Województwa w Polsce, gdzie ceny rosną najszybciej i najwolniej

Potwierdzają to wyniki badania UCE Research, specjalnie dla „Rzeczpospolitej” wykonanego na przełomie maja i czerwca. Objęło ponad 20 kategorii produktów spożywczych i pięć niespożywczych, kupowanych też na grilla – jak warzywa, mięsa, napoje i pieczywo oraz węgiel.

Badany koszyk można kupić średnio 18,1 proc. drożej niż przed rokiem, ale w województwie wielkopolskim różnica cen wynosi aż 22 proc. Z kolei najniższy wzrost cen badanie wskazuje w podkarpackim – tylko 12,9 proc. Dla kategorii niespożywczych, przy średnim wzroście 29,1 proc., w województwie lubuskim to aż ponad 40 proc. wzrostu cen, zaś w małopolskim – 26,5 proc. Najludniejsze i najzamożniejsze województwa – śląskie i mazowieckie – znajdują się w środku stawki, choć Mazowsze w kategoriach niespożywczych ma jedną z najniższych zwyżek cen.

Urlop nakręca różnice

– W wakacje większych różnic należy spodziewać się w rejonach wypoczynkowych, tj. nad morzem czy w górach. Tam sieci handlowe widzą i wykorzystują potencjał budowy większej (tzw. sezonowej) marży. I tutaj ta różnica może sięgać nawet 10–15 proc. – mówi Krzysztof Łuczak z Grupy BLIX. – Z początkiem września ceny powinni wrócić do normy. Z reguły taka sytuacja trwa od połowy czerwca do pierwszego lub drugiego tygodnia września – dodaje.

W badaniu zestawiono ponad 12,5 tys. cen i niemal 900 marek z prawie 40 tys. sklepów należących do 63 sieci handlowych. Wskazują więc ogólny trend na całym rynku handlowym. Mimo pędu do unifikacji i standaryzacji różnice w cenach występują i mają coraz większe znaczenie, biorąc pod uwagę ogólne tempo wzrostu inflacji.

– Różnice występują choćby między Warszawą, Mazowszem i województwami zachodniej Polski a województwami położonymi w Polsce wschodniej, dotyczy to struktur i stylów konsumpcji. Konsumenci pod wpływem zmian cen częściowo zmieniają swoje modele konsumpcji, obserwują zmiany i dostosowują wielkości i struktury zakupów do swoich możliwości – mówi prof. Stanisław Flejterski z Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu. – Na ceny detaliczne oddziałuje oczywiście polityka poszczególnych sieci handlowych: chodzi o źródła nabywania poszczególnych towarów oraz o poziom marż. Nie jest łatwo, a może w ogóle niemożliwe jest precyzyjne przewidzenie tendencji cenowych w najbliższych tygodniach, a tym bardziej w całym okresie wakacji – dodaje.

Czytaj więcej

Dane gospodarcze

Polacy porażeni skalą skoku cen. Mniej wydają

Nawet wojna w Ukrainie nie budzi już takich obaw, jak rosnące rachunki za żywność czy energię. 90 proc. gospodarstw domowych już redukuje wydatki.

Różnice w cenach w ramach tej samej sieci to temat niewygodny, ale to coraz częściej najlepszy sposób na walkę o klienta. – Najbardziej zaawansowane sieci mają perfekcyjnie posortowane lokalizacje, dostosowują asortyment i ceny do tego, jaka jest klientela w okolicy, co można robić z dużą dokładnością – mówi Agnieszka Górnicka. – Nie jest to wcale taka prosta operacja, wymaga szeregu badań i zaawansowanych systemów, wiąże się też z wysokimi kosztami – dodaje.

Płace i logistyka

Swobodę w kształtowaniu cen dają sieci franczyzowe, sklepy mogą je ustalać samodzielnie – poza promocjami ze wsparciem reklamowym. Różnice czasami powoduje bałagan, błędy ludzkie – inna cena w systemie niż na półce. W 2020 r. za takie różnice UOKiK nałożył na Biedronkę 115 mln zł kary.

– Różnice pomiędzy sklepami to efekt dysproporcji wysokości wynagrodzeń, ale i w sile nabywczej mieszkańców. Także tempa rotacji produktów i kwestii logistycznych – mówi Andrzej Faliński, prezes Forum Dialogu Gospodarczego. – Gdy transport dotyczy bliższych odległości do sklepu, to ceny spadają. Znaczenie ma to, kto ponosi koszt transportu, gdy towar trafia wprost z fabryki do sklepu – dodaje.

– Idzie nowe zjawisko, jak dynamiczne zarządzanie cenami: to nie tylko różnice między lokalizacjami, ale nawet ze względu np. na porę dnia i inne elementy. Takie rozwiązanie wymaga cyfrowych etykiet i innych narzędzi – mówi Agnieszka Górnicka.