Rozmowa z archiwum tygodnika "Przekrój"
, odbyła się 21 października 2008 roku w Warszawie
Co to jest czarny humor? Z czego on żartuje?
– Ze zjawiska śmierci, z bólu, żadnej definicji tutaj nie wymyślę.
Aktualizacja: 27.10.2012 01:00 Publikacja: 27.10.2012 01:01
Artur Andrus
Foto: Fotorzepa, Jak Jakub Ostałowski
Rozmowa z archiwum tygodnika "Przekrój"
, odbyła się 21 października 2008 roku w Warszawie
Co to jest czarny humor? Z czego on żartuje?
– Ze zjawiska śmierci, z bólu, żadnej definicji tutaj nie wymyślę.
Ktoś w Polsce uprawia czarny humor?
– Mistrzem tego gatunku był Maciek Zembaty i chyba ciągle jest, bo wrócił i występuje z recitalami. Pewnie nadal śpiewa „w prosektorium najprzyjemniej jest nad ranem, zresztą sami przekonacie o tym się”. A takich akcentów było sporo. Przecież Barbara Krafftówna śpiewała piękną piosenkę, że „poza tym nic na działkach się nie dzieje”, że tam tylko rączkę znaleziono, a „poza tym nic na działkach się nie dzieje”.
To pieśni przeszłości. Dziś z pewną taką ostrożnością wszyscy do tego podchodzą.
– Bo nie wiadomo, czy wypada z tego żartować, czy to nie jest zbyt poważny temat. I zazwyczaj zaczynają żartować tak ludzie, którzy mają już trochę dystansu i do kwestii przemijania, i życia jako takiego.
Mogą żartować ze śmierci, bo sami ledwo żyją.
– Trochę ryzykowne, bo niektórzy są w świetnej formie, a żartują sobie.
Czyli w hospicjach powinien kwitnąć czarny humor.
– Nie wiem, czy nie kwitnie. Hospicja służą też temu, żeby ludzi oswajać z taką myślą, że przychodzi moment ostateczny, więc powinien.
Jesteśmy upośledzeni, jeśli chodzi o czarny humor, w stosunku do innych nacji?
– Anglicy świetnie sobie z nim radzą. U nas jakoś nie wypada, chociaż parę lat temu furorę zrobił na przeglądzie kabaretów PAKA w Krakowie Rafał Kmita programem „Niech żyje śmierć”, całym poświęconym śmierci. I pamiętam entuzjastyczną recenzję przewodniczącego jury Andrzeja Drawicza...
Nieżyjącego, dodajmy, Andrzeja Drawicza.
– Ale wtedy jeszcze żył i recenzował to w zachwytach.
Jest coś zabawnego w śmierci?
– O tym się przekonam, jak umrę...
Albo chwilę przed.
– Albo chwilę po, daj Boże, żeby chwilę po.
Nie nasadzałbym się jednak na to. Ma pan wymyślone to ostatnie zdanie, które powie, umierając, i które przejdzie do historii?
– Tak. „Więcej światła”. Ale o tym, czy to będzie zabawne, przekonam się na chwilę przed, może chwilę po. Ostatnio zauważam, że ludzie chętnie nawet w codziennym życiu ten temat z lekkim żartem podejmują. Wystarczy prześledzić nazewnictwo zakładów pogrzebowych, na przykład w Krakowie jest zakład pogrzebowy Grobokop, zakład pogrzebowy Adieu...
Więc już nie tylko Niebo. Ciekawe, że nigdy – bardziej oczywiste – Piekło...
– Ale przynajmniej już nie tylko Niebo.
Jednak mamy problem z oswajaniem śmierci żartem.
– Ale gdyby ktoś zajmował się tylko oswajaniem śmierci, toby zwariował. Trzeba zachować równowagę pomiędzy oswajaniem śmierci i oswajaniem życia, bo w tym ostatnim też jest parę zabawnie makabrycznych rzeczy, tak jak w śmierci. A i z pierwszym nie jest beznadziejnie. Niedawno ktoś mi przysłał zdjęcie napisu z nagrobka z cmentarza w Złotowie, jak się później dowiedziałem, to cytat z kamienia nagrobnego z cmentarza żydowskiego w Warszawie: „Tu spoczywa mój mąż, który dręczył mnie wciąż, leżąc w tym grobie, ulżył mnie i sobie”. Ci, którzy mi to przysłali, dodali informację, że sprawa podobno trafiła do sądu, że rodzina tego, który tam pod spodem leży, wdowę podała do sądu, skarżąc o ochronę dóbr osobistych.
