencie, a po 13 latach nieprzerwanych rządów obsadzając swoimi ludźmi również wszystkie ważne stanowiska we władzy sądowniczej i we wszelkich instytucjach, które mogłyby ograniczać jego władzę. Co więcej, zrobił to nie łamiąc fundamentalnej zasady demokracji, czyli nie fałszując żadnych wyborów i nie naruszając formalnie konstytucji (a przynajmniej jej litery; dysponuje zresztą dostateczną większością, by w razie potrzeby konstytucję zmienić). Posłużył się metodami bardziej wyrafinowanymi: kagańcem skutecznie narzuconym mediom prywatnym i całkowitym opanowaniem mediów publicznych.

Wprawdzie w opinii Parlamentu Europejskiego (i większości niezależnych obserwatorów) Węgry nie są już demokracją, ale reżimem hybrydowym („autokracją wyborczą”), ale nie przeszkadza to w ich członkostwie w Unii (choć w zasadzie stoi to w sprzeczności z art. 2 traktatu). Dzięki godnej podziwu zręczności negocjacyjnej, przez cały okres swoich rządów Orbán znajdował się w najlepszym ze światów: z jednej strony bez wahania flirtował z Rosją i Chinami, dość skutecznie namawiając je do inwestowania na Węgrzech dużych pieniędzy. Z drugiej nadal przyciągał inwestorów z Zachodu, zainteresowanych głównie pewnym dostępem do unijnego rynku, a nie oceną jakości systemu politycznego. Krytykując Brukselę, sięgał też nieprzerwanie po unijne fundusze, wydając je w sposób gwarantujący wzmocnienie ekonomicznych podstaw swojej władzy, a w razie zagrożenia odcięciem od pieniędzy, godząc się na taktyczne ustępstwa.

Wszystko ma jednak swoją cenę. Pod względem postrzegania korupcji Węgry spadły w ciągu 13 lat rządów Orbána o ponad 20 miejsc, staczając się na pozycję najbardziej skorumpowanego kraju Unii. Wzrost gospodarczy należał do najsłabszych wśród nowych państw członkowskich, skutkiem czego większość z nich przegoniła Węgry – w szczególności Polska, a ostatnio również Rumunia. Kraj zmaga się z największym problemem inflacyjnym, a poziom rzeczywistej konsumpcji, z uwzględnieniem poziomu cen, należy do najniższych w Unii (nieco gorzej jest tylko w Bułgarii). Budapeszt, dawniej błyszczący na tle innych stolic Europy Środkowej, dziś wygląda raczej ubogo.

A jednak ponad połowa Węgrów głosuje na Viktora Orbána. Jakim cudem? Pewnie takim, że w świecie, w którym ludzie przede wszystkim obawiają się zagrożenia dla tego, co już udało się osiągnąć, potrafi przekonać swoich rodaków, że on im to może zagwarantować. Utrzymać ich z dala od wojny, ochronić przed imigrantami, zapewnić względną stabilność gospodarczą i tanią energię (bo to mu obiecał Putin). A że dodatkowo potrafi też ująć się za Węgrami mieszkającymi za granicą, w ten sposób nadal oprotestowując zawarty ponad wiek temu traktat z Trianon który odebrał krajowi pozycję regionalnego mocarstwa, to więcej nie trzeba. Zwłaszcza wtedy, kiedy się umie skutecznie kontrolować media.

Opinie Ekonomiczne
Witold M. Orłowski: Gospodarka wciąż w strefie cienia
Materiał Promocyjny
Z kartą Simplicity można zyskać nawet 1100 zł, w tym do 500 zł już przed świętami
Opinie Ekonomiczne
Piotr Skwirowski: Nie czarne, ale już ciemne chmury nad kredytobiorcami
Ekonomia
Marek Ratajczak: Czy trzeba umoralnić człowieka ekonomicznego
Opinie Ekonomiczne
Krzysztof Adam Kowalczyk: Klęska władz monetarnych
Materiał Promocyjny
Strategia T-Mobile Polska zakładająca budowę sieci o najlepszej jakości przynosi efekty
Opinie Ekonomiczne
Andrzej Sławiński: Przepis na stagnację