Wielkimi krokami zbliża się jubileuszowy X Europejski Kongres Samorządów. Jak co roku samorządowcy spotkają się w Mikołajkach, tym razem w dniach 3–4 marca. O czym będziecie rozmawiać?
Pierwsza i najważniejsza konstatacja jest taka, że gdy mówimy o sprawach takich jak wojna w Ukrainie, które dotyczą absolutnie wszystkich, lub o sprawach, które z wojną nie mają nic wspólnego, a dotyczą naszych codziennych problemów, to zawsze dotyka to samorządów. To właśnie samorząd jest jednym z partnerów dających szansę na znalezienie rozwiązania tych problemów. Stąd hasło przewodnie tegorocznego EKS: „Globalne wyzwania – lokalne rozwiązania”. Samorządy stoją przed takimi wyzwaniami, jak zmiany klimatyczne, postępująca transformacja energetyczna, procesy imigracyjne, rewolucja sztucznej inteligencji, wyzwania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa społecznego, szukaniem dróg rozwoju i podejmowaniem inwestycji zwiększających poziom usług publicznych oraz poprawiających jakość życia obywateli. Rozwiązywanie wyzwań globalnych rozpoczyna się jednak często na poziomie lokalnym. To na poziomie samorządów, dzięki bliskości z ludźmi i ich lokalnymi problemami, wprowadzane są szybkie i skuteczne rozwiązania, które wykorzystując efekt synergii i ogromny zasób doświadczenia, wpływają na stan globalny.
Czy wydarzenia w Stanach Zjednoczonych będą rezonować na poziomie lokalnym i wpływać na nasze samorządy?
Oczywiście, że tak. Wojna za naszą wschodnią granicą, ale też zmiany, które obserwujemy w Ameryce, to tło, które musi być elementem rozmowy dotyczącej rozwiązywania wielu pojawiających się dziś problemów. Choćby tych, których doświadczamy w związku ze zmianami cyberprzestrzeni, polityką protekcjonizmu amerykańskiego, kosztów rozbudowy armii wynikającej z konieczności stałego wzmacniania NATO. Konserwatywna rewolucja, która ma miejsce w USA, znajdzie odbicie, albo już je znalazła, w tym, co widzimy w telefonach, komputerach, w doborze treści, które do nas trafiają i które przyswajamy. To równie doniosłe zmiany jak te związane z wojną. Musimy szukać rozwiązań, które ograniczą ich negatywny wpływ na nasze codzienne życie i rozwiązywanie lokalnych, samorządowych problemów .
W jakiej kondycji są dziś polskie samorządy?
W złej.
Z jakiego powodu?
Najważniejszy jest taki, że reforma finansowa, która pozostawiła w administracji samorządowej wedle różnych szacunków dodatkowe 20, 25, a nawet 30 mld zł, sprawiła, że z pieniędzy tych skorzystają przede wszystkim duże samorządy. W średnich i małych samorządach te środki się nie pojawiają, a jeśli się pojawiają, to w wysokości pozwalającej jedynie na pokrycie wzrostu kosztów mediów czy funkcjonowania infrastruktury.
Będziecie w czasie EKS rozmawiać o pomysłach na poprawę sytuacji?
Oczywiście, że tak. Tematów związanych z sytuacją finansową samorządów, z podsumowaniami dotyczącymi pierwszych efektów reformy ich finansów, jest w agendzie tegorocznego Europejskiego Kongresu Samorządów bardzo wiele. Przedstawiciele administracji państwowej będą mieli okazję, by z pierwszej ręki poznać opinie tych, których te rozwiązania i problemy dotyczą.
Czy sytuację samorządów poprawiają już pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy?
To pytanie z pewnością będzie się często pojawiało w Mikołajkach. Nie tylko dlatego, że wiele debat będzie związanych z tematem KPO, ale też dlatego, że gdy rozmawia się o tym z samorządowcami, to częściej słychać nie to, że skorzystały już z tych pieniędzy, lecz to, że ich nie ma i samorządy ciągle na nie czekają. To więc temat bardzo żywy i sam jestem ciekaw opinii samorządowców, których reprezentacja będzie w tym roku wyjątkowo liczna. Już dziś, na miesiąc przed Kongresem zgłosiło się ich prawie dwa razy więcej niż w zeszłym roku.
Zbliżają się wybory prezydenckie. Czy kandydaci na ten urząd pojawią się na kongresie w Mikołajkach?
Zaprosiliśmy pięciu kandydatów z największymi szansami na wybór na urząd prezydenta RP. Jeśli przyjadą, będą mogli przedstawić swój program i bezpośrednio zabiegać o głosy przedstawicieli samorządów.
Kogo jeszcze spodziewacie się wśród gości tegorocznego EKS? Na liście obok przedstawicieli polskich samorządów znalazłem wiele osób z zagranicy.
Rzeczywiście. W tej chwili wygląda to tak, że na blisko miesiąc przed rozpoczęciem Europejskiego Kongresu Samorządów mamy już więcej zgłoszeń z zagranicy, niż przed rokiem mieliśmy zagranicznych gości. Wygląda na to, że odwiedzi nas rekordowa liczba cudzoziemców. W tej chwili do udziału w EKS zarejestrowało się prawie 2000 osób, z których niemal 500 to goście z zagranicy. Głównie z Europy Środkowej, Ukrainy, ale też z Włoch, Skandynawii, Francji czy Mołdawii. Od początku budujemy EKS jako wielką międzynarodową konferencję samorządową. To bardzo trudne, ale ze względu na ogromne zaangażowanie polskich samorządów we współpracę międzynarodową, budowę relacji z partnerami spoza granic Polski, bardzo potrzebne i po prostu naturalne. Wydarzenie, w którym element międzynarodowy odgrywa duże znaczenie, cieszy się poważnym zainteresowaniem naszych samorządowców i chcemy, żeby tak było w przyszłości. Liczymy, że międzynarodowe znaczenie Europejskiego Kongresu Samorządów nadal będzie rosnąć.
X Europejski Kongres Samorządów, 3-4 marca 2025r.