Zniesławienie trupa?
– O zniesławienie trupa. I sąd rzekomo tę sprawę oddalił, twierdząc, że nie ma mowy o szarganiu dobrego imienia, bo na kamieniu nie ma danych personalnych osoby leżącej pod spodem.
Salomonowy wyrok. Marzy mi się, żeby właśnie nagrobki stały się takim miejscem wymiany głębokich i śmiesznych myśli.
– Krzysztof Daukszewicz przez jakiś czas pisał epitafia dla polityków, na przykład dla Mariana Krzaklewskiego napisał, chodziło o śmierć polityczną. I wykrakał.
To myślenie życzeniowe, a nie czarny humor.
– Być może.
Ja ułożyłem już napis na swój nagrobek: „Tu leży nieżywy dowód na to, że życie można dobrze przeżyć bez celu w życiu”.
– Ja bym to zgłosił do ZAiKS.
Nie, niech się rozpowszechni. Lżej żywym trupom będzie.
– Jednak chyba przełomu w nagrobkach nie będzie. To tematyka, od której ludzie uciekają, są ostrożni, że to nie wypada, że to może kogoś urazić. Ja może mam łatwiej przez babcię, która od czasu do czasu, sama będąc już w podeszłym wieku, żartowała sobie na takie tematy.
Jak?
– Na przykład ktoś jej mówił, że „jest kobietą w podeszłym wieku”, to ona od razu, że jej jeszcze żadne wieko nie podeszło. Zresztą mam szczęście spotykania się z paroma osobami, które mają już parę lat za sobą i tego świadomość. Stefania Grodzieńska, która w tej chwili ma 94 lata [zmarła w 2010 roku - przyp. rp.pl], kiedy rozmawiała z przyjaciółką przy ostatnich świętach i składały sobie życzenia, to życzyły sobie nawzajem, żeby umrzeć zdrowo.
A może u nas jest z czarnym humorem tak blado, dlatego że myśmy zawsze trupów używali w czasie teraźniejszym, do różnych patriotyczno-politycznych zabaw, a to do budowania tożsamości narodowej, a to do walki politycznej. U nas ten świat zaświatów tak naprawdę nigdy nie stał się prawdziwym światem z zaświatów, tylko cały czas był światem żywych trupów.
– Być może. I to jest dowód na to, że gdybyśmy my do życia – także wspólnego z trupami – mieli większy dystans, to i do śmierci byśmy mieli.
Ech, my, Polacy... W jednej rzeczy na pewno jesteśmy dużo słabsi, dużo gorsi niż Żydzi, którzy – jak wiadomo – wymyślili to, że można żartować ze wszystkiego, nie ma świętości w żartach. My, niestety, mamy świętości, tabu w nadmiarze. Gdybyśmy spróbowali taki katalog ułożyć...
– To kiedyś pięknie napisał Hemar w wierszu. „Świętości nie szargać za nic, niech się zatrzyma zawziętość, sam to rozumiem u granic, poza którymi świętość”. I potem wymienił właściwie wszystkie możliwe elementy, że nie wolno śmiać się z Piłsudskiego i z Wisły nie wolno żartować, i z konia nie wolno żartować...
A umarł, zanim narodził się nasz papież, więc nie ujął, jak sądzę, w tym zestawieniu Jana Pawła II.
– Ale żarty na temat Jana Pawła II też się pojawiają, oczywiście wywołując święte oburzenie.
Chyba pojawiają się tylko w popisach kaskaderskich.
– I tacy kaskaderzy się zdarzają. Słyszałem, że Maciek Stuhr opowiedział w programie telewizyjnym żart na „ten” temat i naraził się oczywiście na święte oburzenie połowy narodu.
