Niedawno w „Rzeczpospolitej” opublikował pan list otwarty do najważniejszych osób w państwie – prezydenta, premiera, marszałka Sejmu – z apelem o pomoc przy ratowaniu zabytkowych nieruchomości w Polsce. Nie jest to apel o wsparcie finansowe, o utworzenie jakiegoś funduszu, tylko zajmujący pół kolumny projekt ustawy deregulacyjnej pozwalającej na łatwiejszą i szybszą realizację inwestycji. Zaledwie cztery rozdziały, dziewięć artykułów. To naprawdę takie proste?

Nie chcemy pieniędzy, generalnie jestem przeciwko wydawaniu publicznych środków lekką ręką. Pierwsza wersja projektu liczyła prawie 30 stron. Powiedziałem, że musimy się zmieścić w dwóch, i to się naszym prawnikom oraz ekspertom zewnętrznym udało. Przecież 30-stronicowego dokumentu nikt nie przeczyta, to ma być deregulacja, a nie dokładanie. Poza tym będziemy to procedować jako projekt obywatelski, będziemy zbierać podpisy. To musi być coś prostego. Badania pokazują, że zabytki są czymś, co łączy Polaków niezależnie od poglądów. Zabytki są nam potrzebne, bo tworzą wspólnotę, a przecież ze względu na burzliwą historię nie zostało nam ich dużo.

A o co walczymy? Prawo w Polsce nie tylko nie chroni zabytków, ale wręcz pozwala na ich bezkarne niszczenie. Budynki albo „się” palą, albo „się” zawalają. Kary za to są żadne. Niestety, państwo cały czas nie ufa przedsiębiorcom, którzy mogliby ratować zabytki – ale zderzają się ze ścianą. Inwestycje są niezwykle trudne pod względem formalno-prawnym, same uzgodnienia z konserwatorami zabytków ciągną się latami. Jest dużo gry na zwłokę, strachu przed wydawaniem decyzji, ale są też interesy różnych grup. W takim bałaganie prawnym jest to, niestety, możliwe. Ale skoro deregulacja staje się nośnym tematem, to pokazaliśmy obywatelski projekt ustawy.

Czytaj więcej

Kultura

LIST OTWARTY - Pozwólcie ratować zabytki

Jaki odzew przyniósł ten apel?

Mamy pozytywny odzew od generalnego konserwatora zabytków, od Stowarzyszenia Architektów RP. Wcześniej spotkałem się z marszałkiem Szymonem Hołownią, który mówił o szybkiej ścieżce procedowania. Przyznam, że do polityków mam ograniczone zaufanie – wierzę w ludzi „na dole”, to jest pewna siła. Będziemy zbierać podpisy w naszych obiektach, będzie petycja w internecie.

Arche to największy inwestor, który mimo trudności z uporem łączy biznes z rewitalizacją zabytków. Gdyby udało się przyjąć ustawę, to takich podmiotów przybędzie?

Oczywiście, jest wielu inwestorów, którzy by chcieli, ale się poddają. Mnie trudności mobilizują.

W zasadzie co chwila pojawia się informacja, że Arche kupiło kolejną zrujnowaną nieruchomość. Rozumiemy, że to jak z domami za euro we Włoszech: sam zakup nie kosztuje dużo, ale przecież warunkiem jest zainwestowanie w rewitalizację, a później te nieruchomości muszą być rentownymi biznesami. Czy nie łapiecie za dużo srok za ogon? Ile projektów naraz możecie realizować?

Różnie to wygląda. Takie projekty jak Fort Szczęśliwice w Warszawie, Papiernia Konstancin, Łódź Famuły wiążą się jednak z dużymi, liczonymi w dziesiątkach milionów złotych, kwotami na zakup. Z drugiej strony faktycznie mamy od wielu samorządów propozycje nabycia nieruchomości za mniejsze pieniądze, wręcz symboliczną złotówkę.

Nasz potencjał oceniam jako bardzo duży. W tym roku powinniśmy rozpocząć dziesięć projektów. Możemy przerobić dużo więcej. Nie mamy problemów z wykonawstwem czy z finansowaniem. Ważna jest, oczywiście, poduszka finansowa. Nauczyliśmy się, by mieć zapas pozwalający na funkcjonowanie przez rok przy ograniczonych przychodach. Pandemia kosztowała nas 100 mln zł, nie dostaliśmy żadnego wsparcia od państwa. Przez lata nauczyliśmy się, żeby nie przeinwestować – to jest częsta przyczyna porażek przy tego typu inwestycjach. Czasem to kwestia intuicji. Cukrownia Żnin ruszyła w 2020 r., dziś ma najlepsze wyniki w grupie, znacznie powyżej nawet moich oczekiwań. Nie miałem w firmie ani jednego zwolennika tego projektu, żaden bank nie chciał dać na niego kredytu. Żnin był zresztą przygotowany do wyburzenia, podzielony już na mniejsze działki. Sukces Cukrowni przekonał mnie do większych, trudniejszych przedsięwzięć, na które już wcześniej patrzyłem, jak Papiernia Konstancin czy Elektrociepłownia Szombierki. Inna sprawa, że nie mamy konkurencji. Nie ma amatorów na takie projekty. A na zabytkach można dobrze zarabiać.

Czytaj więcej

Nieruchomości komercyjne

Arche z większą siecią hoteli i wzrostem sprzedaży pokoi

Hotelarsko-deweloperska grupa zwiększyła przychody i zyski oraz bieżącą sprzedaż.

Wy postawiliście na hotele, dziś to największa prywatna sieć z polskim kapitałem: 21 obiektów z ponad 4 tys. pokoi…

Zabytek to coś więcej niż cegły – trzeba umieć pokazać jego historię, wzbudzić emocje. Mamy wykonawców i projektantów, którzy to rozumieją. Jeśli chodzi o popyt na usługi, to wszystko mamy, by tworzyć nowe miejsca. Wszystko, poza procedurami, które przecież nic nie kosztują. Wrócił rynek turystyczny. Polacy lubią wyjeżdżać za granicę, ale zwłaszcza po pandemii widzimy, że chcą podróżować również po Polsce, szukają natury, szukają korzeni. Jest miejsce na turystykę historyczną. Jest dużo grup jeszcze do zagospodarowania: seniorzy, szkoły, jest Polonia. Wróciły spotkania biznesowe, konferencje. Zachłysnęliśmy się światem wirtualnym, cyfrowym, sztuczną inteligencją – a okazuje się, że człowiek potrzebuje drugiego człowieka, potrzebuje zwolnić tempo.

Uważam, że perspektywy są dobre.

Powiedział pan, że z sfinansowaniem nie macie żadnych problemów. Skąd ten kapitał płynie?

Wypracowujemy pieniądze z działalności: hotele mają niezłe wyniki, cały czas budujemy skalę. Nie mamy problemów z bankami, one same do nas przychodzą. Emitujemy obligacje. Nigdy w historii firmy nie mieliśmy problemów z płynnością, choć oczywiście były trudniejsze okresy, zwłaszcza pandemia. Mamy też dużą grupę inwestorów, którzy utożsamiają się z naszymi wartościami i współpracują z nami w ramach Systemu Arche.