Tajemnica zamachu na prezydenta we Lwowie. Nagroda dla Grzegorza Gaudena

„Polska sprawa Dreyfusa. Kto próbował zabić prezydenta” Grzegorza Gaudena, m.in. byłego redaktora naczelnego „Rzeczpospolitej”, została Książką Roku 2024 „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI”.

Publikacja: 07.03.2025 04:42

Grzegorz Gauden, autor „Polskiej sprawy Dreyfusa”

Grzegorz Gauden, autor „Polskiej sprawy Dreyfusa”

Foto: Mat. Pras./Archiwum Autora

Uroczystość wręczenia nagród „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI” odbyła się w Bibliotece Narodowej w Warszawie. Autor wykonał mrówczą pracę, przebijając się przez archiwa bibliotek, rekonstruując przebieg procesu, przywołując zeznania oraz prasowe doniesienia (przypisy liczą 20 stron).

Polska sprawa Dreyfusa

– Na sprawę Steigera natrafiłem, pisząc poprzednią książkę „Lwów. Kres iluzji. Opowieść o pogromie listopadowym 1918” – mówi Grzegorz Gauden. – Okazało się, że sprawa zamachu na prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego dokonanego we Lwowie 5 września 1924, na szczęście nieudanego, nie jest opisana przez historyków. Podziemna Ukraińska Wojskowa Organizacja wizytę prezydenta potraktowała jako demonstrację władzy okupanta. Dokonała zamachu i przyznała się do tego. Defensywa policyjna, czyli policja polityczna, odradzała wizytę prezydentowi, spodziewając się takiej reakcji UWO. Komendant policji we Lwowie osobiście zagwarantował jego bezpieczeństwo. Kiedy doszło do zamachu – wpadł w panikę. I nagle znaleziono „winnego” zamachu Stanisława Steigera, wskazanego przez rozhisteryzowaną kobietę żydowskiego studenta prawa.

Czytaj więcej

„Nieocalony”. Biografka rzuca nowe światło na dramat Tadeusza Borowskiego

Aresztowany Steiger kilkanaście dni później uniknął cudem rozstrzelania po procesie w trybie doraźnym, bo jeden z sędziów Władysław Mayer nie głosował za uznaniem go winnym, a wymagana była jednomyślność. Rok później po procesie przed ławą przysięgłych Steiger został uniewinniony.

Polska sprawa Dreyfusa – finał sprawy

– W sprawie Steigera, która obejmuje jeszcze inny kuriozalny proces, spotykamy ten sam mechanizm co w sprawie Dreyfusa. To obsesyjny antysemityzm wysokich funkcjonariuszy wymiaru sprawiedliwości, którzy dążą do skazania Żyda, ukrywają dowody niewinności, fabrykują dowody winy i prą do zbrodni sądowej. Towarzyszy temu antysemicka kampania w prasie, która głosi, że „Żydzi chcieli zabić Prezydenta”.

Czytaj więcej

Podcast „Rzecz o książkach”: Rebecca Makkai o słodko-gorzkim dzieciństwie w Ameryce

Grzegorz Gauden dodaje: – Są jednak w sprawie Steigera także sprawiedliwi: wspaniali obrońcy i kilku oficerów policji politycznej, którzy demaskują spisek lwowskiego wymiaru sprawiedliwości. To dzięki nim Steiger ocalał.

Książka ukazała się nakładem Agory, zaś książka – choć historyczna – przez wielu wybitnych profesorów prawa polecana jest jako lektura dla młodych prawników i doktorantów.

Uroczystość wręczenia nagród „Magazynu Literackiego KSIĄŻKI” odbyła się w Bibliotece Narodowej w Warszawie. Autor wykonał mrówczą pracę, przebijając się przez archiwa bibliotek, rekonstruując przebieg procesu, przywołując zeznania oraz prasowe doniesienia (przypisy liczą 20 stron).

Polska sprawa Dreyfusa

Pozostało jeszcze 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Literatura
Jak Einstein bronił Skłodowską-Curie przed „gadami" i „bredniami"
Literatura
Kto według Sally Rooney należy do pokolenia bez wyjścia?
Literatura
Podcast „Rzecz o książkach”: Agnieszka Osiecka bez tajemnic
Literatura
Nie żyje Marcin Wicha. Laureat Nagrody Literackiej „Nike” miał 53 lata
Materiał Promocyjny
Sześćdziesiąt lat silników zaburtowych Suzuki
Literatura
Podcast „Rzecz o książkach”: Czy Jakub Żulczyk wystartuje na prezydenta?