Byłem kiedyś na bankiecie dużej firmy, 300 osób, dyrektorzy, szychy. Występował Kryszak, papież jeszcze żył. Opowiedział dowcip o Janie Pawle II, jeszcze do tego go naśladując, i zapadła martwa cisza.
– Bo to nie wiadomo, czy wypada się śmiać, a raczej wszyscy podejrzewają, że nie wypada, nie zastanawiając się nawet, czy ten żart był zabawny, czy nie. A to powinno decydować o śmiechu lub jego braku. Na przykład Kabaret Moralnego Niepokoju ma taki skecz, w którym pojawia się ksiądz, nie papież, tylko ksiądz. Zagrali go i było święte oburzenie wielu świeckich ludzi. Wcześniej wystąpili z tym skeczem przed klerykami, którym się to bardzo podobało, bo akurat języka branżowego w nim używali.
Czyli mimo setek lat wspólnego chędożenia mało w nas żydostwa?
– Podejrzewam, że jest paru takich, którzy powiedzą, że za dużo w nas żydostwa.
Oni się śmieją z innych dowcipów. Spróbujmy jednak ustalić taki współczesny kanon polskich kabaretowych tabu.
– Papież na pewno, Kościół już nie. Pojawia się, ale podejrzewam, że artyści kabaretowi zwracają uwagę na to, gdzie te żarty opowiadać.
To znaczy, czy w pierwszym rzędzie siedzi biskup?
– Tak, chociaż niektórzy biskupi mogą mieć poczucie humoru, ale chyba mają jakoś w umowach zapisane, że nie mogą tego okazywać. Żarty na temat papieża pojawiają się tylko w określonych miejscach, na przykład w klubach studenckich. Słyszałem parę razy takie żarty na przeglądzie kabaretów PAKA. Ale podejrzewam, że gdyby ktoś nawet tam opowiedział chamski żart, głupi i żenujący, to publiczność go wygwiżdże.
Zna pan jakiś fajny żart o papieżu?
– Papież trafił do nieba i chciał coś zjeść, ale patrzy, że u niego w tym pokoju stoi tylko herbatka i bułka z szyneczką. A coś innego by zjadł. I tak chodzi po tym niebie, szuka jakiejś kuchni, wszędzie pusto, nic nie ma, żadnego żarcia i patrzy, jest jakiś wizjer. Zagląda, a to oczywiście wizjer do piekła, a tam golonka, kiełbasy, schabowe z ziemniakami – raj w gębie.
Kremówki...
– Kremówki też były. W końcu papież przechodzi koło drzwi z napisem „Pan Bóg”. Puka, otwiera, patrzy, a u Pana Boga też tylko herbatka i bułeczka z szynką. Więc pyta: „Panie Boże, dopiero tu przyszedłem, chciałbym coś zjeść, ale tak rozglądam się, a nigdzie nic nie ma, a tam w piekle mają tyle żarcia! Dlaczego tam tyle, a u nas tak mało?”. A Bóg na to: „No wiesz, Karol, dla dwóch to się nie opłaca gotować”.
A poza Janem Pawłem II, znikającym tabu kościelnym, są jeszcze jakieś?
– Kalectwo nie pojawia się w żartach, przynajmniej takich opowiadanych ze sceny. I tu myślę, że pewna granica powinna być zachowana. Nie lubię się śmiać z jakiegoś ludzkiego nieszczęścia i sam bym takich żartów nie opowiadał.
Może pan przypisuje humorowi, a co za tym idzie, i sobie zbyt poważną rolę?
– Być może to jest jakiś nawyk. Z drugiej strony dużo do myślenia dało mi to, kiedy na przeglądzie PAKA pojawił się kabaret złożony z osób niepełnosprawnych umysłowo, nazywał się Absurdalny Kabaret. Coś niebywałego, przez dwie minuty po ich wyjściu na scenę publiczność siedziała cicho, nie wiedziała, jak reagować, zastanawiała się, czy wypada się śmiać.
Czy śmiać się będę z kaleki, czy z jego dowcipu?
