Dług frankowy szybko topnieje... w statystykach

Pod względem kosztów dla sektora bankowego problem kredytów CHF jest coraz bliższy rozwiązania. Ale i frankowicze, i same banki będą się z tym problemem borykać jeszcze przez lata.

Publikacja: 27.02.2024 03:00

Dług frankowy szybko topnieje... w statystykach

Foto: Adobe Stock

Anna Cieślak-Wróblewska

Na koniec 2023 r. wartość mieszkaniowych kredytów we franku szwajcarskim w bankowych bilansach wynosiła 22 mld zł – wynika z ostatnich danych Komisji Nadzoru Finansowego. W porównaniu z końcem 2022 r. oznacza to spadek aż o 57 proc., czyli niemal 30 mld zł.

Rezerwy obniżają dług

Tak dynamiczny spadek księgowej wartości długu frankowego Polaków to efekt kilku czynników, ale największe znaczenie mogą mieć tu dokonywane przez banki rezerwy na ryzyko prawne kredytów walutowych – wyjaśniają eksperci. W minionym roku takie odpisy w całym sektorze były rekordowo duże, łącznie można szacować je na 15–17 mld zł. Przykładowo w PKO BP było to ok. 5,4 mld zł, a mBanku – ok. 4,9 mld zł.

Z drugiej strony kredytów w CHF ubywa, bo są w naturalny sposób spłacane, nadpłacane czy też przewalutowywane na kredyty w złotych w ramach procesu ugód oferowanych przez banki. Część hipotek frankowych znika ze statystyk w efekcie ich umorzenie po prawomocnych wyrokach sądowych.

Czytaj więcej

W IV kwartale 2023 grupa Banku Pekao zarobiła na czysto 1,72 mld zł

Banki

Pekao zarobił niemal cztery razy więcej niż rok wcześniej

Zysk Banku Pekao w minionym roku był rekordowo wysoki – niemal 6,6 mld zł wobec 1,7 mld zł w 2022 r. Pomogły wysokie stopy procentowe i brak wakacji kredytowych.

Warto jednak zauważyć, że sama liczba kredytów we franku szwajcarskich spada znacznie wolniej niż ich wartość – w ciągu 2023 r. skurczyła się ona o ok. 21 proc., do 246 tys.

Problem maleje

Gdyby wartość frankowych hipotek topniała tak szybko jak w 2023 r., na koniec 2024 r. wynosiłaby już jedynie ok. 10 mld zł. To już tyle co nic w porównaniu chociażby z 2018 r., gdy Polacy mieli ponad 100 mld zł długu w CHF, czy najgorszym pod tym względem listopadem 2011 r. – gdy ta wartość skoczyła do ponad 168 mld zł.

Warto też dodać, że na koniec 2023 r. kredyty w CHF stanowiły 5,5 proc. kredytów mieszkaniowych w złotych, na koniec 2022 r. było 13 proc., a w 2018 r. – aż 40 proc. Czy w związku z tym można powiedzieć, że problem frankowy w Polsce w zasadzie wkrótce zniknie?

– I tak, i nie – odpowiadają analitycy. – Jeśli spojrzymy na tę kwestię pod kątem finansowym, czyli kosztów dla banków z tytułu odpisów na ryzyko prawne, to można powiedzieć, że ten proces jest dosyć mocno zaawansowany – ocenia Łukasz Jańczak, analityk Erste Securities.

Dokładnych danych na temat tych kosztów koniec 2023 r. jeszcze nie ma, ale można powiedzieć, że już wszystkie największe banki „obrezerowały” swój portfel kredytów w CHF na co najmniej 80 proc., a klika z nich nawet na 100 proc. lub więcej. Chodzi tu m.in. o Pekao, ING Bank Śląski, mBank czy BNP Paribas BP.

– W tym roku banki będą jeszcze ponosić koszty frankowe w postaci kolejnych rezerw – ocenia Michał Sobolewski, analityk BM BOŚ. Jak wskazuje, mogą one być tym większe, im w większej skali niż dotychczas zaczną wpływać pozwy od osób, które już spłaciły swoją hipotekę, albo na niekorzyść banków zacznie rozstrzygać się tzw. kwestia przedawnienia roszczeń. – Niemniej tych rezerw powinno być niej niż w rekordowym pod tym względem 2023 r. – zaznacza Sobolewski.

I patrząc z punktu widzenia banków, jak i nadzoru finansowego, można powiedzieć, że problem frankowy przestaje już być największą bolączką i systemowym wyzwaniem zagrażającym stabilności sektora. Wszystko wskazuje na to, że znika ryzyko upadku nawet kilku banków, co w efekcie domina groziło kryzysem w sektorze finansowym w Polsce, a na które wskazywał nadzór jeszcze rok temu.

Kryzys zanika

Na taki scenariusz wskazał ostatnio Paweł Strączyński, wiceprezes Banku Pekao. Jego zdaniem jest szansa, że do końca 2024 r. problem frankowy zostanie w 80 proc. rozwiązany. To znaczy, że według szacunków banku 80 proc. takich kredytów zostanie objętych albo ugodą, albo postępowaniem sądowym, 20 proc. klientów nie podejmie żadnej aktywności, a kolejne rezerwy już nie będą konieczne.

– Jednocześnie oznacza to, że w sensie operacyjnym saga frankowa będzie się ciągnąć jeszcze przez lata – zaznacza Jańczak. Przez kolejne lata banki i frankowicze będą procesować się w sądach i czekać na prawomocne rozstrzygnięcia tych sporów, nadal podejmowane będą próby polubownych porozumień, dowiązywanie i rozliczenie rezerw, kosztów, itp.

Piłka wciąż w grze

– Z tego punktu widzenia piłka wciąż jest w grze – zaznacza też Kamil Stolarski, analityk Santander DM. – Problem zniknie całkowicie wówczas, gdy wszystkie kredyty we frankach już się w całości spłacą, a wszystkie procesy zamkną się prawomocnymi wyrokami – dodaje.

Jak wylicza, przed nami więc jeszcze całkiem długi burzliwy okres, dla przykładu – frankowicze wszczęli ok. 130 tys. spraw przeciw bankom, ale tylko 3 tys. z nich zostało ostatecznie rozstrzygniętych, postępowania sądowe trwają już średnio pięć lat.

– Czy dałoby się tu coś przyspieszyć? Moim zdaniem bez ruchu po stronie ustawodawcy, ustawy, która uregulowałaby wszystkie sporne kwestie, to raczej niemożliwe – ocenia Kamil Stolarski.

Bankowość

Rezerwy obniżają dług

Pozostało jeszcze 95% artykułu

Banki

Commerzbank mocno oszczędza. 3300 pracowników w Niemczech straci pracę

Commerzbank zapowiedział drastyczne oszczędności. Pracę ma stracić 3900 osób – z czego ogromna większość w Niemczech. W Polsce pracownicy mBanku nie muszą obawiać się o swoje miejsca pracy.

Banki

W czwartek ważny wyrok TSUE w sprawie kredytów konsumenckich. Czy ruszy lawina pozwów?

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyda w czwartek pierwszy werdykt w sprawie ewentualnego unieważnienia kosztów polskiego kredytu konsumenckiego. Na wyrok z zapartym tchem czekają kredytobiorcy i banki. Pierwszy wyrok mają już Słowacy.

Rezerwy złota w rosyjskich bankach są najniższe od czterech lat

Banki

Rosjanie kupili rekordowo dużo złota, ale kurczą się rezerwy kruszcu w bankach

Rezerwy złota w rosyjskich bankach są najniższe od czterech lat. Gwałtownie spadły pod koniec ubiegłego roku do 38,1 tony. Tymczasem obywatele Rosji kupili w minionym roku 25 razy więcej złota aniżeli bank centralny.

Banki

Piotr Bujak, główny ekonomista PKO BP: W rządowym planie redukcji deficytu nie ma marginesu na ewentualne szoki

Jest miejsce i potrzeba, a nawet konieczność, stopniowego dostosowania nominalnych stóp procentowych NBP, w skali do 100 pb w trakcie roku – mówi Piotr Bujak, główny ekonomista PKO BP.

Banki

Mirosław Czekaj, prezes BGK: Priorytetem jest dla nas dynamiczna i konkurencyjna gospodarka

Zwiększyliśmy transparentność związaną z planowaniem i wykorzystaniem środków z funduszy. Być może dojdzie do pewnej konsolidacji – mówi Mirosław Czekaj, prezes Banku Gospodarstwa Krajowego.

Materiał Promocyjny

Lexus NX. Modny, komfortowy SUV. Korzystaj ze spektakularnego finału wyprzedaży

Haffnera Residence – wielofunkcyjny kompleks spółki Cordia w Sopocie

Nieruchomości

Run na działki budowlane trwa

Kilkunastu największych deweloperów na rozbudowę banków ziemi może przeznaczać kilka miliardów zł rocznie.

Giełda

Donald Trump nakręcił inwestorów w Rosji. Giełda zawiesiła usługi

W czwartek wieczorem doszło do niecodziennej sytuacji na giełdzie w Moskwie. Parkiet najpierw zawiesił targi, a godzinę później poinformował, że po konsultacjach z uczestnikami rynku zapadła decyzja o niewznawianiu handlu w sesji wieczornej. To efekt wypowiedzi Donalda Trumpa po jego telefonie na Kreml.

Finanse

Jest nowy program mieszkaniowy. „Rząd na wojnie z deweloperami i flipperami"

Resort rozwoju ogłasza nową strategię mieszkaniową. Na wsparcie będą mogli liczyć tylko kupujący nieruchomości z rynku wtórnego. – Do deweloperów nie popłynie ani złotówka – akcentuje minister Krzysztof Paszyk.

Banki

Commerzbank mocno oszczędza. 3300 pracowników w Niemczech straci pracę

Po wyroku TSUE. Rzecznik finansowy zabrał głos w sprawie sankcji kredytu darmowego

Konsumenci

Rzecznik finansowy komentuje wyrok TSUE w sprawie sankcji kredytu darmowego

Wyrok w sprawie sankcji kredytu darmowego to ważny krok w kierunku zwiększania poziomu ochrony klientów na rynku finansowym - komentuje rzecznik finansowy dr Michał Ziemiak. I podkreśla, że rozstrzygnięcie TSUE potwierdza stanowisko RF.

Konsumenci

TSUE o „darmowym" kredycie. Prawnicy komentują wyrok w polskiej sprawie

Istotny krok w kierunku poprawy ochrony praw konsumentów. Przecięcie wątpliwości, że błędy wynikające z umowy skutkujące pozbawianiem banku prawa do odsetek i prowizji są sankcją proporcjonalną - tak prawnicy komentują czwartkowy wyrok TSUE dotyczący sankcji kredytu darmowego.

Konsumenci

Jest pierwszy „polski” wyrok dotyczący sankcji kredytu darmowego

W razie niewykonania obowiązku informacyjnego bank (lub pożyczkodawca) może zostać pozbawiony prawa do odsetek. Może tak być nawet wtedy, gdy indywidualna waga naruszenia tego obowiązku i jego konsekwencje dla konsumenta będą się różnić w zależności od przypadku - to sedno czwartkowego wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE w pierwszej polskiej sprawie dotyczącej „darmowego” kredytu.

Społeczeństwo

Jak pary zarządzają wspólnym budżetem. Wyniki badania

Kobiety kupują pod wpływem impulsu buty, ubrania i kosmetyki, mężczyźni elektronikę i gadżety. Ale przy większych wydatkach domowym budżetem zarządzają wspólnie - wynika z sondażu.