W większości przypadków, aby wywołać jakiekolwiek zmiany na poziomie genetycznym, potrzeba niezliczonych stuleci. Zespół badaczy z Instytutu Nauki i Technologii w Austrii (ISTA) i norweskiego Nord University zaobserwował jednak, że pewien gatunek morskich ślimaków (Littorina saxatilis) występujących powszechnie na wybrzeżach północnego Oceanu Atlantyckiego, upodobnił się do swoich poprzedników w ciągu zaledwie trzech dekad.
Ewolucja na oczach naukowców. Na czym dokładnie polegał eksperyment?
Cała historia zaczęła się w 1988 roku, gdy zakwit glonów zniszczył populację ślimaków morskich zamieszkujących szkiery na Wyspach Koster w pobliżu granicy szwedzko-norweskiej. To zdarzenie zachęciło Kerstin Johannesson z Uniwersytetu w Göteborgu do przeprowadzenia ciekawego eksperymentu. W 1992 roku badaczka wprowadziła na „pusty” szkier ten sam gatunek ślimaków, ale o innym ekotypie.
Ślimaki morskie, aby dopasować się do specyficznego środowiska, w procesie ewolucji wykształciły różne cechy. Tzw. ślimaki o ekotypie kraba żyją na obszarach, na których polują na nie właśnie kraby. Z tego względu są bardziej ostrożne i mają większe, grubsze muszle pozbawione wzorów, ze stosunkowo mniejszym wejściem. Drugą grupę stanowią ślimaki o ekotypie fali. Żyją one na skałach, z dala od krabów, ale zamiast tego są narażone na kontakt z wodą i burzliwymi falami. Te ślimaki są znacznie odważniejsze i mniejsze, z cieńszymi, wzorzystymi muszlami, które mają większe otwory. Przed 1988 rokiem na szkierze, na którym później został przeprowadzony eksperyment, żyły ślimaki o ekotypie fali. Po zniszczeniu populacji Johannesson i jej zespół zastąpili je ślimakami o ekotypie kraba, aby sprawdzić, czy wyewoluują one w taki sposób, aby zaczęły przypominać swoich poprzedników.
Czytaj więcej
Paleontolodzy odnaleźli w Kolorado szczątki małego, prehistorycznego ssaka. Szczegółowe analizy skamieniałości, składającej się z kości szczęki i trzech zębów trzonowych potwierdziły, że odkryto nowy gatunek.
Ewolucja w czasie rzeczywistym. Niezwykłe wyniki 30-letniego eksperymentu
W jaki sposób ślimaki dostosowały się do nowego środowiska narażonego na fale? Wystarczyło zaledwie kilkadziesiąt pokoleń (ślimaki rozmnażają się raz lub dwa razy w roku), aby upodobniły się do populacji, która wcześniej zamieszkiwała ten obszar. Okazało się, że ich transformacja była niezwykle szybka, a naukowcy byli w stanie dokładnie przewidzieć, jak będą wyglądać osobniki i które geny będą zaangażowane w ewolucję. Co ciekawe, ślimaki nie rozwinęły nowych cech od podstaw. Zamiast tego wykorzystały różnorodność genetyczną. Pewne pożądane cechy były już obecne w genomach ekotypu kraba, jednak na niskim poziomie. Ta różnorodność w połączeniu z genami z sąsiednich populacji ślimaków o ekotypie fali umożliwiła szybką adaptację do nowego środowiska.