– Tak. Długo trwało, zanim zaczęliśmy słuchać, co oni mówią, a mówili rzeczy zabawne i one zaczęły działać. Choć z opóźnieniem. To była szybka nauka dla wielu ludzi.
A żartuje się z pedałów czy z osób o homoseksualnych skłonnościach?
– Wczoraj rozbawiła mnie sytuacja przy pomniku Witosa. Deskorolkowcy jacyś jeździli i jeden do drugiego chciał coś wysoce nieprzyjemnego powiedzieć. Ale nie powiedział mu: „Ty pedale”, tylko powiedział: „Ty geju”. Dowcipy o pedałach opowiada się w sytuacjach towarzyskich, ale na scenie jakoś nie. Chociaż żarty na te tematy się pojawiają.
Pytam o to, bo zastanawiam się, czy poprawność polityczna, która ma w warstwie społecznej ograniczać przemoc językową, a co za tym idzie być może przemoc prawdziwą, i zabrania mówić „pedały”, „czarnuchy”, przenika do kabaretu?
– Przenika, to wyraźnie widać.
Ze szkodą dla kabaretu?
– Może, ale z korzyścią dla tych, którzy oglądają ten kabaret. Może traktuję kabaret zbyt poważnie, ale jak człowiek wychodzi na scenę i ma świadomość, że ogląda go kilkaset osób, albo mówi coś w telewizji, a ogląda go parę milionów osób, to musi zwracać uwagę na to, jak to będzie odebrane. Czy jak on będzie rzucał na przykład czarnuchami, pedałami, czy to się zbyt dużej grupie ludzi nagle nie spodoba. A innym zbyt się spodoba i powiedzą: patrzcie, jak ten facet tak w telewizji zasuwa, to jakim prawem nam ktoś mówi, że my nie powinniśmy? Ale nawet w tym niewielkim kraju trudno już znaleźć sobie miejsce w show-biznesie, więc za chwilę znajdzie się ktoś, kto zacznie rzucać pedałami, czarnuchami i jeszcze paroma epitetami, bo okaże się, że to jest jedyny sposób na zaistnienie w kolorowych pismach.
Czuje pan narastające podniecenie związane ze zbliżającymi się żniwami kabaretu?
– ...
Kryzys to wielki temat do żartowania.
– Wielki, tylko czy polityka u nas jest jeszcze dobrym tematem do żartów? Często słyszę to, czego nie lubię: że nasza polityka to kabaret. To jest porównywanie zjawisk nieporównywalnych.
W czym kabaret jest lepszy?
– W tym, że jest przemyślany. Facet, który chce wyjść na scenę i rozbawić czymś publiczność, nad tym żartem dużo pracuje.
Czyli osiąga efekt zamierzony, a nie uboczny, jak polityk?
– Tak. Polityka u nas dochodzi do takiego momentu, że kabaret będzie sobie musiał mówienie wprost o polityce odpuścić. Parę dni temu w czasie koncertu 50-lecia Kabaretu Starszych Panów Andrzej Strzelecki przypominał, że Dobrowolski mówił o Kabarecie Starszych Panów, iż to był najbardziej polityczny kabaret tamtych czasów, bo po prostu kompletnie olał politykę. Nie ma gorszej zemsty na polityce, jak w ogóle się nią nie zajmować. Zbliżamy się do takiego momentu.
Dlaczego? Na przykład skecz o skomplikowanym i pełnym dramatu zajmowaniu dwóch krzeseł przez dwóch ludzi...
– Może jeszcze teraz tak, ale zobaczymy, co będzie dalej. Mnie tak naprawdę nie irytuje sama polityka, ale to, w jaki sposób ona wchodzi do codziennego życia. Prawdopodobnie niedługo będę musiał w przychodni pytać, czy lekarz jest z Platformy, czy z PiS, dzieci w klasie będą miały lekcje dla PiS i lekcje dla Platformy – i to mnie zaczyna irytować.
Może wtedy będą też kabarety PiS i PO? Może wtedy szybciej dotarlibyśmy do przedsionka czarnego humoru?
– Podejrzewam, że tak, że to już by było blisko, jak mielibyśmy taki wyraźny podział.
Na kryzys pan nie liczy... A szukałem człowieka, który się z niego ucieszy.
– Mnie już śmieszą jego pewne objawy. Wszyscy w naszym kraju zaczynają się na ten kryzys powoływać, że pakiet ekologiczno-jakiś nie może być uruchomiony, bo kryzys, że nie podejmie się żadnych decyzji dotyczących budżetowych wydatków, bo kryzys. Niedługo drogowcy gdzieś pomiędzy Ustrzykami Dolnymi a Górnymi będą czekali na decyzje ze spotkania Bush–Sarkozy–Barroso, żeby się dowiedzieć, czy budujemy dalej tę drogę, czy nie, bo kryzys światowy.
Robert Gwiazdowski opowiadał mi o manifestacji, pikiecie na Wall Street zrobionej przez klientów banków, w której był element czarnego humoru, ponieważ oni mieli wielki transparent, na którym było napisane: „Skaczcie, sukinsyny”.
– Ładne.
Niestety, nie skoczyli, tylko zadzwonili do Busha i Paulsona.
– Żeby dołożyć im pieniędzy podatników.
Właśnie. A wśród tak zwanej – że się wyrażę po peerelowsku – braci kabareciarskiej są ludzie, którzy mają wyraźne emocje polityczne?
– Tak, ale nikt już nie odważa się stanąć na scenie i wyjechać wprost z jakimś ideologicznym manifestem. Rozczarowania politykami są zbyt szybkie.
Więc spieszmy się kopać polityków, tak szybko odchodzą. Pan „robi w humorze” od lat. Czy grozi panu coś takiego, co przytrafia się niektórym ginekologom, którzy nie są w stanie już na kobietę patrzeć inaczej jak na obiekt swoich cnych zabiegów? Że nadejdzie moment, w którym się pan już nie będzie śmiał?
– Coraz trudniej, to prawda. Po kilkunastu latach pewne rzeczy się powtarzają i widzę, że kabaretowi się wydaje, że jest mistrzem świata i...
...i właśnie wymyślił koło.
– Tak, a ja już to koło gdzieś kiedyś toczyłem albo ktoś mi je dał potoczyć. Ale boję się zupełnie czegoś innego, że sam na scenie będąc, nie zauważę, że z etapu „śmieszny” przeszedłem w „żałosny”.
A kiedy staje się to żałosne?
– Kiedy się nie zauważa, że już się nie bawi publiczności. I takie przypadki stoją na naszych scenach. I to jest tragiczne. Jemu nie ma nawet kto powiedzieć: stary, zachowaj sobie nazwisko przynajmniej, teraz możesz jeździć jako juror na festiwale, pokazywać się jako ten, który 30 czy 20 lat temu robił programy świetne i tyle.
Czyli dopóki się śmieją, wszystko gra?
– Dopóki się śmieją, przychodzą z własnej woli, a nie dlatego, że ktoś im wcześniej dał za darmo dużo alkoholu. Dosyć łatwo zauważyć, czy to, co się wymyśliło, jest zabawne, czy nie, bo reakcja jest natychmiastowa, chyba że się występuje tylko dla swojej rodziny i przyjaciół, to oni z litości będą się jednak śmiali.
Wtedy humor testowany jest na zwierzętach...
– ...domowych. Boję się więc, że nie zauważę takiego momentu. Ale wydaje mi się, że mam wokół siebie parę takich, którzy mi powiedzą.
Tylko czy pan im uwierzy?
– Teraz tego nie wiem. I też się boję, że im nie uwierzę.
Trudno, dalej będzie już tylko czarny humor.
– Bardzo czarny. Kiedyś ktoś mógłby perfidnie zrobić kabareton z takich ludzi, którzy już nikogo nie śmieszą. Posadzić przed nimi węgierską publiczność, która nie zrozumie ani słowa, i ciekawe, co wtedy się stanie.
Teraz jest dobry czas na to, święto zmarłych, a u nas – jak wiadomo – żywych.
– Na tak zmarłych jeszcze chyba za wcześnie. Ale to święto nie jest i u nas jałowe. Tomek Sianecki – i to trafi do annałów literatury kabaretowej – zaczynając kilka lat temu „Zapraszamy do Trójki”, 1 listopada powiedział: „Dziś pierwszy dzień listopada, kto żyw, bieży na cmentarz”. Dostałem też kiedyś zabawną okołozaduszkową reklamę zniczy, a w niej napisane było: „Znicze z pozytywką grającą melodię »Wstań, powiedz nie jesteś sam«”. A sam na własne oczy widziałem i na własne uszy słyszałem reklamę w hipermarkecie w połowie października w tamtym roku. Poważny głos mówił: „Znicze, 66 godzin palenia”. Koło mnie szedł facet, który pod nosem powiedział: „Papierosy takie wymyślcie”.
Czyli w zaduszki tli się jednak czarny humor?
– Tli i pewnie będzie się tlił, także na cmentarzach. Mam nadzieję, że i w te święta życie towarzyskie na cmentarzach nie będzie martwe.
rozmawiał Piotr Najsztub
"Przekrój" 44/2008
© Licencja na publikację
© ℗ Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Przekrój
Rozmowa z archiwum tygodnika "Przekrój"
, odbyła się 21 października 2008 roku w Warszawie
Moc, moment obrotowy i przyspieszenie dzięki nowym technologiom imponują. To wartości, które łatwo można zmierzyć. W nowej Skodzie Superb jest jednak wiele technologii, których nie widać na pierwszy rzut oka, a które podczas jazdy można poczuć.
Czy sześć centymetrów to dużo? W samochodzie to sporo. Nowa Skoda Kodiaq jest większa od poprzedniczki właśnie o te dodatkowe centymetry. Dzięki nim wygospodarowano więcej miejsca dla pasażerów i przestrzeni na bagaże, a bryła dużego SUV-a zyskała na monumentalności.
Tegoroczna nagroda trafiła do Han Kang, dobrze znanej na świecie powieściopisarki, której cztery książki ukazały się po polsku. W 2016 r. dostała Międzynarodową Nagrodę Bookera za „Wegetariankę”.
Jeden z pracowników muzeum LAM w Lisse w Holandii wyrzucił do kosza dzieło sztuki, które eksponowane było w placówce. Powód? Pomyłka – praca wyglądała bowiem jak zgniecione puszki po piwie.
Muzeum inauguruje działalność 25 października i będzie świętować przez dwa tygodnie, do 10 listopada. W tym czasie zaprasza wszystkich na ponad 100 różnych wydarzeń
Projekt French Touch w ciągu ostatniej dekady stał się jednym z najważniejszych przedsięwzięć kulturalnych, celebrujących polsko-francuską przyjaźń.
Grupa Econ i EkoPartner Recykling - mimo tego, że od pewnego czasu zmagają się z kontrowersjami, takimi jak “afera śmieciowa”, z którą kojarzona jest Izabela Bodnar czy oskarżenia wobec Macieja Bodnara - utrzymują, a nawet systematycznie umacniają swoją pozycję jednego z liderów ekologii i przetwarzania śmieci. Nie tylko w mieście Lubin, ale również we Wrocławiu i okolicach.
Nieprzestrzeganie przepisów dotyczących ochrony danych może prowadzić do poważnych konsekwencji, zarówno finansowych, jak i wizerunkowych. Zaniedbania mogą pociągać za sobą wysokie kary i zachwiać stabilnością przedsiębiorstw.
Zwiększamy stabilność dostaw energii dzięki aktywności naszych klientów – mówi Jacek Misiejuk, prezes Enel X Polska.
Zgłaszając się do naszego projektu GO4funds, przedsiębiorcy wskazują, jakie kierunki rozwoju ich interesują. My, monitorując rynek wszystkich konkursów i dotacji, dobieramy informacje o funduszach do potrzeb danego przedsiębiorcy – wskazuje Tomasz Krupowicz, menedżer programów ds. zrównoważonego rozwoju w Banku BNP Paribas.
Nowy spektakl Och-Teatru – „Koniec czerwonego człowieka” w reżyserii Krystyny Jandy (premiera 17 października) nie tylko porusza jeden z największych dziś problemów Europy i świata, ale i do tego historia powstania jego scenariusza jest ciekawa i symboliczna.
