Budżet na niespodzianki. Co zakłada nowelizacja?

W poniedziałek resort finansów przedstawił szczegóły projektu zmiany ustawy budżetowej na 2023 r., który w miniony piątek został przyjęty przez Radę Ministrów. Wynika z nich, że proponowane przez rząd przetasowania są znaczące i dosyć zaskakujące.

Wyższe pensje, więcej z PIT

Po stronie dochodów przewidywany jest spadek wpływów ogółem „tylko” ok. 3,1 mld zł. Ale VAT ma przynieść budżetowi aż o 13,4 mld zł mniej niż dotąd się spodziewano, a akcyza – a ok. 4,8 mld zł mniej. Z uzasadnienia Ministerstwa Finansów wynika, że po części to efekt niższego od wcześniejszych założeń popytu konsumpcyjnego. A po części – utrzymania tarczy antyinflacyjnej na 2023 r. w zakresie zerowych stawek VAT na żywność.

Czytaj więcej

Opinie Ekonomiczne

Piotr Skwirowski: Zła polityka wisi nad budżetem

Potężne zwiększenie manka w kasie państwa ma pomóc PiS utrzymać się u władzy. Takie kupowanie gło...

Za to podatek PIT ma przynieść więcej o 5,2 mld zł, mimo że w tym roku odczuwane są znaczące skutki reform podatkowych Polskiego Ładu w postaci ogromnych zwrotów dla podatników. Ale w noweli MF jednocześnie podniosło swoje prognozy dla wysokości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce (z 6,93 do 7,1 tys. zł), licząc, że przy wyższych płacach Polacy po prostu zapłacą więcej w ramach PIT.

Wpływy z CIT zostały podniesione o 4,2 mld zł, a dochody niepodatkowe – o 5,3 mld zł, choć trudno znaleźć proste tego uzasadnienie.

Bardzo ciekawie wyglądają też zmiany w wydatkach, które łącznie mają być wyższe o 20,9 mld zł (wobec obecnej ustawy budżetowej).

Rezerwa na prezenty?

Tu MF ocenia, że z jednej strony uda się coś zaoszczędzić – 5 mld zł na dotacjach do ZUS i 4 mld zł na obsłudze długu publicznego. Za to 2,05 mld zł ma zostać przeznaczone na dodatkowe jednorazowe wynagrodzenia i nagrody dla pracowników sfery budżetowej, co obiecał premier Mateusz Morawiecki w piątek. Kolejne 13,9 mld zł więcej subwencji ogólnej mają dostać samorządy (w tej kwocie mieszczą się zapowiedziane nagrody dla nauczycieli).

Ale nowa pozycja wydatkowa, o której premier mówił enigmatycznie, to aż 16 mld zł rezerwy na zwalczanie skutków kryzysu wywołanego wojną przeciw Ukrainie. MF wyjaśnia, że ma ona stanowić instrument reagowania na potencjalne potrzeby wymagające szybkiej interwencji finansowej i może być wykorzystania na wspieranie szerokiego zakresu zadań (w tym na pomoc w obszarze rolnictwa). Eksperci wskazują jednak, że równie dobrze może to być „rezerwa” na kolejne prezenty wyborcze, które mogą pojawić się w trakcie roku.

Bardzo zagadkowo wyglądają nowe zapisy dotyczące potrzeb pożyczkowych budżetu w 2023 r. Okazuje się, że o ile deficyt budżetu może być w tym roku większy o 24 mld zł (nowy limit deficytu ustalono w nowelizacji na 92 mld zł wobec 68 mld zł wcześniej), o tyle potrzeby pożyczkowe netto rosną aż 40 mld zł.

Redukcja poduszki

Jednocześnie nie oznacza to, że rząd musiałby na gwałt zwiększyć wartość emisji obligacji skarbowych na krajowym rynku. – Z analiz przedstawionych przez MF wynika, że resort zamierza zmniejszyć emisję krajowych obligacji skarbowych o ok. 22 mld, za to redukując dotychczasową dużą poduszkę płynnościową do ok. 65 mld zł z ponad 100 mld zł obecnie – wyjaśnia Adam Antoniak, ekonomista ING Banku Śląskiego. Ta poduszka rosła jeszcze od czasu pandemii, gdy rząd pożyczał pieniądze, ale ich nie wykorzystywał, „odkładając” na rachunkach budżetowych. Za to emisje na rynkach zagranicznych mają wzrosnąć o ok. 12 mld zł.