Profesor INP PAN. Specjalizuje się w prawie międzynarodowym publicznym, prawie praw człowieka, prawie porównawczym i teorii prawa. W latach 2014-2016 był sędzią ad hoc w Europejskim Trybunale Praw Człowieka w Strasburgu.
Prawnik i socjolog, absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Europejskiej Akademii Teorii Prawa w Brukseli. Profesor w Instytucie Nauk Prawnych PAN w Warszawie i wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wielokrotnie nagradzany za osiągnięcia w pracy naukowej (m.in. Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, Fundacja Promocji Prawa Europejskiego, Rektor UJ). Sędzia ad hoc w Europejskim Trybunale Praw Człowieka w Strasburgu (2014-2016). Członek kolegiów redakcyjnych oraz rad programowych/naukowych kilku czasopism prawniczych, m.in. „Europejskiego Przeglądu Prawniczego”, „Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego”. Recenzent wielu krajowych i zagranicznych czasopism naukowych. Redaktor naczelny „Kwartalnika o Prawach Człowieka” (2012-2018).Autor ośmiu książek i ponad 200 innych publikacji.
Instytucja została zastosowana w wielu sprawach stanowiących ewidentne "pomyłki sądowe". Z tej instytucji korzystał też RPO. Należałoby zminimalizować użycie tej instytucji, co do zasady się jednak już udawało.
Moja niezgoda wynika z szerszej refleksji wokół konstytucji z 1997 r. Mądrzy twórcy Konstytucji Trzeciego Maja uznali, że 25 lat po jej uchwaleniu należy się ponownie przyjrzeć, czy przyjęte pierwotnie rozwiązania są adekwatne i się sprawdziły (rozdział VI). A więc założyli, że po ćwierćwieczu Sejm będzie ponownie konstytuantą (pouvoir constituant). Taka roztropna myśl nie towarzyszyła tworzącym konstytucję z 1997 r. A ta konstytucja się w wielu miejscach nie sprawdziła. Także w części związanej z trzecią władzą. I nie wyłącznie ze względu na przyjmowane rozwiązania, ale i legitymizowaną praktykę (brak weryfikacji sędziów sprzed 1989 r.). Powstały kryzys najlepiej byłoby rozwiązać poprzez zmianę konstytucji (wyzerowanie zastrzeżeń), co także byłoby akceptowane w kontekście EKPC i UE. Oczywiście to scenariusz dialogiczny, zakładający rozsądek uczestników, lecz w warunkach politycznego i środowiskowego (wewnątrzsędziowskiego) konfliktu mało prawdopodobny. Proponowane rozwiązania ustawowe niczego finalnie nie zamkną.
Nie zgadzam się na weryfikację, ale ze względu na zasadnicze zastrzeżenia wcześniej wskazane.
Mamy do czynienia z głębszym kryzysem konstytucyjnym, który najlepiej byłoby rozwiązać poprzez zmianę konstytucji i „wyzerowanie zastrzeżeń”.
Mamy do czynienia z głębszym kryzysem konstytucyjnym, który najlepiej byłoby rozwiązać poprzez zmianę konstytucji i "wyzerowanie zastrzeżeń".
Nie lubię sformułowania "praworządność", bo kojarzy mi się z "praworządnością socjalistyczną". Wybieram "rządy prawa". A wracając do pytania - prawnie sytuacja jest oczywista: jesteśmy stroną Statutu MTK i jesteśmy zobowiązani do wykonywania orzeczeń MTK. Tyle że polityka nie zaczyna się i nie kończy na prawie. Polityka to interesy i wokół nich się obraca. Uchwała na posiedzeniu Rady Ministrów został przyjęta bez głosów odrębnych. I została przygotowana przez Ministra Sprawiedliwości, byłego RPO i prawnika kiedyś kojarzonego z prawami człowieka. Ale inne role, inne perspektywy, inne decyzje, inne słowa... W tle ponadto amerykańska ustawa Illegitimate Court Counteraction Act, przyjęta już przez Izbę Reprezentantów (następnie Senat i prezydent). Wprowadza ona sankcje wobec osób, które m.in. uczestniczą lub pomagają w ściganiu, aresztowaniu, zatrzymaniu i oskarżaniu "chronionych osób", czyli premiera Netanjahu i ministra Gallanta.
Przeniesienie nakazu parytetu z "wizerunkowych spółek" na inne stanowiło by niemerytoryczną ingerencję prawodawcy w procesy gospodarcze
Mam zastrzeżenia do "nakazu parytetu", co przekładam na ocenę proponowanych kar, wręcz horrendalnych.
Uważam, że zjawisko wskazanej nierówności jest dużo bardziej złożone i nie redukuje się do "braku parytetu w organach spółek". Jestem zwolennikiem rozwiniętych polityk eliminujących istniejące dysproporcje; nie może ich zastąpić parytetowy nakaz. Tu skrót czy też myślenie magiczne.
To być może furtka, ale jak bardzo/słabo będzie otwarta/otwierana trudno w abstrakcyjny sposób ocenić.