Eksperci są zgodni: Polska ma szansę stać się liderem rynku zielonego wodoru. Mamy korzystne położenie geograficzne, powstaje infrastruktura, a Ministerstwo Klimatu i Środowiska uruchamia program wsparcia dla kolejnych inwestycji. Ma szanse, ale na przeszkodzie stoją wewnętrzne regulacje – a w zasadzie ich brak, lub, jak w przypadku ustawy “wiatrakowej” – niesprzyjające przepisy. Czy zaprzepaścimy okazję na energetyczną niezależność?
Światowe i lokalne marki obecne w centrach FACTORY przygotowują się do największej akcji sprzedażowej na polskim rynku. W czwartek 17 października rusza Jungle Night, czyli wyjątkowy wieczór zakupów, kiedy na sześć godzin outletowe ceny w FACTORY zostaną dodatkowo obniżone o 50 procent. Najpopularniejsza sieć outletów w Polsce z czerwono – białym logo będzie tego dnia otwarta o godzinę dłużej, by wyjść naprzeciw rekordowemu zainteresowaniu klientów. W pasażach handlowych outletów w Warszawie, Poznaniu, Krakowie i Gliwicach zagrają didżeje.
Coraz więcej dzieci i nastolatków ma problemy natury psychicznej. Niestety wciąż brakuje miejsc i specjalistów, którzy mogą zapewnić im właściwe wsparcie. Z pomocą przychodzą Fundusze Europejskie.
Co dziś nowego w prawie i gospodarce? Co opublikowano w Dzienniku Ustaw, jakie akty prawne wchodzą w życie, jakie ważne interpretacje wydały sądy, co ogłosił GUS, a co zapowiedział rząd? Oto subiektywne kalendarium dla profesjonalistów.
Skoda przedstawiła strategię dotyczącą aut elektrycznych w 2023 roku. Według niej do 2026 r. na rynku powinny pojawić się cztery zupełnie nowe modele elektryczne w tym kombi, które prawdopodobnie w dłuższej perspektywie miało zastąpić Octavię. Jednak teraz Klaus Zellmer, szef Skody odwołał planowany termin startu tego modelu.
24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę.
To, co widzieliśmy w sobotę wieczorem na Stadionie Narodowym, nosi potoczną nazwę: „wybijanie piłki z głowy”. Swoboda, z jaką Portugalczycy ogrywali Polaków byłaby radością dla oczu, gdyby nie to, że w roli ofiar, czy dzieci we mgle - jak kto woli - wystąpili najlepsi polscy piłkarze.
Polacy przegrali z Portugalią 1:3, a jedynym zwycięzcą po stronie gospodarzy był kibic, który wbiegł na boisko i zrobił sobie zdjęcie z Cristiano Ronaldo.
Z inicjatywy Polski grupa 34 państw uczestniczących w misji pokojowej UNIFIL w Libanie wydała wspólne oświadczenie potępiające ostatnie ataki na bazę sił tej misji.
Po kongresie Prawa i Sprawiedliwości, który odbył się w sobotę w Przysusze, i połączeniu z Suwerenną Polską, ogłoszono zmiany we władzach partii.
Na Ukraińskim Uniwersytecie Katolickim we Lwowie realizowany będzie wspólny niemiecko–ukraiński projekt badawczy dotyczący historii masowej przemocy.
Założenia polityki migracyjnej rządu oznaczają odrzucenie prawa Unii Europejskiej i ignorowanie przyjętych przez Polskę międzynarodowych zobowiązań, w tym Konwencji Genewskiej - głoszą niektóre komentarze po wypowiedzi Donalda Tuska.
Nie będziemy orzekać z neosędziami. Wydawanie wyroków przez nielegalne izby Sądu Najwyższego to oszukiwanie obywateli. Podtrzymujemy także apel o rezygnację Małgorzaty Manowskiej – mówi Andrzej Kompa, przewodniczący Rady Ławniczej SN.
