Cały świat finansuje chińskie okręty wojenne?

Nowy raport Centrum Studiów Strategicznych i Międzynarodowych (CSIS) ostrzega przed rosnącą dominacją Chin w globalnym przemyśle stoczniowym i jej konsekwencjami dla bezpieczeństwa narodowego USA. Eksperci wzywają do podjęcia pilnych działań, aby przeciwdziałać temu, co określają jako poważne zagrożenie.

Strategia „fuzji wojskowo-cywilnej”

Sytuacja jest dramatyczna – Chiny odpowiadają obecnie za 53,3 proc. światowej produkcji stoczniowej, podczas gdy udział USA wynosi zaledwie 0,1 proc. Jak wynika z raportu, największy państwowy producent statków w Chinach zbudował w 2024 roku więcej statków handlowych (mierzonych tonażem) niż cały amerykański przemysł stoczniowy od zakończenia II wojny światowej.

Czytaj więcej

Transport

Stany Zjednoczone znów chcą budować statki i okręty

Jeden z pomysłów Donalda Trumpa na gospodarkę zakłada odbudowę przemysłu okrętowego. Dziś w tej branży USA to liliput w porównaniu z Azją. Zmiana tego stanu rzeczy zajmie lata.

Matthew Funaiole, główny autor raportu „Konfrontacja z Chińskim Ekosystemem Przemysłu Stoczniowego Podwójnego Zastosowania”, podkreśla, że problem wykracza daleko poza kwestie gospodarcze: „To nie jest tylko sprawa konkurencyjności przemysłowej, ale fundamentalne wyzwanie dla bezpieczeństwa narodowego USA”.

Szczególny niepokój budzi chińska strategia „fuzji wojskowo-cywilnej” (MCF), w ramach której Chińska Republika Ludowa (ChRL) zintegrowała produkcję komercyjną i wojskową w wielu swoich stoczniach. Dzięki temu Marynarka Wojenna Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej (PLA) zyskuje dostęp do infrastruktury, inwestycji i własności intelektualnej pozyskanej z kontraktów komercyjnych.

„Firmy zagraniczne, w tym przedsiębiorstwa z wielu krajów sprzymierzonych z USA, nieświadomie finansują chiński rozwój morski, kupując 75 procent statków budowanych w chińskich stoczniach podwójnego zastosowania.” - wyjaśnia Brian Hart, współautor raportu.

US Navy przegrywa z chińskim PLA

Według prognozy CSIS, chińska marynarka wojenna będzie liczyć 425 okrętów do 2030 roku, znacznie przewyższając amerykańską flotę, która ma pozostać na poziomie około 300 jednostek bojowych. Taka przewaga może mieć kluczowe znaczenie w przypadku konfliktu.

Na marginesie raportu warto podkreślić, że ostatnie lata przyniosło bezprecedensowy rozwój Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej (PLA), a szczególnie jej marynarki wojennej. Według amerykańskiego Biura Wywiadu Marynarki Wojennej, Chiny dysponują obecnie zdolnościami stoczniowymi aż 232 razy większymi niż Stany Zjednoczone. W samym Szanghaju powstaje obecnie 13 nowych okrętów wojennych, co potwierdzają zdjęcia satelitarne, podczas gdy USA boryka się z problemami, a budowa nowych jednostek trwa latami. Raport Pentagonu z 2023 roku wskazuje, że chińska marynarka wojenna ma obecnie około 370 okrętów, a jej flota wzrośnie do 395 jednostek do 2025 roku i osiągnie 435 do 2030 roku (więcej niż przewiduje raport CSIS). Dekadę temu przewaga USA pod względem tonażu wynosiła około 3:1, obecnie stosunek ten zbliża się do 2:1. Dziesięciolecia deindustrializacji i ograniczania skali przemysłu stoczniowego sprawiły, że Ameryka nie ma konkurencyjnych stoczni ani logistyki niezbędnej do utrzymania większej floty.

„W miarę narastania napięć przywódcy w Pekinie mogą kalkulować, że wyższa zdolność Chin w zakresie budownictwa okrętowego byłaby istotną korzyścią w przetrwaniu dłuższego konfliktu militarnego” – ostrzegają autorzy raportu.

Amerykanie muszą dokonać zmian

Amerykański rząd zaczął już reagować na to wyzwanie. W lutym 2025 roku Biuro Przedstawiciela Handlowego USA stwierdziło, że nierynkowe praktyki Chin w przemyśle stoczniowym szkodzą amerykańskiemu handlowi i zaproponowało kary dla firm eksploatujących statki zbudowane w Chinach.

Czytaj więcej

Gospodarka

Donald Trump zabiera się za Chiny. To ma być nalot dywanowy na ich gospodarkę

Gotowe i rozesłane do zainteresowanych w USA jest już memorandum Donalda Trumpa, który chce zatrzymać chińskie wydatki na zaawansowane technologie, energię i inne branże strategiczne dla amerykańskiej gospodarki - ujawnił Bloomberg.

Kongres USA rozważa obecnie dwupartyjny projekt ustawy SHIPS for America Act, który ma na celu ożywienie amerykańskiego przemysłu stoczniowego. Ustawa wprowadza cła na towary importowane na statkach chińskich, ale eksperci CSIS rekomendują jej wzmocnienie o przepisy bezpośrednio wymierzone w statki budowane w chińskich stoczniach, szczególnie tych, które produkują również okręty wojenne.

Raport przedstawia osiem konkretnych rekomendacji, w tym: