Mikołaj Raczyński, Portu Poland: Banki może czekać kolejna fala regulacji

Upadek amerykańskiego SVB był wydarzeniem systemowym czy incydentalnym, związanym z nietypowym modelem biznesowym tego banku?

To mogło być wydarzenie systemowe, bo run na bank może spowodować efekt domina. Instytucje nadzoru finansowego w USA bardzo szybko jednak zareagowały, próbując uspokoić rynek. Postanowiły m.in., że deponenci SVB i Signature (drugiego upadłego banku – red.) odzyskają wszystkie środki, niezależnie od tego, czy były objęte ubezpieczeniem. Wygląda więc na to, że dla sektora bankowego to wydarzenie okaże się bardzo ważne i brzemienne w skutki, ale implikacje dla całej gospodarki USA będą ograniczone.

Bankructwo banku może mieć charakter systemowy nie tylko z powodu skutków, ale też z uwagi na przyczyny. Czy upadłość SVB była spowodowana przez ostre podwyżki stóp procentowych w USA, które potencjalnie mogą zagrozić stabilności innych instytucji finansowych?

Wszystko wskazuje na to, że wzrost stóp procentowych odsłonił tylko słabość modelu biznesowego SVB. Bank miał jednocześnie problemy kapitałowe i płynnościowe. To wynikało z niewłaściwego podejścia do zarządzania ryzykiem.

Przyczyną słabości SVB było niedopasowanie struktury aktywów i pasywów?

To jest najczęściej podnoszony zarzut. SVB miał głównie depozyty firm technologicznych, które w większości nie były objęte ubezpieczeniem depozytów. Te firmy od kilku kwartałów mają pod górkę, więc SVB mierzył się z odpływem depozytów. A jednocześnie gros jego aktywów stanowiły długoterminowe obligacje, które traciły na wartości. Bank był zmuszony sprzedawać te aktywa, żeby wypłacać wycofywane depozyty, co tworzyło problem płynnościowy. Jednocześnie straty na portfelu aktywów tworzyły problem kapitałowy.

Jakie mogą być konsekwencje decyzji nadzoru finansowego USA, aby zwrócić klientom SVB i Signature Banku wszystkie depozyty, nawet te, które nie były objęte federalnym ubezpieczeniem?

W USA ubezpieczone są depozyty do 250 tys. dol. Teraz władze USA zagwarantowały wypłatę wszystkich depozytów SVB i Signature Banku. Ta decyzja tworzy precedens, który prowokuje ciekawe pytania na przyszłość. Jeżeli odtąd ubezpieczone miałyby być wszystkie depozyty w USA, bez względu na wartość, to musiałby się zmienić model funkcjonowania sektora bankowego. Trudno sobie wyobrazić, żeby państwo gwarantowało wszystkie depozyty, nie bacząc na to, jakie ryzyko podejmują banki. Moim zdaniem zdecydowano się na to ze względu na to, że w USA wciąż żywa jest pamięć o wydarzeniach z 2008 r., gdy pozwolono na niekontrolowany upadek niektórych banków, co wywołało efekt domina. Nadzór finansowy nie chciał ryzykować sytuacji, w której klienci mniejszych, regionalnych banków mieliby wątpliwości co do bezpieczeństwa swoich depozytów.

Dlaczego szybka reakcja nadzoru finansowego nie zatrzymała wyprzedaży akcji banków, nie tylko w USA? Czego boją się inwestorzy, skoro pokazano właśnie, że banki nie mogą upadać?

Wydaje mi się, że to jest przejaw pewnego przebudzenia inwestorów. Od kilku kwartałów rynki żyły kryzysem energetycznym, inflacją, spadkiem wydatków konsumpcyjnych. Nagle wydarzyło się coś zupełnie nowego, o charakterze sektorowym. Pojawia się pytanie, jak zmieniał się będzie model bankowości. Gdyby sektor bankowy miał być bardziej regulowany, co byłoby uzasadnione, jeśli wszystkie depozyty miałyby być gwarantowane, to automatycznie stałby się mniej rentowny. A im mniejszy bank, tym bardziej narażony na ewentualny przepływ depozytów do większych instytucji. Ze względu na reakcję nadzoru to zjawisko powinno być ograniczone, szczególnie poza USA, ale decyzje przestraszonych klientów są dość nieprzewidywalne.

Czy to, że instytucje nadzoru finansowego szybko zareagowały na kryzys, oznacza, że polityka pieniężna Fedu może być nadal w 100 proc. skoncentrowana na walce z inflacją? Czy jednak Fed będzie musiał, jak oczekuje obecnie rynek, przerwać cykl zacieśniania polityki pieniężnej?