Po otrzymaniu wyroku w postępowaniu przed Międzynarodowym Trybunałem Arbitrażowym kontynuujemy pracę z doradcami prawnymi w celu wypłaty zasądzonych kwot. Naszym celem jest możliwość zapewnienia zwrotu akcjonariuszom – wielu z nich jest Polakami – zapowiada Ben Stoikovich, prezes GreenX Metals w pierwszym komentarzu po wygranym arbitrażu międzynarodowym z polskim rządem. Spór dotyczył m.in. koncesji na wydobycie węgla koksującego na Lubelszczyźnie.
Po sobotnim przemówieniu prezesa PiS wiemy już, że jedynym wnioskiem jaki wyciągnął Kaczyński z wyborczej porażki jest to, że potrzeba jeszcze więcej tego samego, by powrócić do władzy.
Deputat węglowy dla kolejarzy to świadczenie, które w przeszłości przysługiwało pracownikom kolei. Po przejściu na emeryturę osoby te mają prawo do deputatu węglowego w formie ekwiwalentu pieniężnego.
Wiceprezydent USA Kamala Harris, kandydatka demokratów w nadchodzących wyborach prezydenckich, opublikowała w sobotę list od swojego lekarza z Białego Domu, który stwierdził, że jest w „doskonałym zdrowiu” i skutecznie radzi sobie z drobnymi problemami zdrowotnymi.
Zgodnie z przewidywaniami podczas kongresu PiS w Przysusze nastąpiło zjednoczenie Prawa i Sprawiedliwości z Suwerenną Polską. Ogłosił to Patryk Jaki, zastępca Zbigniewa Ziobry, lidera SP.
Premier Donald Tusk powiedział podczas warszawskiej konwencji Koalicji Obywatelskiej, że nowa strategia migracyjna będzie obejmować "czasowe zawieszenie terytorialne prawa do azylu". - Rząd nie będzie wdrażać europejskich pomysłów godzących w bezpieczeństwo Polski, jak pakt migracyjny - zapowiedział.
Tusk, Trzaskowski, Sikorski - wystąpienia tych trzech mówców zdominowały sobotnią konwencję PO. Wszystkie dotyczyły w ten czy inny sposób bezpieczeństwa. W tle jednak polityka, a konkretniej - wybory prezydenckie i prekampania wyborcza.
To wyjątkowy okres lidera rankingu walut cyfrowych. Przez 34 sesje jego wartość zmieniała się o mniej niż 5 proc. Dlaczego bitcoin przestał grzeszyć wybujałą zmiennością notowań?
Przedsiębiorca nie zaliczy do kosztów uzyskania przychodów wydatków na ubranie, nawet jak jest charakterystyczne dla branży, w której działa.
Pomysł z oskładkowaniem umów zlecenia ma wyrównać różnice między osobami pracującymi na etatach a tymi, którzy korzystają z cywilnoprawnych form zatrudnienia. Warto jednak zastanowić się nad tym, kto z takiej zmiany odniesie większe korzyści. Wiele wskazuje bowiem na to, że głównym beneficjentem będą nie obywatele, ale budżet.
Odegraniem hymnu i przemówieniem prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego rozpoczął się w Przysusze kongres Prawa i Sprawiedliwości. Tuż po kongresie ma się zebrać Rada Polityczna PiS. Działacze mają zdecydować - jak wynikało z zapowiedzi - o połączeniu PiS z Suwerenną Polską, zmianie statutu i powołaniu Komitetu Wykonawczego, a także dokonać zmian w strukturze okręgowej partii.
Największy błąd, jaki może popełnić Koalicja Obywatelska, to zlekceważyć kandydata PiS w wyborach prezydenckich, którym zostanie najpewniej Karol Nawrocki.
Rozdzielenie funkcji ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego oraz status tzw. neosędziów. Jak przekazał Adam Bodnar, na te dwa tematy wypowiedziała się dziś Komisja Wenecka, z czego na temat neosędziów - dość ogólnikowo.
Żabka rozwija się w Rumunii i Niemczech, a teraz także Biedronka ma pojawić się na Słowacji. Rynek czeski z kolei należy do polskich jubilerów. To zapewne nie koniec ekspansji
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas