Alarmowanie o łamaniu prawa w Internecie. Kto ma zwalczać nielegalne treści?

Czym są „zaufane podmioty sygnalizujące” przewidziane w akcie o usługach cyfrowych?

Instytucja ta (ang. Trusted flaggers) została powołana w celu zwalczania nielegalnych treści publikowanych na platformach internetowych. Wcześniej pojawiały się o niej wzmianki m.in. w ramach prawa miękkiego UE, jak zalecenia, rekomendacje czy kodeksy postępowań, do których dobrowolnie dołączały platformy. Niektóre jak np. YouTube opracowały swoje własne programy dla zaufanych podmiotów sygnalizujących. Dostawcy platform zobowiązani są wdrożyć niezbędne środki w celu zapewnienia priorytetowego traktowania zgłoszeń dokonywanych przez te podmioty w dziedzinach, w których dysponują one wiedzą ekspercką, o ile spełniają przewidziane w przepisach kryteria.

Czytaj więcej

Konsumenci

Akt o usługach cyfrowych w świetle ochrony praw konsumentów

W czasach dynamicznego rozwoju technologii cyfrowych oraz rosnącego znaczenia Internetu jako platformy komunikacji, handlu i wymiany informacji, konieczność zapewnienia bezpieczeństwa oraz przestrzegania prawa w przestrzeni cyfrowej stała się priorytetem dla unijnego legislatora.

Czy te podmioty to to samo co sygnaliści?

Nie, sygnaliści to osoby fizyczne, które zgłaszają lub ujawniają publicznie informację o naruszeniu prawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą i z tego powodu mają zostać objęci ochroną. Idea i cel powołania tych dwóch instytucji jest zupełnie inny, niemniej często, kiedy mówię o „zaufanych podmiotach sygnalizujących”, moi rozmówcy sądzą, że odnoszę się do sygnalistów. Warto więc zwracać uwagę na ich rozróżnienie, ponieważ może dochodzić do nieporozumień i niesłusznej oceny którejś z tych instytucji. Zwłaszcza że obie zajmują się zgłaszaniem treści za pomocą specjalnie dla nich przeznaczonych kanałów komunikacji.

A jaka jest między nimi różnica?

Pierwsza różnica pojawia się w sferze legislacyjnej – są regulowane w innych aktach. Ponadto sygnalistą może być jedynie osoba fizyczna, a zaufanym flagerem – podmioty niebędące osobami fizycznymi. Kolejna różnica dotyczy przedmiotu dokonywanych przez te podmioty zgłoszeń. AUC nie wskazuje zamkniętego katalogu nielegalnych treści, które mogą zgłaszać zaufane podmioty sygnalizujące, natomiast sygnaliści mogą reagować na naruszenia z obszaru zdefiniowanego w dyrektywie (który może zostać rozszerzony w ustawie ją implementującej).

Idąc dalej, zgłoszenia od sygnalistów będą mogły być dokonywane anonimowo (nie tylko drogą elektroniczną, pisemną, ale również ustną). Odpowiedzialność sygnalistów w przypadku dokonania niezgodnego z prawdą zgłoszenia została bezpośrednio uregulowana, czego nie przewidziano w stosunku do zaufanych podmiotów sygnalizujących. W przeciwieństwie do tych ostatnich status sygnalisty nie będzie też nadawany odgórnie po wykazaniu i udowodnieniu spełnienia wszystkich przewidzianych kryteriów prawnych przez wyznaczony podmiot.

Jakie warunki trzeba spełnić, by zyskać status zaufanego podmiotu sygnalizującego?

Po pierwsze – udowodnić szczególną wiedzę fachową i kompetencje w zakresie wykrywania, identyfikowania i zgłaszania danego rodzaju nielegalnych treści oraz niezależność od dostawców platform. Podmiot taki musi wykazać, że działa dokładnie, sumiennie i obiektywnie, zgodnie z ustalonymi standardami i procedurami. To, za pomocą jakich dokumentów i środków będzie to udowadniane, dopiero zostanie w praktyce wypracowane. Niektóre państwa, jak Irlandia czy Niemcy, opracowały już poradniki, w których znajdują się wskazówki co do przebiegu procesu ubiegania się o status zaufanego podmiotu sygnalizującego. Ponadto tylko podmioty mające siedzibę w UE mogą ubiegać się o ten status. Brak któregokolwiek z kryteriów lub niespełnienie go powinno prowadzić do odrzucenia wniosku o przyznanie tego statusu.

Co daje uzyskanie takiego statusu?