Stwarza to liczne gwarancje osobom zarobkujących za pośrednictwem platformy, ale jednocześnie musi rodzić po stronie pracodawcy zobowiązania oraz obciążenia, które będą prowadzić do wzrostu cen usług i do zmian w tym segmencie usług.
Nie jestem przekonany, by była konieczna - w interesie świadczeniodawców - aż tak daleko idąca regulacja, skutkująca ingerencją w uzgodnienia między strony, a tym samym zasadę swobody umów. Szereg negatywnych zjawisk dałoby się eliminować/konfrontować w ramach dotychczasowego reżimu prawnego.
Taka zmiana jest prawdopodobna nie tylko ze względu na wskazany kontekst konstytucyjny, ale i uruchomienie pewnego procesu na rynku świadczenia usług.
Sądzę, że istniejące zabezpieczenia są wystarczające i nie należy tworzyć nowych rozwiązań ze względu na jeden szczególny przypadek.
Jeżeli nowe rozwiązanie polegałoby na dokonaniu rozróżnienia na sędziów mających i niemających dostępu do informacji niejawnych, byłbym mu zdecydowanie przeciw. Po pierwsze, dokonuje się problematycznego podziału na sędziów "godnych zaufania" i "niegodnych zaufania". Po drugie, i ma to zasadnicze znaczenie, taki podział naruszałby zasadę niezależności sędziów/sądów. Pewna kategoria spraw (wymagająca dostępu do informacji niejawnych) byłaby przekazywania "sprawdzonym sędziom" (poddanym procedurom weryfikacyjnym); tylko spośród nich losowano by sędziów dla danej sprawy. Procedury weryfikacyjne związane z dostępem do informacji niejawnych można dopuścić tylko w pewnym okresie po zmiany systemu politycznego (z "niedemokratycznego" na demokratyczny). Delikatne, chociaż możliwe, byłoby sprawdzanie kandydatów na sędziów, ale musiałoby zostać połączone z gwarancjami/zabezpieczeniami proceduralnymi chroniącymi przez arbitralnością.
Jestem gotów zgodzić się z taką propozycją, ale ponownie nie może to prowadzić do różnicowania sędziów.
Osiągnięcie niezależności i bezstronności TK jest/będzie kwestią praktyki, a nie samego prawa. Mam ponadto wątpliwości, czy propozycje są spójne i w należyty sposób powiązane ze źródłami prawa. Wprowadzenie zmian wymagać będzie ustawy (a w najbardziej ambitnej części - zmiany Konstytucji). Tymczasem pewne zmiany chce się osiągnąć w drodze uchwał Sejmu. Jestem konsekwentnie przeciwnikiem takiego scenariusza prawnego - krytykowałem go w 2015 r. m.in. na łamach "Rzeczpospolitej" i powtarzam to teraz. Wyboru "ścieżki uchwał" nie uzasadnia "argument z weta prezydenta". Posłużenie się uchwałami stanowić będzie naruszenie prawa
Usunięcie sędziów wybranych na miejsca zajęte w drodze uchwał Sejmu stanowić będzie naruszenie prawa. Jestem konsekwentnie przeciwnikiem takiego scenariusza prawnego - krytykowałem go w 2015 r. m.in. na łamach "Rzeczpospolitej" i powtarzam to teraz (stwierdzenie nieważności wcześniejszych uchwał czy też ich uchylenie). Dodatkowo powstaje pytanie o sposób liczenia 9-letniej kadencji sędziów wybranych to TK w październiku 2015 przez Sejm VII kadencji - czy od dnia zakończenia kadencji przez poprzedników w 2015 r., czy dopiero od objęcia funkcji (tu są rozbieżne stanowiska konstytucjonalistów). Przyjęcie pierwszego stanowiska oznaczałoby, że kadencja "przywróconych" zakończyłaby się w grudniu 2024 r. Należy też zauważyć, że osobom usuwanym ze stanowiska sędziego TK należałoby przyznać prawo odwołania się do sądu - wynika to ze standardu ETPCz z wyroku Eskelinen. Jedynie zakończenie kadencji całego składu TK wskutek zmiany Konstytucji czyniłoby zadość wymogom EKPCz - tak wynika z decyzji/postanowienia ETPCz w Gyulumyan i inni p. Armenii
Nie jestem pewien, jakie rozwiązania ostatecznie znajdą się w projekcie ustaw. We wcześniejszych wersjach powtarzało się następujące rozwiązanie - fiasko wyboru większością 3/5 powodowałoby przejście do większości bezwzględnej/absolutnej. Trwanie przy wymogu większości kwalifikowanej też może okazać się dysfunkcjonalne - vide problemy we Włoszech z wyborem nowych sędziów Sądu Konstytucyjnego; udało się to dopiero po ponad półtora roku i ponad 20 podejściach. Byłbym jednak zwolennikiem zasady większości kwalifikowanej i prób uczynienia jej efektywną, np. przez łączne głosowanie w sprawie nowych sędziów; mogłoby to pozwolić na zbudowanie szerokiego politycznego konsensu ("jeden nasz, drugi wasz")
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas
